Giáo dục kĩ năng sống cho học sinh Tiểu học

Quản lí và sử dụng
tài liệu giáo dục
kĩ năng sống trong các trường Tiểu học
KNS là các khả năng thích nghi và hành vi tích cực giúp các cá nhân có thể ứng phó hiệu quả trước các nhu cầu và thách thức của cuộc sống hàng ngày



KNS là năng lực cá nhân để thực hiện đầy đủ các chức năng và tham gia vào cuộc sống hàng ngày.
Khái niệm kĩ năng sống
WHO
Kỹ năng sống thuộc về phạm trù năng lực bao hàm cả tri thức, thái độ và hành vi (Kĩ năng theo nghĩa rộng). Năng lực để đáp ứng những thách thức của cuộc sống và nâng cao chất lượng cuộc sống của mỗi cá nhân.
Khái niệm kĩ năng sống
Giáo dục kĩ năng sống là hình thành cách sống tích cực trong xã hội hiện đại, là xây dựng hành vi lành mạnh và thay đổi những hành vi, thói quen tiêu cực trên cơ sở giúp người học có cả kiến thức, giá trị, thái độ và các kĩ năng thích hợp
Giáo dục kĩ năng sống cần được thực hiện thống nhất trong mục tiêu giáo dục nhân cách toàn diện thông qua quá trình dạy học.
Giáo dục kĩ năng sống
Giáo dục KNS không dừng ở việc thay đổi nhận thức bằng cách cung cấp thông tin, tri thức mà tập trung vào mục tiêu làm thay đổi hành vi theo hướng tích cực, mang tính xây dựng đối với các vấn đề đặt ra trong cuộc sống.
Giáo dục KNS giúp cho người học hiểu được những tác động mà hành vi và thái độ của mình có thể gây ra, do đó họ ứng dụng những nguyên tắc phát triển bền vững vào cuộc sống của mình.
Người có kĩ năng là người có thái độ, hành vi tích cực đối với môi trường tự nhiên, môi trường xã hội, đối với các vấn đề của cuộc sống.
Giáo dục KNS
dựa trên cách tiếp cận năng lực
Tổ chức các hoạt động cho người học để phản ánh tư tưởng, suy nghĩ và phân tích các trải nghiệm trong cuộc sống của họ
Khuyến khích người học thay đổi giá trị, thái độ và hành vi cũ để chấp nhận những giá trị, thái độ, cách ứng xử mới
Đặt tầm quan trọng vào giải quyết vấn đề, không chỉ là ghi nhớ những thông điệp hoặc các kĩ năng
Nguyên tắc giáo dục kĩ năng sống
Cung cấp cơ hội cho người học tóm tắt, tổng kết việc học của mình, giáo viên không tóm tắt thay họ.
Người học vận dụng kĩ năng và kiến thức mới vào các tình huống thực của cuộc sống.
Tổ chức cách hoạt động học tập dựa trên cơ sở tôn trọng lẫn nhau giữa người dạy và người học.
Nguyên tắc giáo dục kĩ năng sống
Kiến thức
Kĩ năng
Thái độ
Mục tiêu của
giáo dục kĩ năng sống
Nhận thức được quy tắc, cách thức thực hiện các hành vi, việc làm trong sinh hoạt và các tình huống của cuộc sống hàng ngày phù hợp với các chuẩn mực, giá trị đạo đức, pháp luật, văn hóa, xã hội; thể hiện lối sống tích cực, an toàn và hiệu quả.

Bước đầu biết được ý nghĩa, tầm quan trọng của lối sống tích cực, an toàn và hiệu quả đối với sự phát triển cá nhân và xã hội.
Mục tiêu kiến thức
Có kĩ năng lựa chọn, thực hiện và điều chỉnh các hành vi, việc làm phù hợp với những chuẩn mực, giá trị và KNS đã học.

Có kĩ năng tự đánh giá/đánh giá hành vi đối chiếu với các chuẩn mực, giá trị và KNS đã học.

Vận dụng, thực hiện được những chuẩn mực, giá trị và KNS đã học trong cuộc sống hằng ngày ở trường, ở nhà và ở cộng đồng.
Mục tiêu kĩ năng
Tin tưởng, tích cực rèn luyện lối sống tích cực, an toàn và hiệu quả.

Đồng tình, ủng hộ những hành vi, việc làm thể hiện lối sống tích cực, an toàn và hiệu quả.
Mục tiêu thái độ
Tóm lại, Giáo dục kĩ năng sống bao gồm cả yêu cầu nâng cao nhận thức, bồi dưỡng tình cảm, thái độ, hình thành niềm tin và yêu cầu phát triển kĩ năng, hành vi tích cực cho HS. Giữa các mục tiêu này có mối quan hệ hữu cơ với nhau, củng cố, bổ sung lẫn nhau, trong đó, mục tiêu phát triển kĩ năng, hành vi tích cực cho HS là mục tiêu cuối cùng và quan trọng nhất.
Mục tiêu của giáo dục kĩ năng sống
Một số KNS cần rèn luyện cho HS tiểu học
KN tự nhận thức
KN tự lập
KN hợp tác
KN giao tiếp
KN ra quyết định và giải quyết vấn đề
KN vượt qua căng thẳng
KN tìm kiếm sự giúp đỡ
KN quản lí thời gian

