Chuyên đề khối 4 - Năm học 2011-2012

PHÒNG GD & ĐT ĐỒNG PHÚ
TRƯỜNG TH TÂN TIẾN
QUÝ THẦY CÔ GIÁO VỀ THAM DỰ CHUYÊN ĐỀ
KHỐI 4
NĂM HỌC 2011-2012
2
CHUYÊN ĐỀ KHỐI 4
Một số trao đổi về cách phát triển dạng toán
nâng cao Tổng - Hiệu cho học sinh giỏi lớp 4.
Thực hiện: Tập thể giáo viên khối 4
Người triển khai: Nguyễn Thị Hằng

I - MỞ ĐẦU

Để nâng cao chất lượng dạy và học, đồng thời để góp phần vào việc đào tạo bồi dưỡng nhân tài thì vấn đề bồi dưỡng học sinh giỏi ngay từ cấp Tiểu học là rất cần thiết đặc biệt là ở lứa tuổi học sinh lớp 4, lớp 5.
Nhận thức được điều đó cùng với kinh nghiệm giảng dạy và bồi dưỡng trong những năm qua, chúng tôi đã rút ra một số kinh nghiệm về: “C¸ch ph¸t triÓn d¹ng to¸n n©ng cao Tæng - HIÖu cho häc sinh giáI líp 4” , xin được trao đổi với các đồng chí như sau:
II - NỘI DUNG CHUYÊN ĐỀ
5
NỘI DUNG CHUYÊN ĐỀ
1- Từ bài toán cơ bản củng cố lại các bước giải:
1.1. Bài toán cơ bản:
1.2. Các bước giảI bài toán Tổng-Hiệu:
2- Phát triển dạng toán nâng cao Tổng - Hiệu:
2.1. Dạng ẩn Tổng:
2.2. Dạng ẩn Hiệu:
2.4. Đưa bài toán có tới 3 - 4 đối tượng:
2.3. Dạng ẩn cả Tổng và Hiệu:
1- Từ bài toán cơ bản củng cố lại các bước giải:

1.1. Bài toán: Hai lớp 4A và 4B trồng được tất cả 84 cây. Lớp 4A trồng được ít hơn lớp 4B 8 cây. Hỏi mỗi lớp trồng được bao nhiêu cây ?
một số trao đổi về cách phát triển
dạng toán nÂNG CAO tổng-hiệu CHO HọC SINH GIỏI lớp 4
Bước 1: Xác định Tổng, Hiệu của 2 số cần tìm.
Bước 2: Vẽ sơ đồ đoạn thẳng.
Bước 3: Tìm 2 lần số lớn (hoặc 2 lần số bé).
Bước 4: Tìm số lớn (hoặc số bé).
Bước 5: Tìm số còn lại.

một số trao đổi về cách phát triển
dạng toán nÂNG CAO tổng-hiệu CHO HọC SINH GIỏI lớp 4
1.2. Các bước giải bài toán Tổng - Hiệu
Số lớn = (Tổng + Hiệu): 2
Số bé = (Tổng - Hiệu): 2
2- Phát triển dạng toán nâng cao Tổng - Hiệu:
Bài 1: Hai lớp 4A và 4B tham gia trồng cây. Lớp 4A trồng được ít hơn lớp 4B 8 cây. Nếu lớp 4A trồng thêm 12 cây, lớp 4B trồng thêm 6 cây thì tổng số cây của 2 lớp khi đó là 84 cây. Hỏi mỗi lớp trồng được bao nhiêu cây?
+ Vậy tổng số cây thực trồng của 2 lớp là bao nhiêu?

+ 84 cây là tổng số cây của 2 lớp khi nào?
Bài 2: Hai lớp 4A và 4B tham gia trồng cây. Lớp 4A trồng được ít hơn lớp 4B 8 cây. Nếu lớp 4A trồng thêm 12 cây, lớp 4B trồng bớt 6 cây thì tổng số cây của 2 lớp khi đó là 84 cây. Hỏi mỗi lớp trồng được bao nhiêu cây?
2.1. Dạng ẩn Tổng:
Bài 3: Trong một phép trừ, tổng của số bị trừ, số trừ và hiệu bằng 7652. Hiệu hơn số trừ là 798. Tìm số bị trừ , số trừ và hiệu của phép trừ đó.
+ SBT = Hiệu + ST
+ Mà SBT + Hiệu + ST = 7652

=> SBT + SBT = 7652
+ Vậy SBT là: 7652 : 2 = 3826 . => Hiệu + ST cũng bằng 3826
? trở về bài toán cơ bản.
(4A thêm 12 cây, 4B thêm 6 cây)

+ Vậy tổng số cây thực trồng của 2 lớp là bao nhiêu?
84 - 12 - 6 = 66 (cây)
bớt
thêm
84 - 12 + 6 = 78(cây)
+ 84 cây là tổng số cây của 2 lớp khi nào?
2.2. Dạng ẩn Hiệu:
Bài 2: Tổng của 2 số chẵn là 158. Tìm 2 số đó, biết giữa chúng có 3 số lẻ.
Bài 1: Tổng của hai số chẵn liên tiếp là 162. Tìm 2 số đó.
Hướng dẫn học sinh tìm hiệu theo các bước:
C L L L C

Hiệu 2 số cần tìm là :
1 + 2 x 2 + 1 = 6
=> Đưa về bài toán cơ bản
* Bài toán này HD học sinh phải đi xác định hiệu của 2 số cần tìm (hai số chẵn liên tiếp hơn kém nhau 2 đơn vị)
Bài 3: Tổng của 2 số là 2007. Tìm 2 số đó, biết giữa chúng có 100 số lẻ.
+ Tổng của 2 số là một số lẻ (2007) nên 2 số đó phải là 1 số chẵn và 1 số lẻ.
+ C L .............. L L

