Đề cương ôn thi

GIảM PHÂN Và THụ TINH
I. Tóm tắt kiến thức cơ bản:
1. Giảm phân:
Là hình thức phân chia tế bào xảy ra đối với các tế bào sinh dục ở vùng chín; qua đó mỗi tế bào sinh giao tử (tế bào sinh trứng hoặc tế bào sinh tinh trùng) có 2n NST trải qua 2 lần phân bào để tạo ra 4 tế bào con đều chứa bộ NST đơn bội (n)
ở cá thể đực, cả 4 tế bào con nói trên đều trở thành 4 giao tử đực (tinh trùng)
ở cá thể cái, một trong 4 tế bào con nói trên trở thành giao tử cái (trứng) và 3 tế bào còn lại hình thành 3 thể định hướng sau đó bị tiêu biến.
Cũng giống như trong nguyên phân, trong quá trình giảm phân, NST cũng có những biến đổi hình thái và hoạt động mang tính chu kì như: duỗi ra, tự nhân đôi, xếp trên mặt phẳng xích đạo của thoi vô sắc, phân li về 2 cực tế bào, xoắn lại… Tuy nhiên hoạt động NST trong giảm phân phức tạp hơn so với nguyên phân.
2. Thụ tinh:
Là sự kết hợp ngẫu nhiên của một giao tử đực với một giao tử cái tạo thành hợp tử
3. ý nghĩa của giảm phân và thụ tinh:
Trong giảm phân sự tự nhân đôi kết hợp với sự phân li NST là cơ chế dẫn đến tạo ra các giao tử có bộ NST đơn bội (n)
Trong thụ tinh, sự kết hợp giữa giao tử và giao tử cái giúp tạo ra hợp tử chứa bộ NST lưỡng bội (2n)
Như vậy sự kết hợp giữa giảm phân và thụ tinh là cơ chế giúp cho sự ổn định bộ NST đặc trưng của loài qua các cơ thể khác nhau.
II. Các dạng bài tập và phương pháp giải:
Dạng 1: Tính số NST, số tế bào con và số giao tử tạo ra sau giảm phân
1. Hướng dẫn – công thức:
Biết một tế bào sinh giao tử đực (tế bào sinh tinh) có 2n NST qua giảm phân tạo ra 4 giao tử đực (tinh trùng) đều có n NST
Biết một tế bào sinh giao tử cái (tế bào sinh trứng) có 2n NST qua giảm phân tạo ra 1 giao tử cái (trứng) và 3 thể định hướng đều có n NST
Gọi a là số tế bào sinh tinh (tinh bào bậc 1 hay tinh nguyên bào), b là số tế bào sinh trứng (noãn bào bậc 1 hay noãn nguyên bào) thì ta có
Số tinh trùng được tạo ra:

Số NST trong các tinh trùng:

Số trứng được tạo ra:

Số NST có trong trứng:

Số thể định hướng (thể cực) tạo ra:

Số NST bị mất cúng các thể cực ( số NST có trong các tế bào thể cực):

2. Bài tập và hướng dẫn giải:
Bài 1: Vịt nhà có bộ NST 2n = 80, có 25 tế bào sinh dục đực và 50 tế bào sinh dục cái của vịt nhà giảm phân. Xác định:
a/ Số tinh trùng được tạo ra cùng với số NST của chúng.
b/ Số trứng được tạo ra cùng với số NST của chúng.
c/ Số thể định hướng được tạo ra cùng với số NST của chúng.
Đáp số:
a/
b/
c/
Bài 2: Sau một đợt giảm phân của 15 tế bào sinh trứng, người ta nhận thấy đã có tất cả 1755 NST bị tiêu biến cùng với các thể định hướng.
a/ Xác định bộ NST của loại trên và cho biết