Chương II. §1. Đại lượng tỉ lệ thuận

Chương II - HÀM SỐ VÀ ĐỒ THỊ
TRƯỜNG THCS MỸ QUÝ

GV: TRẦN HIẾU AN

BÀI DẠY: ĐẠI LƯỢNG TỈ LỆ THUẬN
CẤU TRÚC CHƯƠNG II
Tiết 23 �1. Đại lượng tỉ lệ thuận
Định nghĩa
Hãy viết công thức tính:
Quãng đường đi được s (km) theo thời gian t (h) của một vật chuyển động đều với vận tốc 15 (km/h)


b) Khối lượng m (kg) theo thể tích V (m3) của một thanh kim loại đồng chất có khối lượng riêng D (kg/m3). (Chú ý: D là một hằng số khác 0).
?1
? Giải
a) s = 15.t
b) m = D.v

Hãy cho biết sự giống nhau của hai công thức trên?

a) s = 15.t
b) m = D.v
 Nhaän xeùt
Caùc coâng thöùc treân ñeàu coù ñieåm gioáng nhau laø:
Ñaïi löôïng naøy baèng ñaïi löôïng kia nhaân vôùi moät
haèng soá khaùc 0.

?1

? Định nghĩa:
Nếu đại lượng y liên hệ với đại lượng x theo công thức: y = kx (với k là hằng số khác 0) thì ta nói y tỉ lệ thuận với x theo hệ số tỉ lệ k

Xét xem trong các công thức sau đại lượng y có tỉ lệ thuận với đại lượng x hay không. Nếu có thì hệ số tỉ lệ là bao nhiêu?

?
Cho biết y tỉ lệ thuận với x theo hệ số tỉ lệ . Hỏi x tỉ lệ thuận với y theo hệ số tỉ lệ nào?
? Giải:
Vì y tỉ lệ thuận với x theo hệ số tỉ lệ nên ta có:



Vậy x tỉ lệ thuận với y theo hệ số tỉ lệ là


?2
Khi y tỉ lệ thuận với x theo hệ số tỉ lệ k thì x có tỉ lệ thuận với y hay không? Nếu có thì hệ số tỉ lệ là gì?
? Chú ý:
Khi đại lượng y tỉ lệ thuận với đại lượng x thì x cũng tỉ lệ thuận với y và ta nói hai đại lượng đó tỉ lệ thuận với nhau. Nếu y tỉ lệ thuận với x theo hệ số tỉ lệ k (khác 0) thì x tỉ lệ thuận với y theo hệ số tỉ lệ
?
Hình 9 là một biểu đồ hình cột biểu diễn khối lượng của bốn con khủng long. Mỗi con khủng long ở các cột b, c, d, nặng bao nhiêu tấn nếu biết rằng con khủng long ở cột a nặng 10 tấn và chiều cao các cột được cho trong bảng sau:

8 tấn
50 tấn
30 tấn
10 tấn
?3
2. Tính chất
Cho biết hai đại lượng y và x tỉ lệ thuận với nhau:



Hãy xác định hệ số tỉ lệ của y đối với x;
Thay mỗi dấu "?" trong bảng trên bằng một số thích hợp;
Có nhận xét gì về tỉ số hai giá trị tương ứng



của x và y?
?4
 Giaûi
y1 = kx1 hay 6 = 3.k . Vaäy heä soá tæ leä k = 2.
b)



c)


 Vaäy tæ soá hai giaù trò töông öùng cuûa y vaø x luoân khoâng ñoåi.


?1
Tính
a) b)

Giải
a)


b)
?Tỉ số hai giá trị bất kì của đại lượng này bằng tỉ số
hai giá trị tương ứng của đại lượng kia
?
?Tính chất

Nếu hai đại lượng tỉ lệ thuận với nhau thì:
Tỉ số hai giá trị tương ứng của chúng luôn không đổi.
Tỉ số hai giá trị bất kì của đại lượng này bằng tỉ số hai giá trị tương ứng của đại lượng kia.
Bài 1 trang 53
Cho biết hai đại lượng x và y tỉ lệ thuận với nhau và khi x = 6 thì y = 4.
Tìm hệ số tỉ lệ k của y đối với x;
Hãy biểu diễn y theo x;
Tính giá trị của y khi x = 9; x = 15

Bài 2 trang 54
Cho biết x và y là hai đại lượng tỉ lệ thuận. Điền số thích hợp vào ô trống trong bảng sau:


Bài 3 trang 54
Các giá trị tương ứng của V và m được cho trong bảng sau:






Điền số thích hợp vào các ô trống trong bảng trên;
Hai đại lượng m và V có tỉ lệ thuận với nhau hay không? Vì sao?

7,8
7,8
7,8
7,8
7,8
Bài 4 trang 54
Cho biết z tỉ lệ thuận với y theo hệ số tỉ lệ k và y tỉ lệ thuận với x theo hệ số tỉ lệ h. Hãy chứng tỏ rằng z tỉ lệ thuận với x và tìm hệ số tỉ lệ.
Giải
Ta có: z = ky và y = hx nên z = (k.h)x. Vậy z tỉ lệ thuận với x theo hệ số tỉ lệ là k.h