Chuyên đề GDHS cá biệt

Chuyên đề: GIÁO DỤC HỌC SINH CÁ BIỆT Ở TRƯỜNG THCS
CHUYÊN ĐỀ GIÁO DỤC HỌC SINH CÁ BIỆT
I. MỤC ĐÍCH VÀ Ý NGHĨA:
Công tác chủ nhiệm là một nhiệm vụ quan trọng trong công tác giáo dục của Nhà trường và góp phần to lớn trong việc xây dựng và rèn luyện đạo đức, nhân cách của học sinh. Có một thực tế trong dạy học nói chung và công tác chủ nhiệm nói riêng là giáo viên thường áp đặt học sinh tức là chỉ yêu cầu học sinh phải làm và chịu ảnh hưởng những điều mình dạy mà ít khi để ý xem học sinh đang suy nghĩ gì, mong muốn điều gì. Điều này dẫn đến Nhà trường và Giáo viên trở nên xa lạ, không thực tế với học sinh. Các em bắt đầu không còn hứng thú với môn học, không muốn đến trường, thờ ơ lạnh nhạt thậm chí là thù ghét, chống đối …
Giáo viên đã không tôn trọng sự “đa dạng” của học sinh và chưa coi học sinh là đối tượng để “phục vụ”. Nhà trường và Giáo viên phải xác định mình chính là nơi để giúp các em trở thành những công dân tốt, tạo nên những “sản phẩm” giáo dục tốt nhất mà xã hội yêu cầu.
Tôi cho rằng công tác chủ nhiệm là một nhiệm vụ không hề dễ dàng, công tác này đòi hỏi ở người thầy không chỉ có “tâm” mà phải có sự tinh tế, khéo léo và  nghệ thuật để ứng xử cho phù hợp. Trong đó, công tác giáo dục học sinh cá biệt lại là nhiệm vụ khó khăn nhất, đòi hỏi sự tỉ mỉ, nỗ lực của thầy cô chủ nhiệm.

Khi giáo dục học sinh cá biệt, bản thân các em học sinh cá biệt cũng có những điểm mạnh, những mặt tích cực, có những ý kiến, nhận xét nhanh, tinh ý …. Tuy nhiên, những em học sinh này thường phải chịu nhiều áp lực thiệt thòi từ chính thầy cô và các bạn trong lớp. Giáo viên chủ nhiệm có khi chỉ dựa vào cảm tính mà trách mắng phạt tội. Chỉ cần một lời nói, một hành động mà thầy cô cho là không đúng thì học sinh cá biệt lại bị ấn tượng, quy chụp … Các em  đã kém lại càng kém hơn và không thể hoà đồng được cùng các bạn trong lớp như một vết thương không được chữa lành, các em sẽ chán nản và tiếp tục vi phạm.
Giáo dục học sinh cá biệt có  một ý nghĩa rất to lớn đối với xã hội; thành công trong giáo dục học sinh cá biệt sẽ góp phần quan trọng trong việc giữ gìn an ninh trật tự xã hội và cung cấp cho xã hội  những công dân tốt. Đối với gia đình, cha mẹ học sinh, giáo dục học sinh cá biệt sẽ đem lại nguồn hạnh phúc lớn lao cho họ, giúp họ tránh được nỗi bất hạnh lớn nhất là con cái hư hỏng. Đối với tập thể lớp đó là điều kiện đảm bảo cho lớp ổn định, trật tự, nề nếp, các thành viên trong lớp sẽ cùng nhau tu dưỡng và học tập đạt kết quả tốt.
Từ những thực tế trên, nhà trường đã chú trọng công tác giáo dục học sinh cá biệt. Bước đầu, cũng có được những thành công và góp phần khẳng định chất lượng giáo dục của Nhà trường.
II. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU:
Ở đây, tôi muốn phân biệt khái niệm “học sinh cá biệt” để thống nhất về cách hiểu, cũng như xác định đối tượng để nghiên cứu.
