Chuyên đề kiến thức kỷ năng

Hướng dẫn
dạy học theo chuẩn kiến thức, kĩ NANG
môn Tiếng Việt


Trong van bản Chương trinh Giáo dục phổ thông - cấp Tiểu học (QD 16), môn Tiếng Việt được xác định: Mục tiêu, Nội dung (Kế hoạch dạy học, Nội dung dạy học từng lớp) và Chuẩn kiến thức, kĩ nang.
Chuẩn kiến thức, kĩ nang (gọi tắt là Chuẩn) trong van bản Chương trỡnh nói trên được cụ thể hoá ở các chủ đề của môn học theo từng lớp, ở các lĩnh vực học tập cho từng lớp và cho cả cấp học.
Chuẩn môn Tiếng Việt là cơ sở để biên soạn sách giáo khoa, quản lí và đánh giá kết quả dạy học môn Tiếng Việt nhằm bảo đảm tính thống nhất, tính khả thi của Chương trỡnh môn Tiếng Việt cấp Tiểu học.
Can cứ Chương trỡnh Giáo dục phổ thông - cấp Tiểu học, từ nam học 2002 - 2003 đến nam học 2006 - 2007, SGK Tiếng Việt từ lớp 1 đến lớp 5 lần lượt được Bộ trưởng ban hành để sử dụng làm tài liệu dạy học chính thức trong các trường tiểu học toàn quốc. Sau nhiều nam chỉ đạo dạy học theo SGK Tiếng Việt, nhận định chung của các Sở GD&DT cả nước đều cho rằng : bộ SGK Tiếng Việt cấp tiểu học với nhiều ưu điểm nổi bật về nội dung - phương pháp đã góp phần ổn định và từng bước nâng cao chất lượng dạy học môn Tiếng Việt ở tiểu học.
Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân khác nhau (điều kiện dạy học, đặc điểm HS vùng miền, trình độ GV,...), việc giảng dạy và quản lí dạy học theo Chuẩn còn gặp nh?ng khó khan nhất định. Dể tạo điều kiện thuận lợi cho GV và cán bộ quản lí, Bộ Giáo dục và Dào tạo đã ban hành tài liệu Hướng dẫn thực hiện Chuẩn kiến thức, kĩ nang các môn học dành cho từng lớp ở tiểu học.
Tài liệu Hướng dẫn thực hiện Chuẩn kiến thức, kĩ nang môn Tiếng Việt được soạn theo van bản Chương trỡnh GDPT - cấp Tiểu học; theo SGK Tiếng Việt (1, 2, 3, 4, 5) đang được sử dụng trong các trường tiểu học.
Hướng dẫn thực hiện Chuẩn kiến thức, kĩ nang môn Tiếng Việt ở từng lớp được trỡnh bày chi tiết theo bảng Hướng dẫn cụ thể, gồm 4 cột�: Tuần - Bài - Yêu cầu cần đạt - Ghi chú.
Nội dung Yêu cầu cần đạt về kiến thức, kĩ nang đối với từng bài học (tiết dạy) được hiểu là Chuẩn (cơ bản, tối thiểu) đòi hỏi toàn bộ HS phải đạt được.
Nội dung Ghi chú ở một số bài thường giải thích rõ thêm về yêu cầu cần đạt ở mức cao hơn đối với HS khá, giỏi.
Riêng với HS yếu, GV cần có biện pháp dạy học thích hợp nhằm tạo điều kiện cho đối tượng này từng bước đạt Chuẩn quy định.

