Bài 9. Từ đồng nghĩa

Bài dạy
Nhiệt liệt chào mừng các thầy cô giáo và các em học sinh!
Ngữ văn 7
Bài cũ:
1/ Cho câu sau, trả lời câu hỏi:
- Qua bài hát “Tình mẹ” giúp ta hiểu thêm vẻ đẹp tình mẫu tử.
a) Chỉ rõ đó là lỗi gì khi sử dụng quan hệ từ:.............................
b) Sửa lỗi bằng cách nào?
..................................

2/ Cho câu sau, trả lời câu hỏi:
- Nhà Hoa nghèo và Hoa học rất giỏi.
a) Chỉ rõ đó là lỗi gì khi sử dụng quan hệ từ:
.............................................................
b) Sửa lỗi bằng cách nào?
....................................
Thừa quan hệ từ
Bỏ quan hệ từ ”qua”
Dùng quan hệ từ không thích hợp về nghĩa
Thay quan hệ từ “và” bằng quan hệ từ “nhưng”
TIẾT 36: TIẾNG VIỆT
TỪ ĐỒNG NGHĨA
TIẾT 36 – TIẾNG VIỆT: TỪ ĐỒNG NGHĨA
Ví dụ 1 – Bản dịch thơ “ Xa ngắm thác núi Lư”

Nắng rọi Hương Lô khói tía bay,
Xa trông dòng thác trước sông này.
Nước bay thẳng xuống ba nghìn thước,
Tưởng dải ngân hà tuột khỏi mây.
(Lý Bạch)
chiếu, soi, tỏa …
nhìn, ngó, nhòm, dòm, liếc, ngắm ….
Từ đồng nghĩa: là những từ có nghĩa giống nhau hoặc gần giống nhau.

- Một từ nhiều nghĩa có thể thuộc nhiều nhóm từ đồng nghĩa khác nhau.
TỪ ĐỒNG NGHĨA







- Rủ nhau xuống bể mò cua,
Đem về nấu quả mơ chua trên rừng.
(Trần Tuấn Khải)
- Chim xanh ăn trái xoài xanh,
Ăn no tắm mát đậu cành cây đa.
(Ca dao)
- Rủ nhau xuống bể mò cua,
Đem về nấu trái mơ chua trên rừng.
(Trần Tuấn Khải)
- Chim xanh ăn quả xoài xanh,
Ăn no tắm mát đâụ cành cây đa.
(Ca dao)
Quả (trái): là bộ phận của cây do bầu,
nhuỵ phát triển mà thành. (Đây là từ
toàn dân)
Trái: Cũng là quả (Đây là từ địa phương
Nam Bộ)
Ví dụ 2:
- Trước sức tấn công như vũ bão và tinh thần chiến đấu dũng cảm tuyệt vời của quân Tây Sơn, hàng vạn quân Thanh đã bỏ mạng.

Công chúa Ha-ba-na đã hi sinh anh dũng, thanh kiếm vẫn cầm tay.
(Truyện cổ Cu-ba)
Cùng chỉ cái chết
Khác nhau sắc thái
II/ CÁC LOẠI TỪ ĐỒNG NGHĨA
Từ đồng nghĩa hoàn toàn: Không phân biệt nhau về sắc thái ý nghĩa.

Từ đồng nghĩa không hoàn toàn: có sắc thái ý nghĩa khác nhau.
Không phải bao giờ từ đồng nghĩa cũng có thế thay thế cho nhau. Khi nói cũng như khi viết, cần cân nhắc để chọn trong số các từ đồng nghĩa những từ thể hiện đúng thực tế khách quan và sắc thái biểu cảm.
III. Sử dụng từ đồng nghĩa
Bài tập thảo luận nhóm
Nhóm 1
Gan dạ
Nhà thơ
Mổ xẻ
Tìm từ đồng nghĩa với các từ cho trước
Nhóm 2,3
Máy thu thanh
Xe hơi
Dương cầm
Nhóm 4
Bọ
Heo
Cươi
Thời gian 3 phút
Bài tập 2 (SGK/115) Nhóm 2,3:
Tìm từ có gốc Ấn - Âu đồng nghĩa với các từ sau đây:
- Máy thu thanh
- Sinh tố
- Xe hơi
- Dương cầm
- Vi-ta-min
- Ô tô
- Pi-a-nô
- Ra-đi-ô
Nhóm 1
Gan dạ
Nhà thơ
Mổ xẻ
Tìm từ đồng nghĩa với các từ cho trước
Nhóm 2,3
Máy thu thanh
Xe hơi
Dương cầm
Nhóm 4
Bọ
Heo
Cươi
Can đảm
Thi nhân
Phẫu thuật
Ra-đi-ô
Ô tô
Pi-a-nô
Cha
Lợn
Sân
Đồng nghĩa giữa từ mượn và thuần Việt
Đồng nghĩa giữa từ toàn dân và từ địa phương
Bài tập 4/115. Hãy thay thế các từ in đậm trong các câu sau :
Cậu ấy gặp khó khăn một tí đã kêu.
Anh đừng làm như thế người ta nói cho ấy
Cậu ấy gặp khó khăn một tí đã phàn nàn.
Anh đừng làm như thế người ta cười cho ấy

Bài tập 5:
Phân biệt nghĩa của các từ trong các nhóm đồng nghĩa:
Tu, Nhấp, Nốc
uống từng chút một bằng cách chỉ hớp ở đầu môi, thường là để cho biết vị.
uống nhiều và hết ngay trong một lúc một cách thô tục.
Nhấp:
Nốc:
uống nhiều liền một mạch, bằng cách ngậm trực tiếp vào miệng vật đựng (chai hay vòi ấm).
Tu:
14
Bài 6/116. Chọn từ thích hợp điền vào câu sau
Con cái có trách nhiệm phụng dưỡng/ nuôi dưỡng bố mẹ.
Bài 9: ? Chữa các từ dùng sai in đậm trong
các câu sau:
- Câu tục ngữ “ăn quả nhớ kẻ trồng cây” đã giảng dạy cho chúng ta lòng biết ơn đối với thế hệ cha anh.
=> dạy (nhắc nhở)
18
TIẾT 36 – TIẾNG VIỆT – TỪ ĐỒNG NGHĨA
Dặn dò
Tìm trong một số VB các cặp từ đồng nghĩa
Học thuộc 3 ghi nhớ, làm bài tập còn lại
Soạn bài : Cách lập ý của bài văn biểu cảm