Đề thi học kì 2

Đề bài : Giải thích 2 câu nói: "Lời nói gói vàng" và "Lời nói chẳng mất tiền mua/ Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau".
I, Mở bài:  Trong cuộc sống, lời nói rất quan trọng, nó diễn tả tình cảm và quan hệ giữa con người với con người. Chính vì vậy, dân gian có câu:" Lời nói gói vàng" nhưng đồng thời cũng có câu:"Lời nói chẳng mất tiền mua, lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau". Đó là những câu tục ngữ vô giá nhằm răn dạy con cháu giữ gìn lời ăn tiếng nói.
  II, Thân bài
1. Giải thích:
- Lời nói là âm thanh, là ngôn ngữ được phát ra từ cửa miệng mỗi con người. Nó dùng để giao tiếp với mọi người trong cuộc sống. 
- "Lời nói gói vàng" là sự so sánh khéo léo và tế nhị của ông cha ta. So sánh lời nói với vật quý giá như vàng để khẳng định lời nói mỗi con người trong cuộc sống rất có giá trị và ý nghĩa.
- "Lời nói chẳng mất tiền mua": Nếu câu trên khẳng định lời nói quý như vàng thì ở câu dưới tác giả dân gian lại khuyên: "Lời nói chẳng mất tiền mua/ Lựa lời..." mới nghe qua ta tưởng có sự mâu thuẫn giữa cách đánh giá của hai câu nhưng ý nghĩa của chúng không hề mâu thuẫn mà ngược lại, hai câu nói ấy hỗ trợ, bổ sung cho nhau làm cho giá trị lời nói càng được tăng lên.
2. Phân tích, làm rõ các luận điểm:
* Lời nói của mỗi con người quý như vàng, song nó do chính bản thân chúng ta tự nói ra, không mất công tìm kiếm, mua bán, mua các sản phẩm khác. Nó là của quý mà tạo hoá ban tặng con người. Đáng quý hơn, lời nói thì bất tận, tuôn chảy mãi mãi, tồn tại mãi mãi, theo dòng thời gian cũng không bị bào mòn. đó là điều vô cùng quý giá nên ông cha ta mới căn dặn con cháu:" Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau. Nói kĩ hơn là trong khi giao tiếp với mọi người trong xã hội phải chọn từ ngữ để đạt hiệu quả trong việc diễn đạt tình cảm, suy nghĩ để người nghe hài long mà người nói đạt được nguyện vọng. Quả thật với những lời phân tích trên ta thấy lời nói rất giá trị và ý nghĩa.
* Vì sao phải lựa lời để vừa lòng nhau 
- Vì phải lựa lời để nói để trong khi giao tiếp, đối thoại với mọi người xung quanh, người nói mới đạt được hiệu quả, mục đích mà mình định nói. Từ đó người nói mới tạo nên mối quan hệ sâu sắc tốt đẹp với mọi người chung quanh  
- Lựa lời nói sẽ được người nghe và những người xung quanh cảm phục, mến yêu, tin tưởng
- Lựa những lời hay ý đẹp để giao tiếp đó chính là truyền thống đạo đức, văn hoá của người Việt
3. Dẫn chứng:
Một trong những câu chuyện tiêu biểu, lưu danh hậu thế về tài dùng ngôn ngữ như câu chuyện về bài thơ thần của Lý Thường Kiệt. Chuyện kể rằng, thời vua Nhân Tông nhà Lý, quân Tống kéo sang xâm kéo, giày xéo hòng cướp nước ta. Quân giặc đã kéo sát đến biên thùy,vua sai Thái uý Lý Thường Kiệt dựa bờ sông đóng quân cố thủ. Một đêm kia quân sĩ nghe trong đền, cạnh sông Như Nguyệt có tiếng ngâm to:
"Nam quốc sơn hà Nam đế cư
Tiệt nhiên phân định tại thiên thư
Như hà nghịch lỗ lai xâm phạm
Nhữ đẳng hành khan thủ bại hư"
Quả nhiên quân Tống nghe những câu thơ thần, từng từ cất lên như vàng nén, được chau chuốt, được chọn lọc câu chữ, ý nghĩa sâu sắc khiến giặc hoảng sợ, chưa đánh đã tan rã.
4. Liên hệ bản thân và mở rộng và bình luận:
- Trước khi nói phải suy nghĩ, phải biết được đối tượng giao tiếp là bề trên hay lớp dưới để chọn ngôn ngữ nói cho phù hợp:Với bề trên, lời nói mang tính chất trân trọng, lễ phép, thưa gửi đàng hoàng/ Với bạn bè lời nói phải chân tình, đoàn kết, không được ăn nói trịch thượng, doạ nạt/ Với bất cứ ai không dược nói trống không, không được nói có từ đệm.
- Trong khi nói phải lưu ý: lời nói chân thành, giọng điệu, ngữ điệu phải thể hiện đúng mực
- Thực tế có nhiều bạn ăn nói cộc lốc, trịch thượng, hay đệm lót. Với những người ấy chúng ta phải khuyên nhủ chân thành để họ sửa đổi.
III, Kết bài
- Rõ ràng qua những câu tục ngữ trên, ông cha ta đã khẳng định con người biết sử dụng lời hay ý đẹp sẽ đạt được những kết quả trong hoạt động giao tiếp.
-