Bài tập chọn lọc chuyên đề axit hữu cơ hay

Chuyên đề bài tập axit cacboxylic chọn lọc

Dạng 1: Bài tập về phản ứng trung hoà:
Phương pháp:
- Với axit đa chức: Đặt CTTQ R(COOH)x
R(COOH)x + xNaOH
R(COONa)x + xH2O
a ax a ax
2R(COOH)x + xBa(OH)2
R2(COO)2xBax + 2xH2O
a ax/2 a/2 ax
- Với axit đơn chức ( x=1): Đặt CTTQ RCOOH
RCOOH + NaOH
RCOONa + H2O
2RCOOH + Ba(OH)2
(RCOO)2Ba + 2H2O
Nếu bài toán cho một hay một hỗn hợp các axit cacboxylic thuộc cùng một dãy đồng đẳng tác dụng với NaOH theo tỉ lệ mol 1:1 hoặc tác dụng với dung dịch Ba(OH)2 theo tỉ lệ mol 2:1 thì đó là các axit đơn chức.
nNaOH = ( mmuối – maxit)/ 22 → x = nNaOH/ naxit
nBa(OH)2 = (mmuối – maxit)/ 133 → x= 2. nBa(OH)2/naxit
Lưu ý:
+ Nếu là axit no, đơn chức, mạch hở ta có thể đặt CTTQ là CnH2n+1COOH ( n≥0) hoặc CmH2mO2 (m ≥1)
+ Axit fomic có phản ứng tráng bạc do có nhóm chức anđehit trong phân tử.
+ Khối lượng chất rắn sau phản ứng: mRắn = mmuối + mNaOH(Ba(OH)2)
Ví dụ 1: Hỗn hợp X gồm hai axit cacboxylic A, B đơn chức, hơn kém nhau một nguyên tử cacbon. Cho 12,9g X tác dụng hết với 300ml dung dịch NaHCO3 1M, cô cạn dung dịch thu được đến khối lượng không đổi còn lại 21,05g chất rắn khan.
Xác định CTCT thu gọn của A, B.
Cho 12,9g hỗn hợp X trên tác dụng với lượng dư dung dịch AgNO3/NH3, kết thức phản ứng thu được m gam kết tủa Ag. Tính giá trị của m.
Ví dụ 2: Một hỗn hợp gồm 2 axit cacboxylic no, đơn chức kế tiếp nhau trong dãy đồng đẳng của axit axetic. Lấy m gam hỗn hợp rồi thêm vào đó 75ml dung dịch NaOH 0,2M. Sau đó phải dùng 25ml dung dịch HCl 0,2M để trung hoà NaOH dư. Sau khi đã trung hoà đem cô cạn dung dịch đến khô thu được 1,0425g hỗn hợp muối khan.
Viết CTCT của 2 axit. Giả sử các phản ứng xảy ra hoàn toàn.
Tính giá trị của m.
Dạng 2: Bài tập về phản ứng đốt cháy:
- Với axit cacboxylic nói chung: Đặt CTTQ CnH2n+2-2k-2xO2x
CnH2n+2-2k-2xO2x +
O2 → n CO2 + (n+1-k-x) H2O
- Với axit cacboxylic no, đơn chức, mạch hở: Đặt CTTQ CnH2nO2
CnH2nO2 +
O2 → n CO2 + n H2O
→ nCO2 = nH2O
Nếu bài toán cho đốt cháy hoàn toàn một hỗn hợp các axit cacboxylic thuộc cùng dãy đồng đẳng thu được nCO2 = nH2O thì đó là axit no, đơn chức.
Ví dụ 1: Một hỗn hợp A gồm 2 axit hữu cơ no ( mỗi axit không chứa quá 2 nhóm –COOH) có khối lượng 16g tương ứng với 0,175 mol. Đốt cháy hoàn toàn A rồi cho sản phẩm qua nước vôi trong dư, thu được 47,5g kết tủa. Mặt khác nếu cho hỗn hợp A tác dụng vừa đủ với dung dịch Na2CO3 thu được 22,6g muối. Tìm CTCT và tính khối lượng mỗi axit trong hỗn hợp A.
Ví dụ 2: Hỗn hợp X gồm axit Y đơn chức và axit Z đa chức ( Y, Z có cùng số nguyên tử cacbon). Chia X thành hai phần bằng nhau. Cho phần 1 tác dụng với Na, sinh ra 4,48lít khí H2 (đktc). Đốt cháy hoàn toàn phần 2, sinh ra 26,4g CO2. Công thức cấu tạo thu gọn và phần trăm khối lượng của Z trong hỗn hợp X là:
A. HOOC-CH2-COOH; 70,87% B. HOOC-CH2-COOH; 54,88%
C. HOOC-COOH; 60% D. HOOC-COOH; 42,86% (KB_2009)
Dạng 3: Bài tập về phản ứng este hoá:
RCOOH + R’OH
RCOOR’ + H2O
Câu: 1 Hỗn hợp X gồm 2 axit hữu cơ đơn chúc, đồng đẳng kế tiếp. Lấy m gam X đem tác dụng hết với 12g Na thì thu được 14,27g chất rắn và 0,336 lít H2 (đktc). Cũng m gam X tác dụng vừa đủ với 600ml nước Br2 0,05M. Công thức phân tử của hai axit