CD Lịch sử và địa lí- Q.Mai

Người báo cáo: Nguyễn Thị Quỳnh Mai
Giáo viên Tiểu học Minh Tân - Kinh Môn
Minh Tân: 12/12/2009
CHUYÊN Đề
DạY HọC TíCH HợP giáo dục BảO Vệ MÔI TRường và sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả trong môn ls - đl
Phần thứ nhất: Các khái niệm và mục tiêu dạy tích hợp giáo dục bảo vệ môI trường, sử dụng năng lượng tiết kiệm - hiệu quả trong môn ls-đl.
Phần thứ hai: Giáo dục bảo vệ môI trường và sử dụng NANG LU?NG tiết kiệm - hiệu quả trong môn ls-đl
Nội dung chuyên đề gồm
Phần I: Các khái niệm và mục tiêu dạy tích hợp GDBVMT và sử dụng năng lượng TK - HQ trong môn ls - đl.
1. Các khái niệm:
+ Môi trường: Là tất cả những gì có xung quanh chúng ta, những gì có trên Trái Đất hoặc những gì tác động lên Trái Đất
- Môi trường sống của con người bao gồm tất cả yếu tố TN và XH
- Môi trường tự nhiên bao gồm các yếu tố TN như vật lý, hóa học, sinh học ...Tồn tại ngoài ý muốn của con người.
+ Năng lượng: Là đại lượng đặc trưng có khả năng sinh công như quang năng, điện năng ... dựa vào nguồn gốc của năng lượng thiên nhiên có thể phân biệt như: năng lượng mặt trời, gió, sức nước.
+ Tích hợp: Là sự hòa trộn nội dung giáo dục môi trường và sử dụng năng lượng TK - HQ vào nội dung bộ môn thành một nội dung thống nhất, gắn bó chặt chẽ với nhau.
2. Mục tiêu dạy tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường, sử dụng năng lượng tiết kiệm - hiệu quả trong môn Lịch sử & Địa lý.
Giáo dục BVMT và sử dụng năng lượng tiết kiệm hiệu quả qua môn Lịch sử và Địa lý ở cấp tiểu học nhằm giúp học sinh:
+ Kiến thức: - Giúp học sinh có hiểu biết về môi trường sống gắn bó với các em, môi trường sống của con người trên đất nước Việt Nam, trong khu vực và trên thế giới.

Nhận biết được những tác động những con người làm biến đổi môi trường cũng như sự cần thiết phải khai thác, bảo vệ môi trường để phát triển bền vững.
- HS nắm được thế nào là năng lượng và lợi ích của việc tiết kiệm năng lượng với cuộc sống con người, các biện pháp tiết kiệm năng lượng ở lớp, trường học và gia đình, XH.

+ Kỹ năng: - Hình thành và phát triển năng lực nhận biết những vấn đề về môi trường và những kĩ năng ứng xử, bảo vệ môi trường một cách thiết thực.
- HS biết tham gia vào các hoạt động tiết kiệm, chống lãng phí năng lượng, tuyên truyền cho mọi người cùng thực hành tiết kiệm chống lãng phí năng lượng.
+ Thái độ: Biết quý trọng năng lượng, có ý thức tiết kiệm năng lượng, có thái độ thân thiện với môi trường trong cuộc sống.Yêu quý thiên nhiên, gia đình , trường lớp, quê hương, đất nước. Quan tâm đến môi trường xung quanh,.
1. Các nguyên tắc tích hợp.
- Nguyên tắc 1: Tích hợp nhưng không làm thay đổi đặc trưng của môn học, không biến bài học bộ môn thành bài học giáo dục môi trường hoặc bài học riêng về tiết kiệm và sử dụng hiệu quả năng lượng.
- Nguyên tắc 2: Khai thác nội dung giáo dục môi trường, tiết kiệm và sử dụng hiệu quả năng lượng có chọn lọc, có tính tập trung vào chương, mục nhất định, không tràn lan, tuỳ tiện.
- Nguyên tắc 3: Phát huy cao độ các hoạt động tích cực nhận thức của học sinh và kinh nghiệm thực tế mà các em đã có. Tận dụng tối đa mọi khả năng để học sinh tiếp xúc với môi trường, tham gia vào các hoạt động bảo vệ môi trường, tiết kiệm và sử dụng hiệu quả năng lượng.
Phần II: Giáo dục bảo vệ môi trường và sử dụng năng lượng tiết kiệm - hiệu quả trong môn ls-đl
2. Các mức độ tích hợp nội dung giáo dục môi trường và sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả.
Mức độ toàn phần: Mục tiêu và nội dung của bài trùng hợp phần lớn hay hoàn toàn với nội dung giáo dục BVMT và sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả.
Mức độ bộ phận: Chỉ có một phần bài học có nội dung giáo dục môi trường hoặc có nội dung giáo dục sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả, được thể hiện bằng mục riêng, một đoạn hay một vài câu trong bài học.
Mức độ liên hệ: Các kiến thức về giáo dục môi trường hay sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả không được nêu rõ trong SGK nhưng dựa vào kiến thức bài học, giáo viên có thể bổ sung, liên hệ giáo dục học sinh.
3.2 Phương pháp.

