Bài 9. Từ đồng nghĩa

Kiểm tra bài cũ :
Trong việc sử dụng quan hệ từ , cần tránh những lỗi nào ?
2.Trong các câu sau, câu nào mắc lỗi thừa quan hệ từ?
A Qua văn bản “ Xa ngắm thác núi Lư ” cho ta thấy tình yêu thiên nhiên đằm thắm, tâm hồn tự do, phóng khoáng của Lí Bạch.
B. Vì ốm nặng nên bác ấy đã qua đời .
C. Bác đã đi rồi sao Bác ơi !
Mùa thu đang đẹp nắng xanh trời .
( Tố Hữu )
A

Xa ngắm thác núi Lư
Nắng rọi Hương Lô khói tía bay,
Xa trông dòng thác trước sông này.
Nước bay thẳng xuống ba nghìn thước,
Tưởng dải Ngân Hà tuột khỏi mây.
Tương Như dịch
Từ trông trong bản dịch thơ Xa ngắm thác núi Lư có nghĩa là “ nhìn để nhận biết ”. Ngoài nghĩa đó ra, từ trông còn có những nghĩa sau :
a.Coi sóc, giữ gìn cho yên ổn.
b. Mong.
- Rủ nhau xuống bể mò cua,
Đêm về nấu quả mơ chua trên rừng .
( Trần Tuấn Khải )
- Chim xanh ăn trái xoài xanh,
Ăn no tắm mát đậu cành cây đa.
( Ca dao )

Ví dụ 1:
Ví dụ 2 :
Trước sức tấn công như vũ bão và tinh thần chiến đấu dũng cảm tuyệt vời của quân Tây Sơn , hàng vạn quân Thanh đã bỏ mạng.
Công chúa Ha-ba-na đã hi sinh anh dũng, thanh kiếm vẫn cầm tay.
( Truyện cổ Cu-ba)
Bài tập 5 : Phân biệt nghĩa của các từ trong các nhóm từ đồng nghĩa sau :
A
B
ăn, xơi, chén
cho, tặng, biếu
Ăn : Sắc thái bình thường
Xơi : Sắc thái lịch sự, xã giao
Chén : Sắc thái thân mật, thông tục
Cho : người trao vật có ngôi thứ cao hơn hoặc ngang hàng với người nhận .
Biếu :Người trao vật có ngôi thứ thấp hơn hoặc ngang hàng với người nhận.
Tặng : Người trao vật không phân biệt ngôi thứ với người nhận.
=> Từ đồng nghĩa không hoàn toàn
Ví dụ 1:
- Rủ nhau xuống bể mò cua,
Đêm về nấu quả mơ chua trên rừng .
( Trần Tuấn Khải )
- Chim xanh ăn trái xoài xanh,
Ăn no tắm mát đậu cành cây đa.
( Ca dao )

Ví dụ 2 :
Trước sức tấn công như vũ bão và tinh thần chiến đấu dũng cảm tuyệt vời của quân Tây Sơn , hàng vạn quân Thanh đã bỏ mạng.
Công chúa Ha-ba-na đã hi sinh anh dũng, thanh kiếm vẫn cầm tay.
( Truyện cổ Cu-ba)
Thảo luận
Ở bài 7. Tại sao đoạn trích “ Chinh phụ ngâm khúc ” lấy tiêu đề là “ Sau phút chia li ” mà không phải là “ Sau phút chia tay ”?
Giống : Đều chỉ sự rời nhau, mỗi người đi mỗi nơi.
Khác : - Chia tay : Chỉ có tính chất tạm thời thường là sẽ gặp nhau trong tương lai gần.
- Chia li : chỉ sự chia tay lâu dài ,không có hy vọng gặp lại nhau.
=> Đoạn trích lấy nhan đề “ Sau phút chia li ” sẽ hay hơn, nó vừa mang sắc thái cổ xưa vừa diễn tả được cảnh ngộ bi sầu của người chinh phụ.
1. Tìm từ Hán Việt đồng nghĩa với các từ sau :
A
B
a. gan dạ =
b. nhà thơ =
c. mổ xẻ =
d. của cải =
e. nước ngoài =
a. chó biển =
b. đòi hỏi =
c. năm học =
d. loài người =
e. thay mặt =
dũng cảm
thi sĩ
phẫu thuật
tài sản
ngoại quốc
hải cẩu
yêu cầu
niên khóa
nhân loại
đại diện
Bài tập 4 : Tìm từ đồng nghĩa thay thế các từ in đậm trong các câu sau đây :
Món quà anh gửi , tôi đã đưa tận tay chị ấy rồi .
Bố tôi đưa khách ra đến cổng rồi mới trở về .
Cậu ấy gặp khó khăn một tí đã kêu.
Anh đừng làm như thế người ta nói cho đấy .
Cụ ốm nặng đã đi hôm qua rồi .
Từ đồng nghĩa
Khái niệm
Phân loại
Cách sử dụng
Từ đồng nghĩa hoàn toàn
Từ đồng nghĩa không hoàn toàn
Cần lựa chọn từ đồng nghĩa thể hiện đúng
Ví dụ: rọi, chiếu,tỏ...
Bài tập 6 : Chọn từ thích hợp điền vào các câu dưới đây:
thành tích, thành quả
a1. Thế hệ mai sau sẽ được hưởng ................. của công cuộc đổi mới hôm nay.
a2. Trường ta đã lập nhiều ....................để chào mừng ngày Quốc khánh mồng 2 tháng 9.
b. ngoan cường , ngoan cố
b1. Bọn địch ..................chống cự đã bị quân ta tiêu diệt.
b2. Ông đã .........................giữ vững khí tiết cách mạng.
thành quả
thành tích
ngoan cố
ngoan cường
Bài tập 7 : Trong các cặp câu sau, câu nào có thể dùng hai từ đồng nghĩa thay thế nhau, câu nào chỉ có thể dùng một trong hai từ đồng nghĩa đó ?
. đối xử, đối đãi
a1) Nó .........tử tế với mọi người xung quanh nên ai cũng mến nó.
a2) Mọi người đều bất bình trước thái độ ............của nó đối với trẻ em.