ĐÓ tiÖn theo dâi vµ sö dông, b¶ng H­íng dÉn cô thÓ (môc B) trình bµy néi dung ®Çy ®ñ ë TuÇn 1, kh«ng nh¾c l¹i c¸c yªu cÇu gièng nhau ë mét sè lo¹i bµi häc ë c¸c tuÇn sau.
VD�(TV lớp 2) : Dọc rõ ràng, rành mạch,... (Tập đọc)�; không mắc quá 5 lỗi trong bài (Chính tả), viết ch? rõ ràng, liền mạch và tương đối đều nét(Tập viết).
Riêng về tốc độ đọc (đọc thông), tốc độ viết (viết chính tả), can cứ các van bản hướng dẫn chuyên môn của Bộ GDDT.
Tài liệu Chuẩn môn Tiếng Việt ở từng lớp đều có bảng chia mức độ cần đạt theo từng giai đoạn (gắn với 4 lần kiểm tra định ki môn Tiếng Việt) để GV xác định rõ các "mốc" cần đạt.
Tuỳ điều kiện dạy học cụ thể, trong từng giai đoạn, HS có thể đạt tốc độ quy định ghi trong bảng ở nh?ng thời điểm khác nhau.
Dể tạo điều kiện cho GV vận dụng linh hoạt, nội dung hướng dẫn không xác định tốc độ cần đạt sau từng bài học mà chỉ ghi ở tuần ôn tập sau mỗi giai đoạn nhằm phục vụ cho việc kiểm tra, đánh giá định ki trong nam học theo hướng dẫn riêng của Bộ Giáo dục và Dào tạo.

ĐÓ n©ng cao chÊt l­îng m«n häc, GV sö dông tµi liÖu H­íng dÉn thùc hiÖn ChuÈn kiÕn thøc, kÜ năng m«n TiÕng ViÖt trong c¸c ho¹t ®éng liªn quan ®Õn qu¸ trình d¹y häc nh­ sau:
1. Soạn giáo án lên lớp

Căn cø Yªu cÇu cÇn ®¹t vÒ kiÕn thøc, kÜ năng x¸c ®Þnh cho tõng bµi d¹y (tiÕt häc) theo SGK TiÕng ViÖt, GV so¹n gi¸o ¸n mét c¸ch ng¾n gän thÓ hiÖn râ c¸c phÇn c¬ b¶n :
- Phần 1 : Nêu mục đích, yêu cầu của bài học (gắn với yêu cầu cần đạt đã ghi trong tài liệu).
Chú ý : cần đọc kĩ hướng dẫn ở tuần 1 để ghi đầy đủ yêu cầu cần đạt ở các tuần sau, đối với các tiết dạy của một số loại bài học có yêu cầu giống nhau.
- Phần 2 :
Nêu nh?ng yêu cầu cần chuẩn bị về thiết bị, đồ dùng dạy và học của GV và HS ; dự kiến hỡnh thức tổ chức hoạt động học tập đảm bảo phù hợp với từng nhóm đối tượng HS.
VD : Bảng phụ (ghi gợi ý kể chuyện). Tổ chức HS kể chuyện theo cặp, kể trước lớp.
Phần 3 :
Xác định nội dung, phương pháp giảng dạy đối với GV, yêu cầu cần học đối với từng đối tượng HS, kể cả HS cá biệt (nếu có).
Lưu ý: ĐÓ so¹n tèt phÇn nµy, GV th­êng ph¶i căn cø vµo ®iÒu kiÖn, hoµn c¶nh d¹y häc, ph¶i n¾m ®­îc kh¶ năng häc tËp cña tõng HS trong líp vµ Yªu cÇu cÇn ®¹t ghi trong Tµi liÖu ®Ó x¸c ®Þnh néi dung cô thÓ cña bµi häc trong SGK (kh«ng ®­a thªm néi dung v­ît qu¸ Yªu cÇu cÇn ®¹t), x¸c ®Þnh c¸ch (biÖn ph¸p) h­íng dÉn cho tõng nhãm ®èi t­îng HS.
2. Tổ chức hoạt động dạy học trên lớp
Căn cø Yªu cÇu cÇn ®¹t vµ Ghi chó (nÕu cã), GV tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc trªn líp mét c¸ch linh ho¹t, phï hîp víi tõng ®èi t­îng HS (kh¸, giái, TB, yÕu) nh»m ®¶m b¶o yªu cÇu ph¸t triÓn năng lùc c¸ nh©n vµ ®¹t hiÖu qu¶ thiÕt thùc sau mçi tiÕt d¹y.
Việc xác định rõ mức độ yêu cầu cần đạt như trên giúp GV dạy học phù hợp trỡnh độ HS, tạo điều kiện đạt Chuẩn môn học ở lớp dạy cụ thể cho mọi đối tượng ở các vùng miền khác nhau trên toàn quốc.

3. Kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh
Tài liệu Hướng dẫn thực hiện Chuẩn kiến thức, kĩ nang môn Tiếng Việt là can cứ giúp GV kiểm tra, đánh giá kết quả học tập thường xuyên của HS trong từng tiết học.
Dựa vào Yêu cầu cần đạt đối với từng bài dạy, GV không chỉ nhận biết được kết quả học tập của HS ở mức độ đạt Chuẩn (trung bỡnh) hay chưa đạt Chuẩn (yếu, kém) mà còn xác định được các mức độ trên Chuẩn (khá, giỏi)
- Nội dung Yêu cầu cần đạt có nh?ng yếu tố định lượng, GV can cứ vào đó để cho điểm (hoặc để khen ngợi, động viên, khuyến khích, tiếp tục giúp đỡ,...).
VD�: Bài CT của HS, nếu trỡnh bày đúng "yêu cầu cần đạt", không mắc quá 5 lỗi là đạt Chuẩn (5-6 điểm), mắc quá 5 lỗi là chưa đạt Chuẩn (có thể chưa cho điểm để tiếp tục giúp đỡ, tạo điều kiện cho HS phấn đấu đạt kết quả cao hơn), mắc 1 lỗi hoặc không mắc lỗi là trên Chuẩn ở mức Giỏi (9-10 điểm).
Hoặc, ở bài Luyện từ và câu MRVT Trung thực - Tự trọng (Tiếng Việt lớp 4, Tuần 5), nếu HS "tỡm được 1, 2 từ đồng nghĩa, trái nghĩa với từ trung thực và đặt câu với một từ tỡm được (BT1, BT2)" là đạt Chuẩn, HS m?i tỡm được trên 2 từ "đồng nghĩa, trái nghĩa với từ trung thực", đặt câu tỡm với trên 2 từ tỡm được là trên Chuẩn,...
- Nội dung Yêu cầu cần đạt chỉ là yếu tố định tính, GV can cứ vào "chất lượng" đạt được để phân định mức độ. VD�: HS kể lại được từng đoạn câu chuyện rõ ràng, đúng ý (Tiếng Việt lớp 2, lớp 3) là đạt Chuẩn (trung bỡnh)�; kể lại được từng đoạn câu chuyện đúng, đủ ý và diễn đạt bằng lời của mình một cách khá sinh động hoặc kể được toàn bộ câu chuyện rõ ràng, đúng nội dung là trên Chuẩn (khá, giỏi).
Riêng đối với các bài kiểm tra định kỡ, ngoài Yêu cầu cần đạt nêu trong tài liệu (Tuần ôn tập), GV còn dựa vào mức độ cần đạt nêu ở Tiêu chí ra đề kiểm tra môn Tiếng Việt (đối với bài kiểm tra cuối học kỡ I, cuối nam học) nêu trong tài liệu Dề kiểm tra học kỡ cấp Tiểu học dành cho từng lớp, đối với các môn học đánh giá bằng điểm số, kèm theo các văn bản hướng dẫn chuyên môn của Bộ Giáo dục và Dào tạo (Vụ Giáo dục Tiểu học), các van bản chỉ đạo của Sở, của Phòng GD&DT.
Ngoài nh?ng phương diện nêu trên, tài liệu Hướng dẫn thực hiện Chuẩn kiến thức, kĩ nang môn Tiếng Việt còn phát huy tác dụng trong việc bồi dưỡng, nâng cao nang lực chuyên môn, nghiệp vụ của GV�; là can cứ để nhận xét, đánh giá giờ dạy, tạo điều kiện thuận lợi cho việc quản lí, chỉ đạo chuyên môn, góp phần ổn định và nâng cao chất lượng dạy học môn Tiếng Việt tiểu học ở các vùng miền khác nhau trên cả nước.