BỘ ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP GIAO LƯU MÔN SỬ LỚP 4

* ĐỀ CƯƠNG ÔN GIAO LƯU MÔN LỊCH SỬ
Bài 15: Nước ta cuối thời Trần:
- Một số sự kiện về sự suy yếu của nhà Trần:
+ Vua quan ăn chơi sa đọa; trong triều một số quan lại bất bình; Chu Văn An dâng sớ xin chém 7 tên quan coi thường phép nước.
+ Nông dân nô tì nổi dậy đấu tranh.
- Hoàn cảnh Hồ Qúy Ly truất ngôi vua Trần lập nên nhà Hồ.
Trước sự suy yếu của nhà Trần, Hồ Qúy Ly - một đại thần của nhà Trần đã truất ngôi nhà Trần, lập nên nhà Hồ và đổi tên nước là Đại Ngu.
* Nội dung một số cải cách của Hồ Qúy Ly: quy định lại số ruộng cho quan lại, quý tộc; quy định lại số nô tì phục vụ trong gia đình quý tộc.
* Lí do chính dẫn tới cuộc kháng chiến chống quân Minh của Hồ Qúy Ly thất bại: Không đoàn kết được toàn dân để tiến hành kháng chiến mà chỉ dựa vào lực lượng quân đội.
Bài 16: Chiến thắng Chi Lăng
- Một số sự kiện về khởi nghĩa Lam Sơn (tập trung vào trận Chi Lăng):
+ Lê lợi chiêu tập binh sĩ xây dựng lực lượng tiến hành khởi nghĩa chống quân xâm lược Minh (Khởi nghĩa Lam Sơn). Trận Chi Lăng là một trong những trận quyết định thắng lợi của khởi nghĩa Lam Sơn.
+ Diễn biến trận Chi Lăng: Quân địch do Liễu Thăng chỉ huy đến ải Chi Lăng; kị binh ta nghênh chiến, nhử Liễu Thăng và kị binh giặc vào ải. Khi kị binh của giặc vào ải, quân ta tấn công, Liễu Thăng bị giết, quân giặc hoảng loạn và rút chạy.
+ Ý nghĩa chiến thắng Chi Lăng: Đập tan mưu đồ cứu viện thành Đông Quan của quân Minh, quân Minh phải xin hàng và rút về nước.
- Nhà Hậu Lê được thành lập như thế nào?
Thua trận ở Chi Lăng và một số trận khác, quân Minh phải đầu hàng và rút về nước. Lê Lợi lên ngôi hoàng đế (năm 1428), mở đầu thời Hậu Lê.
- Nêu các mẩu chuyện về Lê Lợi : Lê Lợi trả gươm cho Rùa thần…
* Vì sao quân ta lựa chọn ải Chi Lăng làm trận địa đánh địch?
Ải Chi Lăng là vùng núi hiểm trở, đường nhỏ hẹp, khe sâu, rừng cây um tùm.
* Mưu kế của quân ta trong trận Chi Lăng:
Giả vờ thua để nhử địch vào ải, khi giặc vào đầm lầy thì quân ta phục sẵn ở hai bên sườn núi đồng loạt tấn công.
Bài 18: Trường học thời Hậu Lê
- Sự phát triển của giáo dục thời Hậu Lê:
+ Đến thời Hậu Lê giáo dục có qui cũ chặt chẽ : ở kinh đô có Quốc Tử Giám, ở các địa phương bên cạnh trường công còn có các trường tư; ba năm có một kì thi Hương và thi Hội; nội dung học tập là Nho Giáo,…
+ Chính sách khuyến khích học tập : đặt ra lễ xướng danh, lễ vinh quy, khắc tên tuổi người đỗ cao vào bia đá dựng ở Văn Miếu.
Bài 21: Trịnh – Nguyễn phân tranh
- Một vài sự kiện về sự chia cắt đất nước
+ Từ thế kỉ thứ XVI, triều đình nhà Lê suy thoái. Đất nước từ đây bị chia cắt thành Nam triều và Bắc triều, tiếp đó là Đàng Trong và Đàng Ngoài.
+ Nguyên nhân của việc chia cắt đất nước: là do cuộc tranh giành quyền lực của các phe phái phong kiến.
+ Cuộc tranh giành quyền lực giữa các tập đoàn phong kiến gây ra những hậu quả: Khiến cuộc sống của nhân dân ngày càng khổ cực như đời sống đói khát, phải đi lính và chết trận, sản xuất không phát triển, đất nước bị chia cắt.
* Sông Gianh ( Quảng Bình) được chọn làm ranh giới chia cắt Đàng Trong và Đàng Ngoài
Bài 24: Nghĩa quân Tây Sơn tiến ra Thăng Long ( Năm 1786)
- Đôi nét về việc nghĩa quân Tây Sơn tiến ra Thăng Long diệt chúa Trịnh ( 1786):
+ Sau khi lật đổ chính quyền họ Nguyễn, Nguyễn Huệ tiến quân ra Thăng Long, lật đổ chính quyền họ Trịnh ( năm 1786)
+ Quân của Nguyễn Huệ đi đến đâu đánh thắng đến đó. Năm 1786 nghĩa quân Tây Sơn làm chủ Thăng Long, mở đầu cho việc thống nhất lại đất nước.
- Công lao của Quang Trung: đánh bại chúa Nguyễn, chúa Trịnh, mở đầu cho việc thống nhất đất nước.
* Nguyên nhân thắng loại của quân Tây Sơn khi tiến ra Thăng Long:
+ Quân Trịnh bạc nhược, chủ quan
+ Quân Tây Sơn tiến như vũ bão, quân Trịnh không kịp trở tay.