DH phát triển năng lực cho HS trong mon Sinh học THCS

DẠy hỌc và KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ
KẾT QUẢ HỌC TẬP cỦa hỌc sinh
THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC
Hải Phòng, tháng 7 - 2014
Vấn đề cần giải quyết
Năng lực là gì? Có những loại năng lực nào? (năng lực chung, năng lực riêng trong từng môn học?)
Tại sao phải dạy học hướng đến việc hình thành và phát triển năng lực cho người học (HS)?
Thế nào là kiểm tra, đánh giá theo định hướng năng lực? Khác với kiểm tra, đánh giá truyền thống như thế nào?
Quy trình xây dựng các câu hỏi, bài tập kiểm tra, đánh giá năng lực người học…
kiến thức + kĩ năng + thái độ
Năng lực là gì?
Bối cảnh thực
Năng lực
=
Năng lực là gì?
Chương trình giáo dục phổ thông của Quebec – Canada:
Năng lực là sự kết hợp một cách linh hoạt và có tổ chức kiến thức, kĩ năng với thái độ, tình cảm, giá trị, động cơ cá nhân… nhằm giải quyết hiệu quả một nhiệm vụ cụ thể trong bối cảnh nhất định.
Nếu chỉ đạt được kiến thức, kĩ năng và thái độ  chưa được coi là có năng lực.
Giải quyết các vấn đề cụ thể trong những bối cảnh thật, trong những tình huống mới.
Năng lực HS cần có trong thế kỉ 21


1.NL tự học (Là NL quan trọng nhất)
HS xác định được mục tiêu học tập chủ đề là:..
HS lập và thực hiện được kế hoạch học tập chủ đề:...
2.NL giải quyết vấn đề
HS ý thức được tình huống học tập và tiếp nhận để có phản ứng tích cực để trả lời:...
Thu thập thông tin từ các nguồn khác nhau:...
HS phân tích được các giải pháp thực hiện có phù hợp hay không:...
CÁC NĂNG LỰC CHUNG
3.NL tư duy sáng tạo
HS đặt ra được nhiều câu hỏi về chủ đề học tập:...
Đề xuất được ý tưởng:...
Các kĩ năng tư duy:...
4.NL tự quản lý
Quản lí bản thân: Nhận thức được các yếu tố tác động đến bản thân:...
Xác định đúng quyền và nghĩa vụ học tập chủ đề...
Quản lí nhóm: Lắng nghe và phản hồi tích cực, tạo hứng khởi học tập...
CÁC NĂNG LỰC CHUNG


