Chuyên đề đổi mới PPDH

TRƯỜNG TIỂU HỌC THUẬN LỘC
:
BÀI GIẢNG DẠY CHUYÊN ĐỀ
ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC
NGƯỜI LÊN LỚP : PHẠM THỊ THU HƯƠNG
Phương pháp là gì?

Phương pháp là cách thức, là con đường hoạt động để đạt tới mục đích đã định
I/ Định hướng đổi mới phương pháp dạy học.
1. Khái niệm phương pháp dạy học.
Phương pháp dạy học là cách thức hoạt động của giáo viên trong việc chỉ đạo, tổ chức các hoạt động học tập nhằm giúp học sinh chủ động đạt các mục tiêu dạy học.
Phương pháp dạy học gồm cả cách dạy của giáo viên và cách học của học sinh
PHương pháp dạy học
Mặt bên ngoài: Là trình tự các thao tác của giáo viên và học sinh: Đặt câu hỏi, trả lời, thí nghiệm…
Mặt bên trong: Là cách tổ chức hoạt động nhận thức cho học sinh, dẫn dắt học sinh tư duy
Phương pháp daỵ học phải quan hệ mật thiết với các thành phần cấu trúc. Vì vậy muốn đổi mới phương pháp dạy học phải đổi mới cả hệ thống: Mục đích, nhiệm vụ, nội dung, hình thức tổ chức, kiểm tra đánh giá và điều kiện kinh tế- xã hội
2/ Định hướng đổi mới phương pháp dạy học
Điều 24.2.Luật giáo dục: “ Phương pháp giáo dục phổ thông phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh; phù hợp với đặc điểm của từng lớp học, môn học;bồi dưỡng phương pháp tự học, rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui hứng thú học tập cho học sinh.
Trong đó định hướng phát huy tính tích cực là căn bản
3/ Những biểu hiện của tính tích cực học tập
3.1. Học sinh khao khát tự nguyện tham gia trả lời các câu hỏi của giáo viên, bổ sung các câu trả lời của bạn, thích được phát biểu ý kiến của mình về các vấn đề được nêu ra.
3.2. Học sinh hay nêu thắc mắc, đòi hỏi giải thích cặn kẽ những vấn đề giáo viên trình bày chưa rõ ràng
3.3. Học sinh chủ động vận dụng linh hoạt những kiến thức, kỹ năng đã học đề nhận thức các vấn đề mới
3.4. Học sinh mong muốn được đóng góp với giáo viên, với bạn những thông tin mới lấy từ các nguồn khác nhau, có khi vượt ra ngoại phạm vi bài học
Dạy học lấy học sinh làm trung tâm
Đây không phải là một hay một nhóm phương pháp mà là một quan điểm dạy học. Dạy học lấy học sinh làm trung tâm tức là lấy hoạt động của người học là trung tâm cho quá trình dạy học, mục đích của QTDH là làm cho hoạt động của người học trở nên tích cực nhất.
4.Dấu hiệu đặc trưng cơ bản của phương pháp dạy học tích cực
Dạy học thông qua tổ chức các hoạt động của học sinh
Dạy học chú trọng rèn luyện phương pháp tự học
Tăng cường dạy học cá thể, chú trọng dạy học hợp tác
Kết hợp đánh giá của giáo viên với tự đánh giá của học sinh.
26
4.1.Dạy học thông qua tổ chức các hoạt động của học sinh
Người học được cuốn vào những hoạt động học tập do giáo viên tổ chức chỉ đạo, thông qua đó tự lực khám phá những cái gì mình chưa biết chứ không phải thụ động tiếp thu tri thức dã sắp sẵn.
Những hoạt động của học sinh có thể kể ra như: nghe, nói, đọc, viết, thảo luận, làm thí nghiệm, điều tra…
Học sinh vừa học tri thức kỹ năng, vừa học phương pháp tìm kiếm tri thức đó. Kết hợp giữa cung cấp tri thức và hướng dẫn hành động.

4.2. Dạy học chú trọng rèn luyện phương pháp tự học
Quan tâm phát triển tự học ngay trong tiết học có thầy hướng dẫn chứ không phải chỉ tự học ở nhà.
Rèn luyện phương pháp tự học tức là rèn luyện phương pháp tự lực phát hiện và giải quyết vấn đề trong học tập, từ đó có khả năng phát hiện kịp thời và giải quyết hợp lý những vấn đề nẩy sinh trong thực tiễn.
4.3. Tăng cường học tập cá thể, phối hợp học tập hợp tác.
Một mặt dạy học sinh theo nhu cầu, hứng thú, khả năng của các em, phát huy tối đa khả năng cá thể, hình thành sự phân hoá trong hoạt động.
Mặt khác phải chú trọng thiết lập mối quan hệ trò- trò, thông qua thảo luận tranh luận trong tập thể để cá nhân điều chỉnh, hoàn thiện mình.
4.4.Kết hợp đánh giá của giáo viên với tự đánh giá của học sinh.

