Bài 9. Nguyên phân

KIỂM TRA BÀI CŨ
A. Trắc nghiệm lưạ chọn :
1. Trong bộ NST (2n) của loài, các NST tồn tại như thế nào?
a. Không tồn tại thành từng cặp đồng dạng
b. Không tồn tại từng chiếc đơn lẻ
d. Tồn tại thành từng cặp đồng dạng
2. Bộ NST nào sau đây là bộ NST đơn bội ở người:

a. 23
b. 32
c. 46
d. 28
Hãy chọn các từ, cụm từ trong ngoặc ( tơ vô sắc, tâm động, crômatit, nhiễm sắc thể, thứ nhất, thứ hai, thoi phân bào) để điền vào chỗ trống các câu sau:
Nhiễm sắc thể quan sát rõ nhất vào kì giữa gồm ...............dính nhau ở ..............(eo.............) chia nó thành 2 cánh. Một số nhiễm sắc thể còn có thêm eo .............Tâm động là điểm đính ..........vào ................... Khi sợi tơ co rút sẽ kéo ................đi về hai cực của tế bào.
B. Trắc nghiệm điền khuyết :
c. Tồn tại từng chiếc đơn lẻ
tơ vô sắc
Tâm động
thứ hai
nhiễm sắc thể
thoi phân bào
crômatit
thứ nhất
Tiết 9: NGUYÊN PHÂN
I./ Biến đổi hình thái nhiễm sắc thể trong chu kì tế bào.
(?) Chu kỳ tế bào gồm những giai đoạn nào?
Kỳ trung gian
Quá trình nguyên phân
Thảo luận nhóm các câu hỏi sau:
Nêu sự biến đổi hình thái nhiễm sắc thể trong chu kỳ tế bào?
Hoàn thành bảng 9.1 SGK.
Sự biến đổi hình thái nhiễm sắc thể trong chu kỳ tế bào:
Từ kỳ trung gian ? kỳ giữa: nhiễm sắc thể đóng xoắn.
Từ kỳ sau ? kỳ trung gian tiếp theo nhiễm sắc thể duỗi xoắn.
Sau đó lại tiếp tục đóng và duỗi xoắn qua chu kỳ tế bào tiếp theo.
Mức độ đóng, duỗi xoắn của NST qua các kỳ
Hình thái NST
Kỳ trung gian
Kỳ đầu
Kỳ giữa
Kỳ sau
Kỳ cuối

Mức độ duỗi xoắn
Mức độ đóng xoắn


Nhiều nhất
Ít




Cực đại


Ít




Nhiều
Nhiễm sắc thể có thể biến đổi hình thái:
Dạng đóng xoắn
Dạng duỗi xoắn
Ở kỳ trung gian: NST có dạng sợi mảnh trên đó có các hạt nhiễm sắc (là những chỗ sợi nhiễm sắc xoắn lại). Trong kỳ này, NST tự nhân đôi tạo thành NST kép. Có 2 NST con dính nhau ở tâm động.
Bước vào kỳ đầu: các NST con bắt đầu đóng xoắn, đến kỳ giữa sự đóng xoắn đạt mức cực đại.
(?) Tại sao sự đóng và duỗi xoắn có tính chất chu kỳ ?
Quá trình đóng và duỗi xoắn NST được lặp đi lặp lại theo những giai đoạn và thời gian xác định (tính chu kỳ)

I/ Biến đổi hình thái nhiễm sắc thể trong chu kỳ tế bào:
Hình thái của NST biến đổi được biểu hiện qua sự đóng và duỗi xoắn điển hình qua các kỳ của chu kỳ tế bào.
Cấu trúc riêng biệt của mỗi NST được duy trì liên tục qua các thế hệ.
Tiết 9: NGUYÊN PHÂN
II/ Những diễn biến cơ bản của nhiễm sắc thể trong quá trình nguyên phân:
(?) Hình thái NST ở kỳ trung gian?
Dạng sợi mảnh.
(?) Cuối kỳ trung gian NST có đặc điểm gì?
Tự nhân đôi.
Tiết 9: NGUYÊN PHÂN
I/ Biến đổi hình thái nhiễm sắc thể trong chu kỳ tế bào:
Hình thái của NST biến đổi được biểu hiện qua sự đóng và duỗi xoắn điển hình qua các kỳ của chu kỳ tế bào.
Cấu trúc riêng biệt của mỗi NST được duy trì liên tục qua các thế hệ
II/ Những biến đổi cơ bản của NST trong quá trình nguyên phân:
1. Kỳ trung gian
NST dài mảnh, duỗi xoắn.
NST nhân đôi thành NST kép.
Trung tử tự nhân đôi thành 2 trung tử