5.NL giao tiếp
Xác định đúng các hình thức giao tiếp: Ngôn ngữ nói, viết, ngôn ngữ cơ thể
6.NL hợp tác
Làm việc cùng nhau, chia sẻ kinh nghiệm
7.NL sử dụng CNTT và truyền thông (ICT)
Sử dụng CNTT để học tập
8.NL sử dụng ngôn ngữ
NL sử dụng Tiếng Việt để trình bày, đọc hiểu các văn bản…
9.NL tính toán
Thành thạo các phép tính cơ bản:...
CÁC NĂNG LỰC CHUNG
Đại học Victoria (Úc):
Năng lực tri thức Sinh học (Biology knowledge)
Năng lực nghiên cứu khoa học (Research competency)
Năng lực thực hiện trong phòng thí nghiệm (Laboratory competency)
Năng lực thực địa (Field competency)
Năng lực chuyên biệt trong môn Sinh học
Các năng lực trong ngành sinh học
1. Năng lực kiến thức sinh học
2. Năng lực nghiên cứu sinh học
Các KN/NL cần lưu ý trong chương trình SH-THCS
Các kĩ năng/năng lực chuyên biệt trong chương trình Sinh học THCS (12 kĩ năng cơ bản)
1,KN quan sát
2.KN đo đạc
3.KN Phân loại hay phân nhóm
4.KN tìm mối quan hệ
12 kỹ năng cơ bản
5. KN Tính toán
6.KN xử lý số liệu
7. KN đưa ra tiên đoán
8.KN hình thành nên các giả thuyết khoa học
9.KN đưa ra các định nghĩa
10 KN xác định biến và đối chứng
11.KN làm thí nghiệm
12.KN xác địnhmức độ chính xác của số liệu
PHƯƠNG PHÁP DH THƯỜNG SỬ DỤNG
Dạy học giải quyết vấn đề
Dạy học khám phá
Dạy học theo PP bàn tay nặn bột
Dạy học thông qua nghiên cứu khoa học
Dạy học dự án
ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY
Dạy học dự án:
- Người học thực hiện một nhiệm vụ học tập phức hợp, có sự kết hợp giữa lý thuyết và thực tiến
Nhiệm vụ này: thể hiện tính tự lực cao trong toàn bộ quá trình học tập từ việc xác định mục đích, lập kế hoạch học tập, thực hiện dự án, kiểm tra, điều khiển, đánh giá quá trình thực hiện
Kết quả của dự án là những sản phẩm có thể trình bầy, giới thiệu
Đánh giá theo năng lực
Thế nào là đánh giá theo định hướng năng lực? Phân biệt đánh giá theo năng lực và đánh giá truyền thống?
Đánh giá năng lực – đánh giá truyền thống
Câu hỏi/bài tập đánh giá theo năng lực
Nghiên cứu các ví dụ về môn Sinh học và môn Vật lý trong tài liệu học tập
Nêu đặc điểm của câu hỏi/bài tập đánh giá năng lực và câu hỏi/bài tập đánh giá kiến thức, kĩ năng?
Bài tập đánh giá năng lực thường có cấu trúc như thế nào?
Bốc thăm nhóm báo cáo.
Câu hỏi – bài tập
Đánh giá kiến thức, kĩ năng
Bài tập mang tính hàn lâm
Mức độ nhớ, hiểu, vận dụng thấp – luyện tập, vận dụng trong những tình huống quen thuộc
Đánh giá năng lực
Bài tập mang tính thực tiễn
HS vận dụng kiến thức, kĩ năng trong những bối cảnh cụ thể - Vận dụng cao
Đặc điểm CH/BT hướng năng lực
Cấu trúc 2 phần.
Phần I – Thông tin
Một đoạn thông tin (sách, báo, mạng)
Mô tả 1 thí nghiệm
Đưa một kết quả điều tra…
Có thể có hình ảnh
Lưu ý: cần có trích dẫn nguồn thông tin, ảnh chụp…
Đặc điểm CH/BT hướng năng lực
Phần II – Hệ thống câu hỏi
Có thể có 1 – nhiều câu hỏi
Có thể sắp xếp theo nhiều mức độ tư duy khác nhau từ nhận biết đến phân tích, tổng hợp, đánh giá…
Các bước tiến hành
Bước 1: Lựa chọn chủ đề (nội môn, liên môn)
Nội môn: 1 chương hoặc một chủ đề tích hợp theo chiều dọc (kiến thức của các bài khác nhau trong cùng một môn học)
Liên môn: chủ đề tích hợp ngang (tích hợp kiến thức của nhiều môn)
Bước 2: Xác định mạch kiến thức của chủ đề
Xác định các bài liên quan đến chủ đề
Xác định logic cấu trúc kiến thức của cả chủ đề
Ví dụ:
Chủ đề nội môn
Chủ đề liên môn
Xây dựng ngân hàng CH/BT KTĐG năng lực HS
Bước 3: Xác định các năng lực có thể được hình thành/phát triển cho HS thông qua chủ đề/chương đó
Bước 4: Đối chiếu với chuẩn kiến thức, kĩ năng  Xác định các mục tiêu cụ thể cần đạt khi dạy học chương đó (có thể xác định mục tiêu theo từng bài/nội dung nhỏ); sắp xếp các mục tiêu theo ma trận sau:
Xây dựng ngân hàng CH/BT KTĐG năng lực HS
Bước 5: Trong mỗi bài/nội dung, tương ứng với mỗi mục tiêu các mức độ khác nhau (nhớ, hiểu, vận dụng thấp, vận dụng cao và các KN/NL cần hướng tới trong chủ đề), xây dựng một số câu hỏi/bài tập để kiểm tra, đánh giá sao cho thể hiện đúng mục tiêu đó  Bộ (ngân hàng) câu hỏi/bài tập theo chủ đề.
Xây dựng ngân hàng CH/BT KTĐG năng lực HS
Bước 6: Sắp xếp và đánh số thứ tự cho các CH/BT trong ngân hàng
Sắp xếp theo nội dung  Sắp xếp theo mức độ nhận thức của câu hỏi/bài tập.
Đánh số thứ tự các CH/BT trong ngân hàng một cách liên tục.
Bước 7: Điền số thứ tự các câu hỏi sau mỗi mục tiêu để mô tả ngân hàng câu hỏi mình vừa tạo ra.
Bước 8: Chỉnh sửa, hoàn thiện bảng ma trận và ngân hàng CH/BT.
Chủ đề Ô nhiễm môi trường nước
Chủ đề Ô nhiễm môi trường nước
Thực hành – Xây dựng ngân hàng CH/BT
Dựa trên các mục tiêu ở mỗi mức độ, thiết kế các câu hỏi/bài tập để kiểm tra, đánh giá việc đạt được mục tiêu của HS (CH/BT định tính, định lượng, thực hành thí nghiệm)  Ngân hàng câu hỏi/bài tập.
Mỗi mục tiêu có thể được đánh giá bởi một vài câu hỏi/bài tập.
Lưu ý: Với mức độ vận dụng bậc cao nên gắn liền với các tình huống thực tế.
Báo cáo: bốc thăm.
Trân trọng cảm ơn!