+ L L...............................................L C


Hỏi : Gọi từ số lẻ này đến số lẻ kia là một khoảng cách thì từ số lẻ đầu tiên đến số lẻ thứ 100 có bao nhiêu khoảng cách ?
100 - 1 = 99 (khoảng cách)
Vậy hiệu 2 số cần tìm là bao nhiêu ?
1 + 2 x 99 + 2 =201
(Hoặc 2 + 2 x 99 + 1 =201).
=> Đưa về dạng toán cơ bản.
giữa chúng có 3 số lẻ.
giữa chúng có 100 số lẻ.
Bài 4: Tổng của 2 số là 548. Biết số bé là một số có 2 chữ số và nếu viết thêm chữ số 5 vào bên trái số bé thì được số lớn. Tìm 2 số đó.
* Bài toán này GV hướng dẫn HS đi xác định hiệu của 2 số bằng cách:
+ Khi viết thêm chữ số 5 vào bên trái một số có 2 chữ số thì số đó tăng thêm bao nhiêu đơn vị? (500dv)
+ Vậy số lớn hơn số bé 500 đơn vị. (Hi?u)
? Trở về bài toán cơ bản.
Bài 5: Hiện nay tổng số tuổi của hai mẹ con là 36 tuổi. Cách đây 3 năm về trước mẹ hơn con 26 tuổi. Tính tuổi mỗi người hiện nay.
* Bài toán này GV hướng dẫn HS xác định được hiệu số tuổi của 2 mẹ con không đổi. Do đó hiện nay mẹ vẫn hơn con 26 tuổi.
? Trở về bài toán cơ bản.
2.2. Dạng ẩn Hiệu:
2.3. Dạng ẩn cả Tổng và Hiệu:
Bài 1: Một mảnh vườn hình chữ nhật có chu vi là 280m. Hãy tính diện tích mảnh vườn đó, biết rằng số đo chiều rộng là số có 2 chữ số và nếu viết thêm chữ số 1 vào bên trái số đo chiều rộng thì sẽ được số đo chiều dài.
* Gợi ý:
+ Khi viết thêm chữ số 1 vào bên trái một số có 2 chữ số thì số đó tăng thêm 100 đơn vị.
? Vậy chiều dài hơn chiều rộng 100 m.
Bài 2: Cách đây 3 năm về trước, tổng số tuổi của 2 mẹ con là 32 tuổi. Tính tuổi hiện nay của mỗi người, biết rằng 5 năm nữa mẹ hơn con 24 tuổi.
* Gợi ý :
- Xác định tổng số tuổi hiện nay của 2 mẹ con là : 32 + (3 x 2) = 38 ( tuổi )
-Xác định hiệu số tuổi của 2 mẹ con hiện nay :
+ Hiệu số tuổi của hai người là không đổi. Nên 5 năm nữa mẹ hơn con 24 tuổi thì hiện nay mẹ cũng hơn con 24 tuổi.
+ Vậy: Hiệu số tuổi của hai mẹ con hiện nay là : 24 ( tuổi )
? Từ đó hs tìm được tuổi hiện nay của mỗi người thông qua bài toán tổng - hiệu.
2.4. Đưa bài toán có tới 3 - 4 đối tượng:
Bài 1: Ba lớp 4A, 4B và 4C trồng được tất cả 150 cây. Lớp 4A trồng được ít hơn tổng số cây của hai lớp 4B và 4C là 30 cây còn lớp 4B trồng được nhiều hơn 4C 12 cây. Hỏi mỗi lớp trồng được bao nhiêu cây?
* Bài toán này thực chất là ghép 2 bài toán tổng - hiệu lại. HD HS tìm được số cây 4A và tổng số cây của 4B và 4C theo sơ đồ sau:






* Sau khi tìm số cây lớp 4A là (150 -30) : 2 = 60 (cây) và tổng số cây lớp 4B, 4C là 60 + 30 = 90 (cây), HD HS đi tìm số cây của 4B và 4C theo sơ đồ sau:
90 cây
Bài 2: Ba lớp 4A, 4B, 4C tham gia trồng cây. Lớp 4A trồng được nhiều hơn 4B 15 cây, lớp 4B trồng ít hơn 4C 7 cây. Nếu 4A trồng thêm được 10 cây, còn 2 lớp 4B và 4C mỗi lớp bớt đi 3 cây thì khi đó tổng số cây của 3 lớp trồng được là 150 cây. Hỏi lúc đầu mỗi lớp trồng được bao nhiêu cây?
* Bài toán này HD HS đi xác định tổng số cây trồng được của 3 lớp tương tự như cách xác định tổng ở các bài dạng ẩn tổng là : 150 - 10 + (3x2) = 146 (cây) để đưa về bài toán Tổng - Hiệu và giải theo các bước đã học theo sơ đồ sau:







* Đối với dạng bài có tới 3, 4 đối tượng, cần lưu ý với học sinh về cách giải tương tự như các bài có 2 đối tượng.
2.4. Đưa bài toán có tới 3 - 4 đối tượng:

III-Kết luận


Trên đây là Một số trao đổi về cách phát triển dạng toán nâng cao Tổng - Hiệu cho hs giỏi lớp 4 mà khối 4 đã rút ra trong quá trình giảng dạy và bồi dưỡng. Rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của các đồng chí.

Chúng tôi xin chân thành cảm ơn !






Trân trọng cảm ơn quý thầy cô đã lắng nghe !
Chào tạm biệt !
Hẹn gặp lại !