- Phương pháp điều tra.
- Phương pháp thảo luận.
- Phương pháp đóng vai.
- Phương pháp trực quan.
Bài 9: (Các dân tộc, sự phân bố dân cư) - Phần Địa lý lớp 5.
Khi học Mục 3. Phân bố dân cư:
Đối với HS ở thành phố lớn, GV yêu cầu HS điều tra tìm hiểu "Những khó khăn gì sẽ xảy ra khi dân cư tập trung quá đông?". GV có thể gợi ý cho HS chú ý tìm hiểu các mặt sau:
Cung cấp nhà ở, lương thực, thực phẩm, điện, nước.
Sắp xếp việc làm.
Chất thải và môi trường.
Ví dụ về phương pháp điều tra
5

Bài 8: Địa lý lớp 4 (Hoạt động sản xuất người dân ở Tây Nguyên - Tiết 2).
Khi học Mục 4. Rừng và khai thác rừng ở Tây Nguyên
GV có thể chia nhóm cho HS thảo luận vấn đề: "Vì sao cần phải bảo vệ rừng?". Vì HS Tiểu học còn nhỏ nên GV đưa ra một hệ thống câu hỏi gợi ý như sau:
Câu 1: Nêu vai trò và tác dụng của rừng?
Câu 2: Nêu hậu quả của nạn phá rừng?
Câu 3: Nêu một số biện pháp để bảo vệ rừng?
* Đặc biệt ở bài này GV có thể dạy tích hợp kiến thức Địa lý với GD đạo đức, bảo vệ môi trường và sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả ở từng nội dung học của bài.
Ví dụ về phương pháp thảo luận.
Ví dụ về phương pháp đóng vai.
Bài 8: Địa lý lớp 4 (Hoạt động sản xuất người dân ở Tây Nguyên - Tiết 2).
Khi học Mục 4. Rừng và khai thác rừng ở Tây Nguyên
* GV có thể đưa ra một số tình huống sau:
Gia đình người Mông định bán đất đã khai hoang và di cư tới vùng đất mới để rồi lại khai phá rừng để lấy đất trồng trọt rồi lại bán đi.
Bố mẹ chuyên làm nghề săn bắn hoặc buôn bán ĐV hoang dã.
GV chọn 5 "diễn viên" đóng vai bố, mẹ, con, bạn bố hoặc bạn mẹ, nhà chức trách thể hiện thái độ và cách cư xử trong từng tình huống trên .
Các HS còn lại sẽ quan sát, nhận định và suy nghĩ về cách giải quyết vấn đề của 5 "diễn viên".
Sau khi HS diễn xong, GV hướng dẫn học sinh trao đổi kinh nghiệm và rút ra kết luận.
4. Dạng bài tích hợp nội dung giáo dục BVMT, sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả ở mức độ toàn phần.
+ Đối với dạng bài này, do toàn bài học có nội dung giáo dục BVMT hoặc sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả hay cả 2 nội dung trên nên mục tiêu trong bài học không chỉ trang bị cho HS kiến thức về môi trường mà còn hình thành cả những hành vi BVMT hay sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả và thái độ tích cực đối với môi trường. Vì vậy:
- Khi dạy học dạng bài này, GV cần ưu tiên lựa chọn các hình thức tổ chức và phương pháp dạy học đề cao sự tiếp xúc trực tiếp với môi trường xung quanh như tổ chức cho HS học tập thông qua các hoạt động điều tra, thí nghiệm, thực hành, đóng vai.
- Những bài học tích hợp toàn phần là điều kiện tốt nhất để nội dung BVMT, sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả phát huy tác dụng đối với HS thông qua môn học.
Ví dụ: Một số bài Lịch sử & Địa lý có nội dung tích hợp BVMT hay sử dụng năng lượng TK - HQ ở mức độ toàn phần.
Địa lý lớp 5:
Bài 6: Đất và rừng
(Mức độ tích hợp toàn phần về BVMT và sử dụng năng lượng TK - HQ)
HS hiểu vai trò to lớn của đất và rừng đối với sản xuất, đời sống con người và môi trường. Biết trồng rừng & bảo vệ rừng không khai thác rừng bừa bãi...
- Liên hệ giáo dục học sinh bảo vệ môi trường đất và rừng.
5. Dạng bài học tích hợp nội dung GDBVMT, sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả ở mức độ bộ phận.
+ Đối với dạng bài học này, do một phần bài học có nội dung giáo dục môi trường hoặc sử dụng năng lượng TK - HQ nên trong mục tiêu của bài học thường liệt kê mục tiêu giáo dục BVMT, sử dụng năng lượng TK - HQ cụ thể. Việc thực hiện mục tiêu của bài học nhiều khi là tiền đề để thực hiện mục tiêu BVMT. Vì vậy:

- Khi tổ chức dạy học, GV tiến hành các hoạt động dạy học đảm bảo đúng theo theo yêu cầu bộ môn đồng thời lưu ý giúp HS hiểu, cảm nhận đầy đủ và sâu sắc phần nội dung bài học có liên quan đến giáo dục bảo vệ môi trường, sử dụng năng lượng TK - HQ một cách nhẹ nhàng, phù hợp và đạt mục tiêu của bài học.
- Khi chuẩn bị bài dạy, GV cần: nghiên cứu kĩ nội dung bài học; xác định nội dung giáo dục BVMT hay nội dung sử dụng năng lượng TK - HQ tích hợp vào nội dung bài học là gì; thông qua hoạt động dạy học nào; cần chuẩn bị thêm tư liệu, đồ dùng Dạy học gì để việc giáo dục BVMT, sử dụng năng lượng đạt hiệu quả.

