Công nghệ dạy học

Công nghệ dạy học
=
Đổi mới phương pháp giảng dạy
+
Công nghệ thông tin
Quách Tuấn Ngọc
Trung tâm CNTT, Bộ GD-ĐT
[email protected]
Mở đầu
"Đổi mới mạnh mẽ phương pháp giáo dục - đào tạo, khắc phục lối truyền thụ một chiều, rèn luyện thành nếp tư duy sáng tạo của người học. Từng bước áp dụng các phương pháp tiên tiến và phương tiện vào quá trình dạy và học, bảo đảm điều kiện và thời gian tự học, tự nghiên cứu của học sinh, nhất là sinh viên đại học. Phát triển mạnh phong trào tự học, tự đào tạo thường xuyên và rộng khắp trong toàn dân, nhất là thanh niên".
Trích Nghị quyết TW2
"Phương pháp giảng dạy ở các Trường đại học hiện nay rất lạc hậu, cách truyền thụ kiến thức bằng độc thoại vẫn là phổ biến. Phương pháp của sinh viên rất thụ động".
(Bài giảng lớp giáo dục đại học, 4-1998).
Đôi điều về thuật ngữ
Công nghệ giáo dục = Công nghệ dạy - học
= Công nghệ đào tạo = Educational Technology ?
Theo nghĩa hẹp, Công nghệ giáo dục - đào tạo được hiểu là việc dạy và học được thực hiện với sự hỗ trợ của các phương tiện, các công nghệ và kĩ thuật hiện đại. Các công nghệ này cần có tính chuyển giao cho người khác. Trong số các phương tiện và công nghệ này, CNTT có ảnh hưởng mạnh mẽ nhất và sáng giá nhất tới CNGD.
Theo nghĩa rộng như UNESCO định nghĩa: "là tập hợp gắn bó chặt chẽ những phương pháp, phương tiện và kĩ thuật học tập và đánh giá, được nhận thức và được sử dụng tuỳ theo những mục tiêu đang theo đuổi và có liên hệ với những nội dung giảng dạy và những lợi ích của người học; đối với người dạy, sử dụng một CNGD thích hợp có nghĩa là biết tổ chức quá trình học tập và bảo đảm sự thành công của quá trình đó".
Các công nghệ khác nhau
dùng cho dạy học
Phim chiếu với Overhead
Máy tính + phần mềm dạy học
Máy chiếu video
Mạng máy tính dùng cho lớp, trường
Mạng Internet
Multimedia
Thư viện điện tử
...
Chuẩn bị bài giảng
Phần truyền thống
Bài giảng, sách giáo khoa và giáo trình.
Bài tập tại lớp, bài tập về nhà.
Bài thực hành hoặc Bài thí nghiệm.
...
Phần công nghệ mới
Phim chiếu để giảng với đèn chiếu Overhead.
Phần mềm hỗ trợ giảng bài, minh hoạ trên lớp với LCD-projector (máy chiếu tinh thể lỏng) hay video-projector.
Phần mềm giúp học sinh tự học ở nhà.
Công nghệ kiểm tra, đánh giá trắc nghiệm trên máy tính.
Trao đổi giữa thầy và trò: qua mạng Internet.
Tìm bài và thông tin tham khảo trên thế giới qua mạng Internet: Web based training
Chuẩn bị bài giảng
Các dạng phần mềm dạy học
Luyện tập và thực hành
Gia sư (tutor)
Mô phỏng (simulation)
Mô hình hoá
Hệ tương tác với cơ sở tri thức
Tìm kiếm thông tin
bên ngoài


Vị trí
điều khiển

bên trong
Tiêu chuẩn lựa chọn công nghệ
Hiệu quả dạy: ...
Hiệu quả học: ...
Hiệu quả kinh tế: ...
Dễ chuyển giao: ...
Dễ sử dụng: ...
Dễ sản xuất: mọi thầy đều có thể làm ?
Điều kiện thực tế ở Việt nam:
? Không chạy theo mốt thời đại, không dập khuôn máy móc, hết sức lãng phí ...
Những khó khăn
Thiếu điều kiện gài đặt mạng máy tính, nhất là ở vùng xâu, vùng xa.
Thiếu nhiều phần mềm giáo dục hoặc phần mềm giáo dục còn ở mức chất lượng thấp.
Thiếu giáo viên (cho mọi môn học) được đào tạo về tin học.
Học sinh ít có cơ hội để có thể học sử dụng và ứng dụng các phương tiện Công nghệ thông tin.
Thiếu sự hỗ trợ về kinh phí và pháp lí.
? Thiếu sự hiểu biết đổi mới công nghệ ở những người lãnh đạo, những người ra các quyết định (đây là kinh nghiệm của cả thế giới).
Công cụ làm phần mềm dạy học
Với các ngôn ngữ lập trình: khó làm, đòi hỏi dân chuyên nghiệp song chương trình có thể gọn hơn.
Với các công cụ mạnh như Director của hãng Macromedia: Hệ tác giả (authoring system). Dễ làm, linh hoạt, kích thước phần mềm to. Mọi người có thể làm.
Phần cứng: digital movie camera, sound card, CD...
Một số chương trình thể nghiệm
tại TT CNTT, Bộ GD-ĐT
Dạy thơ Núi Đôi
Dạy Tin học đại cương
Dạy tiếng Việt cho Tiểu học
Dạy Vật lí
Truy cập qua mạng Internet: bài học Hoá học
Xử lí tín hiệu số
Xử lí ảnh
...
Trung tâm CNTT
Bộ Giáo dục và Đào tạo
Gắn liền CNTT với giáo dục - đào tạo
Tổ chức các khoá huấn luyện cho mọi giáo viên về ứng dụng CNTT trong dạy và học
Tổ chức đào tạo, huấn luyện giáo viên và CBGD tin học cho các Trường ĐH, các Sở ...
Phát động giáo viên viết kịch bản cho các môn học
Tuyển chọn và chuyển giao các công nghệ mới: mạng máy tính, multimedia ...
...
Kết luận
Vai trò công nghệ: hỗ trợ đắc lực
Vai trò thầy giáo: quyết định sự thành công
Vai trò của các nhà lãnh đạo:
- Bộ
- Trường, Sở
- Khoa, Bộ môn