De cuong on HKII

ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP SINH 9 – HKII
Bài 41: MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI
Ghi nhớ:
Môi trường sống của SV bao gồm tất cả những gì bao quanh SV.
Vd:+ Cá la hán có môi trường sống là nước.
+ Gà có môi trường sống là đất – không khí.
+ Sán lá gan có môi trường sống kí sinh trong sinh vật
Nhân tố sinh thái là những yếu tố của môi trường tác động tới SV. Các nhân tố sinh thái được chia thành 2 nhóm:
+ Nhóm nhân tố sinh thái vô sinh (không sống) Vd: gió, nước, không khí,…
+ Nhóm nhân tố sinh thái hữu sinh:
( nhân tố sinh thái con người Vd: săn bắt, đốt phá rừng, trồng và bảo vệ rừng,…
( nhân tố sinh thái các SV khác Vd: ĐV, TV, kí sinh trùng, vi sinh vật, vi khuẩn…
Giới hạn sinh thái là giới hạn chịu đựng của cơ thể SV đối với một nhân tố sinh thái nhất định.
Bài tập: Vẽ sơ đồ mô tả giới hạn sinh thái của:
Vi khuẩn suối nước nóng có giới hạn to từ 0oC đến +99oC, có điểm cực thuận là +55oC.
















Xương rồng sa mạc có giới hạn to từ 0oC đến +56oC, có điểm cực thuận là +32oC.












Bài 42: ẢNH HƯỞNG CỦA ÁNH SÁNG LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT
Ghi nhớ:
Ánh sáng ảnh hưởng tới đời sống TV, làm thay đổi những đặc điểm hình thái, sinh lí của TV. Mỗi loài cây thích nghi với điều kiện chiếu sáng khác nhau. Có nhóm cây ưa sáng và có nhóm cây ưa bóng.
Vd: + Cây lá lốt: ưa bóng: cây nhỏ, lá to xếp ngang, màu lá sẫm, mọc dưới tán cây to khác, nơi có ánh sáng yếu.
+ Cây lúa: ưa sáng: lá nhỏ, dài, màu xanh nhạt, hơi nghiêng để tránh ánh sáng chiếu trực tiếp vào lá.
Ánh sáng ảnh hưởng tới đời sống ĐV, tạo điều kiện cho ĐV nhận biết các vật và định hướng di chuyển trong không gian. Ánh sáng là nhân tố quyết ảnh hưởng tới hoạt động, khả năng sinh trưởng và sinh sản của ĐV. Có nhóm ĐV ưa sáng và nhóm ĐV ưa tối.
Vd: + Trâu, bò, heo, gà, dê… hoạt động vào ban ngày trong khi cáo, sóc, tu hú,… hoạt động vào ban đêm nhiều hơn.
+ Chiều tối: thằn lằn phơi nắng, bề mặt hấp thụ nhiều năng lượng ánh sáng Mặt Trời. Trưa đầu giờ chiều: nằm hướng tránh ánh nắng chiếu vào cơ thể.
Bài tập: Vì sao các cành dưới của cây sống trong rừng lạ sớm bị rụng?
Do các cành phía dưới tiếp nhận ít ánh sáng nên quang hợp kém, tổng hợp được ít chất hữu cơ lượng chất hữu cơ tích luỹ không đủ bù lượng tiêu hao do hô hấp kèm theo khả năng lấy nước kém nên cành phía dưới bị khô héo dần và rụng sớm.

Bài 43: ẢNH HƯỞNG CỦA NHIỆT ĐỘ LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT
Ghi nhớ: Nhiệt độ của môi trường có ảnh hưởng tới hình thái, hoạt động sinh lí của SV. Đa số các loài sống trong phạm vi to 0 – 50oC. Tuy nhiên, cũng có một số SV nhờ khả năng thích nghi cao nên có thể sống ở to rất thấp hoặc rất cao. SV được chia thành 2 nhóm:
+ SV hằng nhiệt Vd: con người, hổ, chó, trâu, bò, chim,…
+ SV biến nhiết Vd: cá, rắn, bò cạp, ếch, nhái, cóc,…
Vd: + Do xương rồng sống ở sa mạc với to cao nên lá tiêu biến thành gai để giảm sự thoát nước.
+ Gấu sống ( nóng: kích thước nhỏ, lông mỏng và thưa.
( lạnh: kích thước lớn, lông dày và dài, có hiện tượng ngủ đông.
Bài tập: So sánh đặc điểm khác nhau giữa hai nhóm cây ưa ẩm và chịu hạn.
Ưa ẩm
Chịu hạn

 - Nơi ẩm ướt – thiếu ánh sáng: phiến lá rộng và mỏng, mô giậu kém phát triển.
- Nơi ẩm ướt – nhiều ánh sáng (ven bờ ruộng, bờ ao): phiến lá hẹp, mô giậu phát triển.
- Khô hạn: cơ thể mọng nước, thân hoặc lá cây tiêu giảm biến thành gai.


Bài 44: ẢNH HƯỞNG LẪN NHAU GIỮA CÁC SINH VẬT
Bài tập: Các SV cùng loài hỗ trợ hoặc cạnh tranh lẫn nhau trong những điều kiện nào?
Hỗ trợ: khi SV sống với nhau thành từng nhóm tại nơi có diện tích (thể tích)