Câu hỏi thảo luận
Xem đoạn phim dưới đây kết hợp với thông tin SGK, hãy điền nội dung thích hợp vào phiếu học tập.
NHỮNG DIỄN BIẾN CƠ BẢN CỦA NST Ở CÁC KỲ CUẢ NGUYÊN PHÂN
CÁC KỲ
NHỮNG DIỄN BIẾN CƠ BẢN CỦA NST
KỲ ĐẦU
KỲ GIỮA
KỲ CUỐI
KỲ SAU
NST bắt đầu đóng xoắn và co ngắn
Các NST kép dính vào các sợi tơ cuả thoi phân bào ở tâm dộng
Các NST kép đóng xoắn cực đại, có dạng đặc trưng
- Các NST kép xếp thành 1 hàng ở mặt phẳng xích đạo cuả thoi vô sắc
- Từng NST kép chẻ dọc ở tâm động thành 2 NST đơn phân ly về 2 cực cuả tế bào
- Các NST đơn duỗi xoắn tối đa taọ thành dạng sợi mảnh trong các tế bào con
(?) Thoi phân bào hình thành và biến mất vào lúc nào? Vai trò của thoi phân bào?
Thoi phân bào xuất hiện ở kỳ đầu, biến mất ở kỳ cuối. Sự co rút các sợi tơ của thoi phân bào làm cho NST phân li được về 2 cực của tế bào.
(?) Màng nhân và nhân con biến mất lúc nào và xuất hiện ở kỳ nào của nguyên phân ?
Biến mất ở kỳ đầu, xuất hiện lại ở kỳ cuối

(?) Tế bào trong bảng 9.2 có bộ NST (2n=4), sau nguyên phân sẽ tạo ra mấy tế bào con? Mỗi tế bào con có bộ NST là bao nhiêu?
Tạo ra 2 tế bào con, mỗi tế bào con có bộ NST (2n = 4)

(?) Do đâu mà số lượng NST của tế bào con giống mẹ?
Do NST nhân đôi 1 lần ( kỳ trung gian ) và chia đôi 1 lần ( kỳ cuối ).
(?) Trong nguyeân phaân, soá löôïng teá baøo taêng maø boä NST khoâng ñoåi. Ñieàu ñoù coù yù nghóa gì?
Boä NST cuûa loaøi ñöôïc oån ñònh
Tiết 9: NGUYÊN PHÂN
I/ Biến đổi hình thái nhiễm sắc thể trong chu kỳ tế bào:
Hình thái của NST biến đổi được biểu hiện qua sự đóng và duỗi xoắn điển hình qua các kỳ của chu kỳ tế bào.
Cấu trúc riêng biệt của mỗi NST được duy trì liên tục qua các thế hệ.
II/ Những biến đổi cơ bản của NST trong quá trình nguyên phân:
1. Kỳ trung gian
NST dài mảnh, duỗi xoắn.
NST nhân đôi thành NST kép.
Trung tử tự nhân đôi thành 2 trung tử
2. Quá trình nguyên phân : Học bảng 9.2

Kết quả: từ 1 tế bào mẹ (2n) cho ra 2 tế bào con có bộ NST giống nhau và giống như tế bào mẹ (2n).

III Ý nghĩa của nguyên phân:
Nguyên phân duy trì sự ổn định bộ NST đặc trưng của loài qua các thế hệ tế bào.
GHÉP CÂY
GIÂM CÀNH
CHIẾT CÀNH
III Ý nghĩa của nguyên phân:
Nguyên phân duy trì sự ổn định bộ NST đặc trưng của loài qua các thế hệ tế bào.
Nguyên phân là hình thức sinh sản của tế bào và sự lớn lên của cơ thể.
I/ Biến đổi hình thái nhiễm sắc thể trong chu kỳ tế bào:
Hình thái của NST biến đổi được biểu hiện qua sự đóng và duỗi xoắn điển hình qua các kỳ của chu kỳ tế bào.
Cấu trúc riêng biệt của mỗi NST được duy trì liên tục qua các thế hệ.
II/ Những diễn biến cơ bản của NST trong quá trình nguyên phân: Học bảng 9.2
Kết quả: từ 1 tế bào mẹ (2n) cho ra 2 tế bào con có bộ NST giống nhau và giống như tế bào mẹ (2n)
III/ Ý nghĩa của nguyên phân:
Nguyên phân là hình thức sinh sản của tế bào và sự lớn lên của cơ thể.
Nguyên phân duy trì sự ổn định bộ NST đặc trưng của loài qua các thế hệ tế bào.
Tiết 9: NGUYÊN PHÂN
TRÒ CHƠI Ô CHỮ
Số 1: Trong nguyên phân , kỳ này còn được gọi là giai đọan chuẩn bị
Số 2 :NST xếp trên mặt phẳng xích đạo thoi vô sắc ở kỳ này
Số 3 :Tên gọi của giai đọan cuối cùng trong nguyên phân
Số 4 :Ngành học nghiên cứu về các hiện tượng di truyền của sinh vật.
Số 5 :Hình thức phân bào xảy ra ở các tế bào sinh dưỡng .
Số 6 :Tên gọi của trung thể con sau khi được tách ra do nhân đôi của trung thể.
Số 7: Họat động của các NST ở kỳ sau của phân bào
S? 8 :Họat động của các NST ở giai đọan chuẩn bị của phân bào .
Số 9 :Đây là thành phần của tế bào biến mất vào kỳ trung gian và xuất hiện trở lại ở kỳ cuối.
Số 10 :Là thành phần của tế bào sẽ tiến hành tạo vách ngăn phân chia tế bào mẹ thành 2 tế bào con vào kỳ cuối
B?n hãy đoán xem tên của ô chữ này là gì ?
CỦNG CỐ
Em hãy xếp các cặp ý tương ứng về sự biến đổi hình thái nhiễm sắc thể diễn ra qua các kỳ nguyên phân.

Trả lời: 1:..........2:..........3:..........4:..........
b
a
d
c