- Từ “cá biệt” hiểu theo nghĩa thông thường có nghĩa là riêng lẻ, không phổ biến, không phải là điển hình. Khi ta gọi “học sinh cá biệt” thường để ám chỉ những học sinh có những khuyết điểm về học tập, rèn luyện nhân cách. Tuy nhiên “cá biệt” còn bao hàm để  chỉ những học sinh có thành tích cao nổi bật, những học sinh có sáng kiến trong lớp. Vì thế thống nhất cách hiểu, tôi tập trung nghiên cứu vào đối tượng học sinh cá biệt là những em chưa ngoan, có nhiều vi phạm và những học sinh thường tự ti, trầm cảm trong lớp. Đây là những học sinh có sự bất thường về tính cách , không có động cơ học tập đúng đắn, tâm lý không ổn định .
II. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU:


III. NỘI DUNG GIÁO DỤC HỌC SINH CÁ BIỆT:
1. Phân loại học sinh cá biệt:
a. Phương pháp phân loại:
- Nghiên cứu hoàn cảnh gia đình, hoàn cảnh sống của học sinh cá biệt .
- Nghiên cứu hồ sơ học sinh, vào đầu năm học tôi tiến hành phát cho mỗi học sinh 01 tờ thông tin học sinh. Trong đó, học sinh sẽ khai đầy đủ các thông tin lý lịch về bản thân, sở thích, ước mơ, nguyện vọng …Qua  hồ sơ này, tôi dễ dàng nắm bắt được những đặc điểm tâm sinh lý của học sinh.
PHIẾU THÔNG TIN CÁ NHÂN
1/ Về bản thân:
Họ và tên HS : ...................Nam(nữ)
Sinh ngày ... tháng ... năm
Nơi sinh................
Chỗ ở hiện nay :Số nhà ..... Đường
Điện thoại liên lạc Xếp loại năm học 2013-2014
*Học lực : ...............
*Hạnh kiểm :.............
Năng khiếu
Môn học yêu thích :
Những ưu, khuyết điểm trong năm học 2013-201 4
Phuong hu?ng ph?n d?u trong nam h?c: 2014-2015
2/ Về gia đình :
*Họ và tên cha :.. Nghề nghiệp :.......
Cơ quan công tác
ĐTdi động : ...................
*Họ và tên mẹ :. Nghề nghiệp :........
Cơ quan công tác :
ĐT di động : ...................
*Anh, chị, em ruột :
Dakmil, ngày 15 tháng 8 năm 2014
PHHS
(K� , ghi rõ họ và tên )
- Nghiên cứu qua kết quả học tập rèn luyện của học sinh qua những  năm học trước đó.
Nghiên cứu qua những nhận xét, đánh giá của bạn bè đặc biệt là người thân của các em qua cha mẹ học sinh..
- Nghiên cứu hoạt động giao tiếp giữa giáo viên với học sinh. Quá trình quan sát, tiếp xúc của tôi và học sinh sẽ giúp cho tôi có thêm những  hiểu biết về tâm lý, tính cách, nhận thức của học sinh.
III. NỘI DUNG GIÁO DỤC HỌC SINH CÁ BIỆT:
1. Phân loại học sinh cá biệt:
a. Phương pháp phân loại:
- Phối hợp với giáo viên bộ môn Ngữ văn có thể phân loại được học sinh bằng chính những đề văn kiểm tra trên lớp. Giáo viên có thể ra một số đề bài như; Em hãy tâm sự với thầy về bản thân em ? Em hãy viết bài văn tự sự kể về bản thân mình?... Qua những đề văn này, học sinh cá biệt có cơ hội để tâm sự, chia sẻ với thầy cô rất nhiều. Giáo viên không chỉ hiểu được học sinh mà còn tạo được tình cảm, sự tin cậy của học sinh đối với mình. 
III. NỘI DUNG GIÁO DỤC HỌC SINH CÁ BIỆT:
1. Phân loại học sinh cá biệt:
a. Phương pháp phân loại:
b. Kết quả phân loại:
- Nhóm 1: Cá biệt là do vi phạm nội quy của Nhà trường, của lớp, mất trật tự trong giờ học, lười học bài, đi học muộn …
b. Kết quả phân loại:
- Nhóm 2: Cá biệt là do ham chơi điện tử, sẵn sàng bỏ học, lừa dối bố mẹ, thầy cô.
b. Kết quả phân loại:
- Nhóm 3: Cá biệt là do vi phạm những chuẩn mực đạo đức, hỗn láo với thầy cô giáo, cha mẹ, hay nói tục chửi bậy.
