Giớ thiệu về khoa học thống kê

Khoa học thống kê
Là khoa học về thu thập, phân tích, diễn giải và trình bày các dữ liệu để từ đó tìm ra bản chất và tính quy luật của các hiện tượng kinh tế, xã hội – tự nhiên.
Khoa học thống kê
Khoa học thống kê dựa vào lí thuyết thống kê, một loại toán ứng dụng. Trong lí thuyết thống kê, tính chất ngẫu nhiên và sự không chắc chắn có thể làm mô hình dựa vào lí thuyết xác suất.
Thông tin thống kê
Bao gồm số liệu thống kê và bản phân tích các số liệu đó, là sản phẩm thu được của hoạt động thống kê do một tổ chức hoặc cá nhân định tiến hành trong một không gian và thời gian cụ thể.
Thống kê có thể làm gì?
Cho phép tóm tắt và trình bày một cách dễ hiểu các thông tin bằng số;
Kiểm định một giả thuyết;
So sánh từ các nhóm khác nhau – thí dụ, so sánh kết cuộc từ nhóm sử dụng dược phẩm có hoạt tính và nhóm sử dụng dược phẩm đối chứng;
Tiên đoán được khả năng một biến cố xảy ra đối với một bệnh nhân cụ thể.
Khi nào thống kê có thể có ích?
Những biến cố không thể lường trước được – thí dụ việc mắc bệnh;
Thông tin có được từ nghiên cứu trên một số lớn đối tượng;
Những yếu tố có liên quan không dễ dàng kiểm soát được;
Những yếu tố liên quan là chưa rõ.
Thống kê cho thông tin đúng đắn hơn kinh nghiệm.
Thông tin từ nhiều bệnh nhân;
Có thông tin chính xác hơn và khách quan hơn;
Giảm thiểu sai lệch – thí dụ những bệnh nhân bỏ cuộc hay những yếu tố tình cảm không ảnh hưởng đến kết luận;
Phương pháp phân tích giúp chúng ta rút ra ý nghĩa của các thông tin phức tạp.
Thống kê cần thiết cho y khoa và y tế công cộng
Các chuyên viên y tế công cộng tham gia vào công việc phòng bệnh, chẩn đoán một số bệnh tật cũng như cho lời khuyên cho người dân dựa trên tiên lượng của các biến cố;
Bác sĩ cũng phải tham gia vào việc phòng bệnh, chẩn đoán, điều trị cho bệnh nhân.
Những hoạt động cần thiết cho những hoạt động trên là:
Thống kê cần thiết cho y khoa và y tế công cộng
+ Phòng bệnh: Bệnh tật do nguyên nhân gì?
+ Chẩn đoán: Bệnh nhân có những triệu chứng và dấu hiệu gì của bệnh?
+ Điều trị:Điều trị nào là có hiệu quả cho một bệnh nhất định và có hiệu quả cho bệnh nhân nào.
+ Tư vấn: Một bệnh nhân bị một bệnh nào đó sẽ có khả năng mắc phải những bệnh lí gì trong vòng 5 năm tới.
Vai trò của thống kê trong kinh tế, chính trị, xã hội học.
Thống kê là một trong những công cụ quản lý vĩ mô quan trọng;
Cung cấp thông tin thống kê trung thực, khách quan, chính xác;
Cung cấp thông tin đầy đủ, kịp thời trong việc đánh giá, dự báo tình hình, hoạch định chiến lược, chính sách, xây dựng kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội;
Đáp ứng nhu cầu thông tin thống kê của các tổ chức, cá nhân.
Vai trò của thống kê đối với các khoa học khác.
Khoa học thống kê đóng một vai trò cực kỳ quan trọng, một vai trò không thể thiếu được trong bất cứ công trình nghiên cứu khoa học, nhất là khoa học thực nghiệm như y khoa, sinh học, nông nghiệp, hóa học và ngay cả xã hội học;
Vai trò của thống kê đối với các khoa học khác.
- Một thí nghiệm khoa học được bắt đầu bởi một ý tưởng, một giả thiết, và để thử nghiệm giả thiết đó, một qui trình khảo sát phải được tiến hành theo các bước chung như: thiết kế, thu thập dữ liệu, và diễn dịch ý nghĩa của dữ liệu. Mỗi một bước trong qui trình đó đều có sự cống hiến quan trọng của thống kê.
Vai trò của thống kê đối với các khoa học khác.
Phân tích thống kê là một khâu quan trọng không thể thiếu được trong các công trình nghiên cứu khoa học, nhất là khoa học thực nghiệm;
Vai trò của thống kê đối với các khoa học khác.
- Trong vòng trên dưới 100 năm qua, thống kê đã nhanh chóng tiến vào tất cả các lĩnh vực nghiên cứu khoa học, và trong quá trình chinh phục, thống kê đã tạo nên những bộ môn nghiên cứu mới. Các bộ môn đó có thể kể đến như Sinh trắc học, Kỹ thuật trắc học, Thông tin học, Tâm lý trắc học, Nhân trắc học v.v…
Vai trò của thống kê đối với các khoa học khác.
- Khoa học thống kê đã chi phối đến tất cả các bộ môn khoa học, và ảnh hưởng của các nhà thống kê đã lan tràn đến mọi bộ môn khoa học với sự chinh phục nhanh chóng.
Khoa học thống kê ở Việt Nam.
Tuy khoa học thống kê đã tạo nên diện mạo khoa học hiện đại ngày nay, nhưng ở nước ta, khoa học thống kê còn rất kém.
Trong khi bất cứ đại học ở các nước tiên tiến đều có một bộ môn thống kê học, một bộ môn chuyên cung cấp tư vấn về thống kê học cho các nhà khoa học thực nghiệm, thì ở nước ta, các bộ môn khoa học vẫn còn giới hạn ở khoa Toán, và chỉ xoay quanh một vài vấn đề căn bản của thống kê.
Khoa học thống kê ở Việt Nam.
Sự ”lạc hậu” về khoa học thống kê ở nước ta đã làm ảnh hưởng không nhỏ đến khoa học nước nhà. Vì các bộ môn khoa học thực nghiệm ở nước ta chưa được sự hỗ trợ từ thống kê.
Bài tập về nhà:
Câu hỏi 1: Học sinh Tiểu học được học Yếu tố thống kê ở Toán lớp mấy?
Câu hỏi 2: Mục đích của dạy học Yếu tố thống kê trong môn Toán ở Tiểu học là gì?