6. Dạng bài tích hợp nội dung giáo dục BVMT, sử dụng năng lượng TK - HQ ở mức độ liên hệ.
+ Đối với dạng bài học này, các kiến thức giáo dục môi trường hoặc sử dụng năng lượng TK - HQ không được nêu rõ trong SGK nhưng dựa vào kiến thức bài học, GV có thể bổ sung các kiến thức giáo dục môi trường hay sử dụng năng lượng TK - HQ cho phù hợp. Vì vậy:
- Khi chuẩn bị bài dạy, GV cần có ý thức tích hợp, đưa ra những vấn đề gợi mở, liên hệ nhằm giáo dục cho HS hiểu biết về môi trường, có kĩ năng sống và học tập trong môi trường phát triển bền vững.
* Luu ý: Khi tổ chức dạy học, GV tiến hành các hoạt động dạy học đảm bảo đúng theo yêu cầu bộ môn, đồng thời lưu ý liên hệ, bổ sung kiến thức giáo dục môi trường một cách tự nhiên, phù hợp với trình độ nhận thức, khả năng hành động của HS và đúng mức tránh lan man, sa đà gượng ép, ảnh hưởng đến việc thực hiện mục tiêu của bài học.
Ví dụ: Một số bài Lịch sử & Địa lý có nội dung tích hợp BVMT hay sử dụng năng lượng TK - HQ ở mức độ bộ phận và liên hệ.
Địa lý lớp 5:
Bài 2: Địa hình và khoáng sản
(Mức độ tích hợp bộ phận và liên hệ phần 2 - Khoáng sản về sử dụng TK - HQ năng lượng và BVMT)
- HS hiểu không khai thác khoáng sản bừa bãi sẽ dẫn đến cạn kiệt tài nguyên phải khai thác có kế hoạch.
- Sử dụng tiết kiệm nguồn khoáng sản như dầu mỏ, khí TN, than, sắt, thiếc, đồng.
- Liên hệ tại tỉnh mình có nguồn tài nguyên nào? (HảiDương - Đá vôi; Quảng Ninh - Than ...).
- GDHS biết quý trọng năng lượng và tiết kiệm ==> chú ý bảo vệ môi trường trong quá trình khai thác và sử dụng than.
Địa lý lớp 4:
Bài 4: Trung du và Bắc bộ
(Mức độ tích hợp: bộ phận và liên hệ)
Bài 10: Chùa thời Lý
( mức độ tích hợp liên hệ)
Ví dụ: Một số bài Lịch sử & Địa lý có nội dung tích hợp BVMT hay sử dụng năng lượng TK - HQ ở mức độ liên hệ.
Lịch sử lớp 4
Bài 4: Sông ngòi
( mức độ tích hợp liên hệ ở cuối bài)
- HS hiểu được con người sử dụng sức nước xây dựng nhà máy phát điện.
- GDHS biết sử dụng tiết kiệm điện ở mọi lúc, mọi nơi và bảo vệ môi trường nước không gây ô nhiễm nguồn nước...
Ví dụ: Một số bài Lịch sử & Địa lý có nội dung tích hợp BVMT hay sử dụng năng lượng TK - HQ ở mức độ liên hệ.
Địa lý lớp 5
Kiểm tra đánh giá giáo dục BVMT và sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả.
- GV kiểm tra đánh giá việc thực hiện bảo vệ môi trường và sử dụng năng lượng điện tiết kiệm, hiệu quả của HS thông qua các hoạt động học tập trên lớp; hành vi ứng xử các tình huống; ý thức tiết kiệm điện, giữ vệ sinh môi trường trong lớp học, trường học và gia đình, xã hội.
Sở giáo dục; PGD sẽ kiểm tra việc giáo dục bảo vệ môi trường, sử dụng năng lượng của GV thông qua bài soạn; bài giảng đối với những bài có nội dung tích hợp giáo dục BVMT và sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả.
xin trân trọng cảm ơn
Các thầy giáo, cô giáo về tham dự
chuyên đề : giáo dục bảo vệ môi trường, sử dụng năng lương tiết kiện - hiệu quả trong môn lịch sử và địa lý cấp tiểu học
Xin chân thành cảm ơn, kính chúc sức khoẻ các thầy cô giáo
Chuyên đề đến đây đã kết thúc, kính chúc qúy thầy cô giáo sức khỏe, hạnh phúc. Xin chân thành cảm ơn!