Một mặt giáo viên đánh giá học sinh, mặt khác giáo viên hướng dẫn học sinh kỹ năng tự đánh giá, từ đó tự điều chỉnh hoạt động học, hướng tới mục tiêu học suốt đời
II/Những phương pháp dạy học tích cực có tính khả thi trong QTDH ở Việt Nam
Phương pháp vấn đáp tìm tòi (Ơrictic)
Phương pháp dạy học đặt và giải quyết vấn đề (dạy học nêu vấn đề)
Phương pháp dạy học hợp tác trong nhóm nhỏ
Phương pháp vấn đáp tìm tòi (Ơrictic)
Đây là phương pháp giáo viên tổ chức, trao đổi ý kiến giữa giáo viên-học sinh, giáo viên-lớp, học sinh-học sinh, thông qua đó học sinh nắm được tri thức mới.
Trật tự logic của các câu hỏi hướng dẫn học sinh từng bước phát hiện ra tri thức.
Kết thúc cuộc đàm thoại, giáo viên chỉnh lý, kết luận vấn đề

Ví dụ
Phương pháp dạy học đặt và giải quyết vấn đề (Dạy học nêu vấn đề)

Khái niệm
Giáo viên hướng dẫn để học sinh biết phát hiện vấn đề, tự mình diễn đạt vấn đề và giải quyết vấn đề

Cấu trúc

Dạy học hợp tác trong nhóm nhỏ
Khái niệm
Lớp học được chia thành từng nhóm từ 4-6 người. Các nhóm được giao cùng một nhiệm vụ hoặc những nhiệm vụ khác nhau.
Các thành viên trong nhóm được phân công những phần việc khác nhau và thảo luận để đi đến thống nhất.
Nhóm cử đại diện trình bày hoặc mỗi thành viên trong nhóm trình bày kết quả.
Cấu trúc
Bài: Dân số và tài nguyên rừng

Các hình ảnh trên có liên quan gì với nhau?
Vì những lý do gì mà rừng bị tàn phá?
Có liên quan gì đến vấn đề tăng dân số không?
Hậu quả của phá rừng là gì?
Làm gì để bảo vệ rừng?

Cấu trúc
Đặt vấn đề:
a. Tạo tình huống có vấn đề
b. Phát hiện và nhận dạng vấn đề
c. Phát biểu vấn đề cần giải quyết
Giải quyết vấn đề đặt ra:
a. Đề xuất các giả thuyết
b. Lập kế hoạch giải quyết vấn đề
c. Thực hiện kế hoạch
Kết luận:
a. Thảo luận kết quả và đánh giá
b. Khẳng định hoặc bác bỏ giả thuyết
c. Phát biểu kết luận
d. Đề xuất vấn đề mới

Bài:

Cái chết của một dòng sông

Dòng sông đã bị biến đổi như thế nào? Nguyên nhân nào tạo ra hiện tượng đó?
Học sinh nêu các giả thuyết, giáo viên gợi ý, hướng dẫn học sinh thảo luận
Nguyên nhân: Chất thải công nghiệp thải ra từ các nhà máy
Kết luận: Để bảo vệ các dòng sông thì...

Cấu trúc
1. Làm việc chung cả lớp
a. Nêu vấn đề, xác định nhiệm vụ nhận thức
b. Tổ chức các nhóm, giao nhiệm vụ
c. Hướng dẫn cách làm việc theo nhóm
2. Làm việc theo nhóm
a. Trao đổi ý kiến, thảo luận trong nhóm
b. Cử đại diện trình bày kết quả
3. Thảo luận, tổng kết toàn lớp
a. Các nhóm lần lượt báo cáo kết quả
b. Thảo luận chung
c. Giáo viên tổng kết

Bài:
Ảnh hưởng của môi trường tự nhiên đối với con người

Tiến trình thực hiện:

Phân nhóm học sinh theo chỗ ngồi
Giao nhiệm vụ cho các nhóm:
- Cuộc sống con người có những nhu cầu vật chất gì?
- Những vật chất đó được cung cấp từ đâu?
- Môi trường tự nhiên có tác dụng gì đối với con người?
- Trong quá trình sống, con người làm gì với môi trường tự nhiên?




