Chuẩn KT-KN Môn Khoa-Sử-Địa

hướng dẫn dạy học & đánh giá kết quả môn KHOA HọC
theo chuẩn kiến thức, kĩ năng
Đại Lộc, th¸ng 8 n¨m 2009
1. Một số vấn đề về Chuẩn kiến thức, kĩ năng môn KHOA HọC
1.1. Chương trình là pháp lệnh, trong đó bao gồm:
Mục tiêu
Nội dung
Yêu cầu cần đạt
Phương pháp
Đánh giá
1.2. Khái niệm về chuẩn kiến thức,kĩ năng
Chuẩn kiến thức, kĩ năng là các yêu cầu cơ bản, tối thiểu về kiến thức, kĩ năng của môn học
Chuẩn kiến thức, kĩ năng được cụ thể hoá ở các chủ đề của môn học theo từng lớp, ở các lĩnh vực học tập cho từng lớp và cả cấp học
Chuẩn kiến thức, kĩ năng là cơ sở để biên soạn SGK, quản lí dạy học, đánh giá kết quả giáo dục
1.3. Mối quan hệ giữa Chuẩn và SGK, giữa Chuẩn và công tác tổ chức dạy học
Chuẩn và SGK
SGK: tài liệu tiếp nối chương trình, cụ thể hoá những quy định của chương trình về mục tiêu bộ môn, phạm vi, số lượng, mức độ các đơn vị kiến thức; định hướng về PPDH, gợi ý tổ chức các hoạt động học tập.
- Căn cứ để biên soạn SGK là chương trình (cụ thể là Chuẩn):
+ Mục đích, yêu cầu của Chuẩn được thể hiện trong mục tiêu và nội dung bài học trong SGK
Chuẩn và SGK
+ Tuy nhiên, mục tiêu của SGK là mọi đối tượng HS với những khả năng và điều kiện học tập không giống nhau. Vì vậy, trên cơ sở Chuẩn, SGK còn có một số nội dung kiến thức, kĩ năng có tính "mở rộng, phát triển"
1.4. Chương trình môn KHOA HọC LớP 4-5
1.4.1. Mục tiêu khoa học lớp 4 - 5 là:
+ Giúp cho HS có một số kiến thức cơ bản ban đầu về:
- Sự trao đổi chất, nhu cầu dinh dưỡng và sự sinh sản, sự lớn lên của cơ thể người. Cách phòng chống một số bệnh thông thường và bệnh truyền nhiễm.
- Sự trao đổi chất, sự sinh sản của động vật, thực vật.
- Đặc điểm và ứng dụng của một số chất, một số vật liệu và dạng năng lượng thường gặp trong đời sống và sản xuất.
+ Bước đầu hình thành và phát triển những kĩ năng:
- ứng xử thích hợp trong các tình huống có liên quan đến vấn đề sức khoẻ của bản thân, gia đình và cộng đồng.
- Quan sát và làm một số thí nghiệm thực hành khoa học đơn giản, gần gũi với đời sống, sản xuất.
- Nêu thắc mắc, đặt câu hỏi trong quá trình học tập, biết tìm thông tin để giải đáp. Biết diễn đạt những hiểu biết bằng lời nói, bài viết, hình vẽ, sơ đồ...
- Phân tích, so sánh, rút ra những dấu hiệu chung và riêng của một số sự vật, hiện tượng đơn giản trong tự nhiên.
+ Hình thành, phát triển những thái độ và hành vi:
- Tự giác thực hiện các quy tắc vệ sinh, an toàn cho bản thân, gia đình và cộng đồng.
- Ham hiểu biết khoa học, có ý thức vận dụng những kiến thức đã học vào đời sống.
- Yêu con người, thiên nhiên, đất nước, yêu cái đẹp. Có ý thức và hành động bảo vệ môi trường xung quanh.
1.4.2. Nội dung chương trình:
Chương trình khoa học bao gồm các chủ đề:

Khoa học 4:
- Con người và sức khoẻ
- Vật chất và năng lượng
- Thực vật và động vật
- Khoa học 5:
- Con người và sức khoẻ
- Vật chất và năng lượng
- Thực vật và động vật
- Môi trường và tài nguyên thiên nhiên.
2. Cấu trúc tài liệu Hướng dẫn thực hiện chuẩn kiến thức, kĩ năng môn Khoa học: tuần, bài, yêu cầu cần đạt, ghi chú.

- Cét Bµi bao gåm c¸c bµi häc trong SGK, bµi «n tËp, kiÓm tra ®Þnh kú cuèi häc kú. Néi dung «n tËp, kiÓm tra cuèi häc kú chñ yÕu lµ néi dung ChuÈn kiÕn thøc, kÜ n¨ng cña ch­¬ng trinh mµ HS ®· ®­îc häc trong häc kú.
- Cột nội dung yêu cầu cần đạt ghi nhưng kiến thức - kỹ năng cơ ban, tối thiểu yêu cầu mọi HS cần phai và có thể đạt được sau mỗi bài học.
* Trong SGK có thể có nhưng nội dung không nằm trong Yêu cầu cần đạt, tuỳ vào thực tế HS và điều kiện về thời gian, GV có thể dạy các nội dung nầy để mở rộng, phát triển cho HS.
- Phần Ghi chú ghi một số gợi ý về lựa chọn thời gian và lựa chọn nội dung cho phù hợp với HS của minh để giờ học nhẹ nhàng, hiệu qua, HS đạt được Chuẩn kiến thức - kĩ năng cơ ban.


