Giáo án văn học lớp 11

Chủ đề 1: TÁC GIA NGUYỄN KHUYẾN, NGUYỄN ĐÌNH CHIỂU
Phần 1: NGUYỄN KHUYẾN
A.MỤC TIÊU: Giúp học sinh cảm nhận được:
- Sự chi phối của hsls đến cuộc sống, tư tưởng, tình cảm của NK.
- Nắm được những nét lớn về nd, nt.
B. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC: sgk, giáo án, tranh ảnh minh hoạ.
C. HOẠT ĐỘNG TRÊN LỚP:
Hđ1: - Ổn định
Hđ2. Hoạt động Thầy – Trò
Nội dung



- Nêu những nét cơ bản về NK?




- Kể tên những tác phẩm thơ NK mà em đã được học?



- Những nd chính trong sáng tác của NK?





- Nội dung yêu nước có gì mới?


- Dùng dẫn chứng minh họa?


- Những vần thơ viết về người thân?




- Tình bạn NK-DK?









- Có ý kiến cho rằng: NK là nhà thơ của làng quê VN. Em hãy làm sáng tỏ nhận định trên?









- Thử kể tên những tp tiêu biểu?










- Nd thơ của Nk có gì khác so với các nhà thơ khác?







- Đối tượng châm biếm là những hạng người nào trong xh?





- Họ hiện ra ntn trong thơ NK?




- Nghệ thuật thơ trào phúng của NK?








Hđ3. Cũng cố:
Nhận xét về những cống hiến của NK?


Hđ4. Dặn dò:

I. Cuộc đời: Nguyễn Khuyến (1835 – 1909), người Yên Đổ, Bình Lục, Hà Nam.
- Nhà nghèo,học giỏi và có chí lớn. Đỗ đầu ba kỳ thi, được gọi là “Tam nguyên Yên Đổ”. Làm quan dưới triều Nguyễn.
- Yêu nước nhưng bất lực trước thời cuộc, cáo quan về quê, không hợp tác với chính quyền thực dân Pháp.
II. Sự nghiệp sáng tác:
1. Những sáng tác chính: Còn để lại trên 800 bài thơ Nôm và thơ chữ Hán, vài chục câu đối Nôm.
2. Đặc sắc về nội dung và nghệ thuật: a. Nhà thơ trữ tình:
* Tâm sự yêu nước: - Nguyễn Khuyến là một nhà Nho yêu nước, nhưng bất lực trước thời cuộc. Sự trở về của Nguyến Khuyến là cách mà nhà thơ phản ứng lại với thời cuộc. Nên lúc về nhà thơ vẫn đau đáu nỗi niềm nước non: Năm canh máu chảy đêm hè vắng Sáu khắc hồn tan bóng nguyệt mờ Có phải tiếc xuân mà đứng đợi Hay là nhớ nước vẫn nằm mơ. (Cuốc kêu cảm hứng) - Luôn canh cánh tâm sự phò vui giúp nước: Ơn vua chưa chút báo đền Cúi xuống hổ đất trông lên thẹn trời. * Tình cảm với gia đình, bè bạn. - Tiếng khóc vợ: Bà đi đâu vội mấy, để cho lão vất vơ vất vưởng, búi tóc củ hành, buông quần lá tọa, gật gù tay đũa chạm tay chén, cùng ai kể lể chuyện trăm năm! - Khóc con: Bảng vàng bia đá nghìn thu tiếc con người ấy, Tóc bạc da mồi trăm tuổi, thiệt lắm con ơi. - Khóc bạn: Rượu ngon không có bạn hiền Không mua không phải không tiền không mua (Khóc Dương Khuê) - Nguyễn Khuyến trải lòng mình với cuộc đời, mọi người. Cái đặc sắc của Nguyễn Khuyến là tạo cho mình một tiếng thơ tâm tình riêng biệt, giản dị mà sâu lắng. b. Nhà thơ quê hương làng cảnh Việt Nam - Cảnh thiên nhiên: Thiên nhiên mang cái hồn riêng của vùng đồng bằng chiêm trũng, nông thôn Bắc Bộ, từ màu xanh ngắt của trời thu đến nước trong veo của ao cá, những buổi trưa đặc biệt nông thôn: Chuông trưa văng vẳng tiếng người không biết. Trâu thả sườn non ngủ gốc cây. (Nhớ cảnh chùa Đọi) - Nguyễn Khuyến đã chọn những hình ảnh mang đậm chất nông thôn để đưa vào thơ ca. Ngôn ngữ trong sáng, giản dị. - Cảnh sinh hoạt: Cuộc sống thôn dã hiện lên trong thơ ông với tất cả những buồn vui của người nông dân: - Đó là nỗi âu lo về mùa màng, thiên tai, về cuộc sống cơ cực: Năm nay cày cấy vẫn chân thua Chiêm mất đằng chiêm, mùa mất mùa. (Chốn quê) Hay: Quai Mễ Thanh Liêm đã vỡ rồi Vùng ta thôi cũng lụt mà thôi. (Nước lụt Hà Nam) Sớm trưa dưa muối cho qua bữa Chợ