b. Kết quả phân loại:
- Nhóm 4: Cá biệt là do vi phạm pháp luật, đánh bạn, trộm cắp, chấn lột, cờ bạc …
b. Kết quả phân loại:
- Nhóm 5: Cá biệt là do tự ti, trầm cảm, ngại tiếp xúc với thầy cô, bạn bè, hoang mang, sợ hãi, tiêu cực trong suy  nghĩ  (nhóm học sinh cá biệt này đang có xu hướng gia tăng trong xã hội hiện nay).
c. Nguyên nhân dẫn đến hành vi của học sinh cá biệt:
- Trong gia đình: Bố mẹ sống không hạnh phúc, sống ly thân, ly hôn (có rất nhiều học sinh cá biệt đều có hoàn cảnh này). Có gia đình phương pháp dạy con không đúng hoặc quá chủ quan, tin con mình đã ngoan, đã tốt …
c. Nguyên nhân dẫn đến hành vi của học sinh cá biệt:
- Học sinh bị bạn bè lôi kéo, mải chơi sớm có những mối quan hệ tình yêu không lành mạnh thích đua đòi, ăn diện.
c. Nguyên nhân dẫn đến hành vi của học sinh cá biệt:
- Tư chất của học sinh chậm trong nhận thức, hổng kiến thức từ lớp dưới nên chán học, thường hay nghịch phá, mất trật tự.
2. Phương pháp giáo dục học sinh cá biệt:
a. Đối với bản thân học sinh cá biệt:
- Gặp riêng học sinh cá biệt bằng tình cảm chân thành của mình, để có điều kiện tâm tình, giúp học sinh dám nói thật những suy nghĩ liên quan đến vụ việc mình vi phạm; khích lệ , khen thưởng kịp thời. Tôi ý thức được rằng, Giáo dục đạo đức là nền tảng để giáo dục tri thức, tài năng cho học sinh, nhất là những học sinh cá biệt.
- Tổ chức cho tập thể lớp quan tâm tận tình giúp đỡ dưới mọi hình thức như: thăm hỏi, đôi bạn, nhóm bạn cùng tiến. Tôi lấy tấm gương tốt trong tập thể, hoặc chính một học sinh cá biệt đã tiến bộ để cảm hoá học sinh cá biệt.
- Áp dụng quy định thưởng, phạt “phân minh, nghiêm túc, công bằng” để học sinh cá biệt có động lực mục tiêu phấn đấu.
- Tin tưởng giao công việc tập thể phù hợp với khả năng của học sinh cá biệt.  Đây là việc làm mang tính hai mặt, đòi hỏi tôi phải thường xuyên giám sát, kiểm tra và động viên kịp thời khi học sinh đạt được thành tích dù là nhỏ nhất.

- Tôi luôn là tấm gương về đạo đức, về lối sống, về trình độ chuyên môn. Đồng thời tôi luôn có tình cảm yêu thương, niềm tin động viên học sinh bởi “Chỉ có tấm lòng mới đánh thức được tấm lòng”.
Tránh cô lập học sinh cá biệt với tập thể lớp cũng như xúc phạm làm tổn thương danh dự. Khi xử lý vụ việc, không quá khắt khe, mạnh tay bằng những hình thức kỷ luật nặng nề, làm cho học sinh không còn cơ hội sửa chữa sai lầm. Cũng tuyệt đối tránh hành xử thô bạo; định kiến và phủ nhận sự tiến bộ của học sinh khiến các em mất niềm tin và hi vọng vào tương lai.

- Động viên học sinh tham gia hoạt động tập thể, hoạt động nhân đạo để tạo điều kiện cho học sinh cá biệt, tham gia, xây dựng môi trường lành mạnh, tích cực, để các em có cơ hội tự thể hiện mình. Công tác này thực sự đặc biệt có ý nghĩa đối với học sinh trầm cảm, tự ti. Các em sẽ mạnh bạo, tích cực hơn trong học tập và rèn luyện. Cho các em tham gia và thực hiện tốt các chuyên đề ngoại khoá, rèn luyện kỹ năng sống để các em tiến bộ.
b. Kết hợp với gia đình cha mẹ học sinh cá biệt và khu dân cư:
- Trong cuộc họp phụ huynh đầu năm, tôi không chỉ chia sẻ với cha mẹ học sinh những kiến thức giáo dục con cái mà còn tạo được sự thống nhất những quan điểm giáo dục với cha mẹ học sinh.
