De thi van 7

TRƯỜNG CAO ĐẲNG SƯ PHẠM
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
*********
KHOA NGỮ VĂN












TƯ LIỆU VĂN HỌC MÔN NGỮ VĂN LỚP 7
CHƯƠNG TRÌNH TRUNG HỌC CƠ SỞ

BIÊN SOẠN: ĐẶNG KIM THANH















* TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2004 *




LỜI NÓI ĐẦU

Cuốn sách Tư liệu văn học môn Ngữ văn lớp 7 mà bạn đọc đang có trong tay là một công cụ bổ trợ cho việc day-học Văn ở trường phổ thông theo tinh thần cải cách giáo dục. Mục đích biên soạn cuốn sách này là muốn thông qua việc tuyển chọn các văn bản mang tính chất tư liệu có liên quan đến từng văn bản trong Chương trình Ngữ văn lớp 7 hiện hành (gọi tắt là văn bản trong Chương trình) nhằm giúp bạn đọc khi cần thiết có thể đỡ mất công tra cứu sách nguồn (dĩ nhiên là có chú thích rõ xuất xứ để bạn đọc tự xác minh hoặc nghiên cứu sâu hơn). Đó có thể là trích đoạn về lí luận văn học đề cập tới thể loại của một số văn bản trong Chương trình, chẳng hạn như các trích đoạn về ca dao, về tục ngữ, về chèo hay về thơ Đường,… Đó cũng có thể là trích đoạn về hành trạng của tác giả một số văn bản trong Chương trình, ví dụ như về Lí Bach, về Đoàn Thị Điểm, về Nguyễn Khuyến, về Phan Bội Châu, về Phạm Duy Tốn (có khi dưới dạng giai thoại ngoài chính sử),… Ngoài ra đôi chỗ người biên soạn muốn cung cấp một vài kiến thức không được phổ thông lắm với người đọc thời nay như kiến thức về các điển tích được sử dụng trong văn chương cổ …
Và tất nhiên chiếm tỉ lệ lớn trong cuốn sách Tư liệu văn học môn Ngữ văn lớp 7 là những văn bản cùng đề tài với văn bản trong Chương trình, như đoạn văn về cốm của nhà văn Nguyễn Tuân trong mối liên hệ với bài văn về cốm của Thạch Lam, hay như bài thơ về Đèo Ngang của Lê Thánh Tông trong mối liên hệ với bài thơ về Đèo Ngang của Bà huyện Thanh Quan… Cũng có khi để giúp bạn đọc có cái nhìn đầy đủ hơn về phong cách nghệ thuật của tác giả nào đó có văn bản trong Chương trình, người biên soạn đã cung cấp thêm một số tác phẩm khác của chính tác giả ấy, như trường hợp Trần Quang Khải hay Vũ Bằng… Và cũng có khi, người biên soạn cố tình giới thiệu lời bình về một số văn bản trong Chương trình nhằm giúp bạn đọc rộng đường suy ngẫm và làm phong phú thêm năng lực cảm thụ văn chương của chủ thể tiếp nhận.
Để trình bày nội dung cuốn sách Tư liệu văn học môn Ngữ văn lớp 7, người biên soạn chọn cách sắp xếp cũng khá quen thuộc, kết hợp cả năm mối quan hệ : một là quan hệ giữa văn học dân gian và văn học viết (nên xếp chương I là Văn học dân gian, ba chương còn lại là văn học viết); hai là quan hệ giữa thơ và văn xuôi (nên xếp văn xuôi vào chương cuối cùng); ba là quan hệ giữa các thể văn xuôi khác nhau (nên trong chương văn xuôi xếp truyện ngắn trước tuỳ bút – bút kí và văn nghị luận); bốn là giữa các thời kì văn học (nên xếp thơ trung đại trước thơ hiện đại); năm là quan hệ giữa văn học trong nước và văn học nước ngoài (nên xếp thơ Đường sau thơ trung đại Việt Nam).
Đối tượng sử dụng cuốn sách Tư liệu văn học môn Ngữ văn lớp 7, theo hình dung của người biên soạn có lẽ chủ yếu là quí Thầy Cô và các em học sinh đang tham gia giảng dạy và học tập chương trình Ngữ văn mới. Bởi vì một trong những đặc điểm của cuốn sách này là sử dụng cùng với Sách giáo khoa và Sách giáo viên Ngữ văn lớp 7. Tuy nhiên, trong số những bạn đọc của cuốn sách, đối tượng mà người biên soạn cảm thấy cần có đôi điều trao đổi gợi ý về cách thức sử dụng sách sao cho có hiệu quả nhất vẫn là các em học sinh lớp 7. Với niềm mong muốn Tư liệu văn học môn Ngữ văn lớp 7 có cơ hội trở thành một công cụ bổ trợ thực sự gần gũi và có ích cho các em trong quá trình chuẩn bị bài và ôn tập thực hành sau khi học, người biên soạn đề xuất một quy trình sử dụng cuốn sách gồm ba bước như sau : nắm bắt thông tin > xử lí thông tin > vận dụng – thực hành. Ở bước nắm bắt thông tin, yêu cầu đặt ra là các em phải đọc – nhận biết tư liệu văn học, nghĩa là tìm xem trong cuốn sách Tư liệu văn học môn Ngữ văn lớp 7 tất cả những tư liệu nào có liên quan tới văn bản trong Chương trình mà các