KN thương lượng
KN đặt mục tiêu
KN thuyết trình
KN tìm kiếm và sử dụng thông tin
KN vượt qua căng thẳng
KN sử dụng tiền bạc
KN cảm thông và chia sẻ

06 chủ đề/học kỳ
02 tiết/chủ đề
Các tiết còn lại của học kỳ các nhà trường
linh hoạt lựa chọn nội dung, hình thức tổ chức
Xây dựng kế hoạch giảng dạy KNS
02 tiết/chủ đề
Lựa chọn và sắp xếp các dạng bài tập phù hợp/mỗi tiết học.
Chuẩn bị giáo cụ, đồ dùng (nếu có)
Thiết kế bài giảng kĩ năng sống
Dạng BT 01: Tìm hiểu kinh nghiệm, kiến thức
Dạng BT 02: Trải nghiệm
Dạng BT 03: Thực hành
Dạng BT 04: Vận dụng, củng cố
Các dạng bài tập hoạt động
trong sách “BT rèn luyện kĩ năng sống”
Bài tập nhớ lại
Bài tập ý kiến của em
Thảo luận
…
Dạng BT 01:
Tìm hiểu kinh nghiệm, kiến thức
Ví dụ minh họa
Trò chơi
Bài tập xử lý tình huống
…
Dạng BT 02: Trải nghiệm
Đóng vai,
Trò chơi
Thực hành mô phỏng theo mẫu
…
Dạng BT 03: Thực hành
Vận dụng KN đã học để thực hiện các hoạt động ở lớp/ ở nhà
Dạng BT 04: Vận dụng, củng cố
Ví dụ minh họa:
chủ đề 1 – lớp 5
Tương tác giữa người dạy và người học: giáo viên cần có phương pháp dạy học và tương tác để khích lệ người học tham gia.
Chương trình và tài liệu dạy học: phù hợp với kinh nghiệm, nhu cầu của cả học sinh nam và nữ, phù hợp với mỗi đội tuổi, cũng như nhu cầu của xã hội
Quá trình và môi trường học tập: Coi trọng môi trường giáo dục không chỉ trong nhà trường mà còn ở gia đình và trong cộng đồng
Các yếu tố ảnh hưởng đến
chất lượng giáo dục kĩ năng sống
Tổ chức tập huấn GV và triển khai dạy học KNS tại các nhà trường tiểu học
Điều kiện cần:
Nhân lực: GV cốt cán và các GV cần nghiên cứu kĩ tài liệu, có hiểu biết ban đầu về mục tiêu, phương pháp, cách thức, nội dung dạy học KNS cho HS.
Vật lực: Có đủ tài liệu Giáo dục KNS trong các môn học và hoạt động ngoài giờ lên lớp (Bộ GD&ĐT); Bài tập rèn luyện KNS dành cho HS tiểu học; Các tài liệu, clip khác (sưu tầm)
Nguyên tắc tập huấn:
HỢP TÁC VÀ CHIA SẺ
Tổ chức tập huấn GV và triển khai dạy học KNS tại các nhà trường tiểu học
Quy trình tập huấn:
Hoạt động 1: Tìm hiểu và chia sẻ: Các quan niệm / khai niệm KNS ; Mục tiêu, hệ thống KNS dạy ở tiểu học;
Hoạt động 2: Tìm hiểu và chia sẻ về Kế hoạch giảng dạy KNS cho HS theo độ tuổi (lớp): Mỗi lớp có bao nhiêu chủ đề, các chủ đề đó là gì?
Hoạt động 3: Tìm hiểu các dạng bài tập rèn luyện KNS
Hoạt động 4: Thực hành dạy học (thiết kế kế hoạch)dạy học chủ đề cụ thể trong sách BT rèn luyện KNS
Tổ chức tập huấn GV và triển khai dạy học KNS tại các nhà trường tiểu học
Ban Giám hiệu nhà trường
- Tuyên truyền để phụ huynh hiểu về cách dạy KNS và phối hợp cùng nhà trường cho con thực hiện các hoạt động vận dụng tại nhà, theo dõi sự tiến bộ của con.
- Hỗ trợ tối đa cho GV trong quá trình dạy KNS, dự giờ, góp ý, xây dựng chương trình sinh hoạt chuyên môn về dạy KNS tại trường (không xếp loại, đánh giá GV qua giờ dạy KNS)
Tổ chức tập huấn GV và triển khai dạy học KNS tại các nhà trường tiểu học
Giáo viên
Nghiên cứu kỹ hệ thống bài tập hoạt động nắm được mục tiêu của mỗi chủ đề, lựa chọn hình thức tổ chức hoạt động dạy học, thời lượng dạy học phù hợp. Dạy sát đối tượng, đảm bảo dạy chắc chắn mới chuyển sang nội dung khác.
Khuyến khích động viên tất cả HS tham gia hoạt động và theo dõi, nhận xét thường xuyên sự tiến bộ của HS.