- Trao đổi thẳng thắn, chân thành đối với cha mẹ học sinh để hiểu được hoàn cảnh gia đình, tính cách của học sinh cá biệt. Đây là hoạt động rất quan trọng bởi hầu hết những học sinh cá biệt đều do ảnh hưởng từ nền tảng giáo dục của gia đình.
- Tổ chức thăm gia đình học sinh nhằm tạo thiện cảm tốt đối với học sinh cá biệt và với cha mẹ học sinh. Tôi thường xuyên trao đổi, gọi điện liên hệ với gia đình học sinh để từ đó hiểu rõ hơn về học sinh
- Kết hợp với ban chấp hành hội phụ huynh của lớp, nhà trường để giáo dục học sinh.
c. Kết hợp với giáo viên bộ môn và nhà trường:
- Kết hợp chặt chẽ đối với giáo viên bộ môn vừa để hiểu hơn về học sinh vừa giúp học sinh có những cố gắng ở từng môn học.Đồng thời, kết hợp  chặt chẽ với đội thiếu niên để thống nhất biện pháp giáo dục học sinh cá biệt.
- Công tác quản lý của Nhà trường nên thường xuyên quan tâm, chú ý đến công tác giáo dục học sinh cá biệt và ghi nhận kết quả giáo dục học sinh cá biệt của Giáo viên chủ nhiệm. Sự quan tâm của nhà trường sẽ động viên Giáo viên chủ nhiệm hoàn thành tốt được nhiệm vụ này.
- Các biện pháp trên có liên quan chặt chẽ với nhau đã và đang được tôi thực hiện. Tôi cũng hiểu rằng: Thực tiễn giáo dục học sinh cá biệt là rất khó khăn và không phải học sinh cá biệt nào cũng giáo dục thành công. Dù vậy, Tôi vẫn đang hằng ngày nỗ lực, cố gắng, học hỏi để thực hiện tốt công việc này.
IV. KẾT LUẬN
- Công tác giáo dục học sinh cá biệt luôn là một thử thách rất lớn đối với mỗi giáo viên chủ nhiệm, song làm tốt được điều này bạn mới thực sự trở thành một nhà giáo dục theo đúng nghĩa.
V. KIẾN NGHỊ
Bên cạnh những nỗ lực của giáo viên chủ nhiệm, cần phối hợp chặt chẽ các lực lượng giáo dục như Hội cha mẹ học sinh, giáo viên bộ môn , các ban nghành đoàn thể trong trường để giáo dục học sinh cá biệt.
* Về phía nhà trường : cần đẩy mạnh và đổi mới các hoạt động tập thể, tạo sân chơi lành mạnh cho học sinh như tổ chức thăm quan dã ngoại, xây dựng khu vui chơi giải trí, nhà thể chất …
- Nhà trường cần kết hợp với đoàn thanh niên để tổ chức các hoạt động ngoại khóa, hoạt động xã hội, các cuộc thi mang tính cộng đồng để thanh niên học sinh thể hiện sự năng động, sáng tạo.
V. KIẾN NGHỊ
Bên cạnh những nỗ lực của giáo viên chủ nhiệm, cần phối hợp chặt chẽ các lực lượng giáo dục như Hội cha mẹ học sinh, giáo viên bộ môn , các ban nghành đoàn thể trong trường để giáo dục học sinh cá biệt.
* Về Hội PHHS:
Hội PHHS là cầu nối giữa nhà trường, GVCN với gia đình HS. Tổ chức Hội ngoài việc giúp nhà trường xây dựng CSVC còn góp phần cùng nhà trường giáo dục HSCB .
V. KIẾN NGHỊ
Bên cạnh những nỗ lực của giáo viên chủ nhiệm, cần phối hợp chặt chẽ các lực lượng giáo dục như Hội cha mẹ học sinh, giáo viên bộ môn , các ban nghành đoàn thể trong trường để giáo dục học sinh cá biệt.
* Về các Đoàn thể :
Kết hợp cùng Đoàn thể cùng với nhà trường, qua đó giáo dục HS.