3. Một số điểm lưu ý khi sử dụng tài liệu hướng dẫn thực hiện chuẩn kiến thức, kĩ năng môn Khoa học để xây dựng kế hoạch bài học (soạn giáo án)

- Khi soạn giáo án (nội dung dạy-học), cùng với SGK, GV căn cứ vào Yêu cầu cần đạt để xây dựng các hoạt động dạy học, chuẩn bị các câu hỏi gợi ý, dẫn dắt, dự kiến các tình huống sư phạm và tiến trình thời gian phù hợp để tất cả HS (chú ý tới HS yếu, kém) đạt được Chuẩn quy định. Đồng thời, GV cũng cần chuẩn bị để HS có khả năng, có điều kiện, về thời gian, được tìm hiểu bài học sâu, rộng hơn so với yêu cầu tối thiểu, qua đó mở rộng KT và gắn với thực tế địa phương.


4. Một số điểm lưu ý khi sử dụng tài liệu hướng dẫn thực hiện chuẩn kiến thức, kĩ năng môn Khoa học để lên lớp (tổ chức hoạt động dạy và học trên lớp)

- Khi lªn líp, c¨n cø vµo t×nh h×nh thùc tÕ cña líp häc, GV ®Çu t­ thêi gian thÝch hîp ®Ó HD, gióp ®ì HS cßn lóng tóng thùc hiÖn ®­îc ®Çy ®ñ c¸c H§ häc tËp trong mçi giê häc. §ång thêi, GV K/khÝch, t¹o ®iÒu kiÖn cho nh÷ng HS cã kh¶ n¨ng, cã ®iÒu kiÖn t×m hiÓu s©u h¬n bµi häc. GV chñ ®éng, s¸ng t¹o, linh ho¹t vËn dông SGK cho phï hîp c¸c ®èi t­îng (d¹y häc ph©n ho¸).
5. Một số điểm lưu ý khi sử dụng tài liệu hướng dẫn thực hiện chuẩn kiến thức, kĩ năng môn Khoa học để đánh giá (tổ chức kiểm tra thường xuyên và định kỳ)

Môn khoa học là môn đánh giá bằng điểm số,
- Khi đánh giá thường xuyên, GV căn cứ vào yêu cầu cần đạt của từng bài để đánh giá: HS đạt được toàn bộ yêu cầu cần đạt sẽ được điểm 8-9; để đạt được điểm tối đa, GV cần k/khích HS trả lời được những câu hỏi nâng cao, có liên hệ, vận dụng kiến thức đã học.
- Khi đánh giá đinh kỳ, GV cần xây dựng "ma trận" về mức độ nội dung trên cơ sở bám sát Chuẩn KT-KN môn học và có thể tham khảo tài liệu Đề KT định kỳ cấp tiểu học (NXB GD năm 2008) nhằm đảm bảo tính phù hợp, tính thực tế trong đánh giá kết quả học tập của HS.
* Định hướng đánh giá định kỳ môn khoa học:
+ Khoảng 80 - 90% nội dung trong Chuẩn KT-KN và khoảng 10 - 20% nội dung vận dụng KT-KN trong Chuẩn để phát triển.
+ Thời gian làm bài kiểm tra khoảng 40 phút; đối với vùng khó khăn có thể thêm thời gian nhưng không kéo dài quá 60 phút, không giảm mức độ và yêu cầu nội dung của đề theo Chuẩn kiến thức-kĩ năng môn học.
(Xem phần giới thiệu chung và môn Khoa học ở tài liệu "KT-ĐG kết quả học tập của HS tiểu học theo Chuẩn KT-KN)
6. Một số điểm lưu ý khi sử dụng tài liệu hướng dẫn thực hiện chuẩn kiến thức, kĩ năng môn Khoa học để đánh giá giờ dạy của giáo viên:
- ViÖc ®¸nh gi¸ giê d¹y cña GV còng c¨n cø vµo viÖc GV d¹y häc b¸m s¸t theo ChuÈn KT-KN bµi häc (m«n häc). CÇn ®¸nh gi¸ cao nh÷ng giê d¹y cã sù quan t©m cña GV ®Õn mäi ®èi t­îng HS, ®Æc biÖt gióp ®ì nh÷ng HS yÕu kÐm ®¹t ChuÈn KT-KN, thÓ hiÖn râ sù vËn dông SGK mét c¸ch linh ho¹t, phï hîp víi thùc tÕ ®Þa ph­¬ng vµ tr×nh ®é cña tõng HS.
* Hoạt động nhóm (tt)

+ Nhóm 4: lập KHBH 1 bài học, soạn 1 đề KTĐK I (có HD chấm và biểu điểm) Khoa 4.
+ Nhóm 5: lập KHBH 1 bài học, soạn 1 đề KTĐK II (có HD chấm và biểu điểm) Khoa 5 .