Bài 9. Nguyên phân

Bài 9
Nguyên phân
Kiểm tra bài cũ
1. Hãy trình bày đặc trưng của bộ NST của tế bào?.
Kiểm tra bài cũ

Hãy nêu cấu trúc và chức năng của NST?
Tiết 9: NGUYÊN PHÂN
I. Biến đổi hình thái NST trong chu kì tế bào.
Hãy nghiên cứu thông tin SGK, quan sát hình sau:
- Chu kì tế bào: Gồm kì trung gian và thời gian phân bào nguyên nhiễm (nguyên phân).
? Vòng đời của tế bào gồm những giai đoạn nào.
? Thế nào là chu kì tế bào.
 Gồm kì trung gian và thời gian phân bào nguyên nhiễm (nguyên phân)
 Là sự lặp lại vòng đời tế bào
? Chu kì tế bào gồm những giai đoạn nào.
Quan sát hình sau:
Nhiều nhất
ít
Cực đại
ít
Nhiều
Thảo luận nhóm (3 phút):
Điền vào bảng sau về mức độ đóng, duỗi xoắn (sử dụng các từ, cực đại, nhiều nhất, nhiều, ít).
? Qua các thế hệ tế bào cấu trúc của NST có thay đổi không.
- Cấu trúc riêng biệt của mỗi NST được duy trì liên tục qua các thế hệ tế bào.
- Hình thái của NST biến đổi qua các kì của chu kì tế bào.
? Em có nhận xét gì về hình thái của NST trong chu kì tế bào.
Khi nào tế bào trong cơ thể phân chia ?
- Các tế bào trong cơ thể đa bào chỉ phân chia khi nhận được các tín hiệu từ bên ngoài cũng như bên trong tế bào.
- Cuối pha G1 có điểm kiểm soát (R) nếu TB vượt qua điểm R mới tiếp tục đi vàp pha S và diễn ra nguyên phân.
- Sau pha G2 TB diễn ra quá trình nguyên phân.
II. QUÁ TRÌNH NGUYÊN PHÂN
Hãy quan sát đoạn băng sau và cho biết:
1. Quá trình nguyên phân gồm những giai đoạn nào?
I. QUÁ TRÌNH NGUYÊN PHÂN
Quá trình nguyên phân chia làm 2 giai đoạn:
Giai đoạn phân chia nhân
Giai đoạn phân chia TB chất
Phân chia nhân gồm có mấy kì? Nêu diễn biến của từng kì?
Nêu những diễn biến cơ bản ở các kì trong nguyên phân
PHIẾU HỌC TẬP
I. QUÁ TRÌNH NGUYÊN PHÂN
Kì trung gian
a. Kì đầu
I. QUÁ TRÌNH NGUYÊN PHÂN
a. Kì đầu
- Mỗi NST kép (gồm 2 sợi crômatit đính với nhau ở tâm động) co ngắn, đóng xoắn dần
- Màng nhân, nhân con tiêu biến.
- Đôi trung tử di chuyển về hai cực tế bào, hình thành thoi phân bào
b. Kì giữa
a. Kì đầu
1. Phân chia nhân
b. Kì giữa
- NST co xoắn đạt mức cực đại, có hình dạng đặc trưng cho loài.
- Các NST tập trung một hàng trên mặt phẳng xích đạo.
c. Kì sau
c. Kì sau
a. Kì đầu
b. Kì giữa
- Hai NST đơn trong thể kép tách rời nhau ở tâm động và mỗi chiếc di chuyển về một cực của tế bào.
Vì sao các NST có thể di chuyển về 2 cực của TB.
Do sự co ngắn của sợi tâm động kết hợp với sự kéo dài của các sợi cực và hẹp lại của thoi phân bào.
d. Kì cuối
d. Kì cuối
c. Kì sau
a. Kì đầu
b. Kì giữa
NST dãn xoắn, dài ra ở dạng sợi mảnh
Thoi phân bào biến mất, màng nhân và nhân con được hình thành
Các NST kép bắt đầu đóng xoắn và co ngắn, có tâm động đính vào các sợi tơ của thoi phân bào.
Các NST kép đóng xoắn cực đại và tập trung thành một hàng ở mặt phẳng xích đạo của thoi phân bào.
Từng NST kép tách nhau ở tâm động thành 2 NST đơn phân li về hai cực của tế bào
Các NST đơn dãn xoắn, dài ra ở dạng sợi mảnh.
* Kết quả quá trình nguyên phân
- Từ một tế bào “mẹ” (2n) hình thành 2 tế bào “con” có số NST giống nhau và giống mẹ (2n)
Do đâu nguyên phân lại có thể tạo được hai tế bào con có bộ NST giống hệt tế bào mẹ?
Do sự tự nhân đôi của NST ở kì trung gian.
Do sự phân li đồng đều của các nhiễm sắc tử về hai cực của tế bào.
Hãy chỉ rõ hình thái NST đã biến đổi như thế nào để thuận lợi cho việc nhân đôi và phân li đồng đều của các nhiễm sắc tử về 2 cực tế bào?
- NST duỗi xoắn cực đại trở về dạng sợi mảnh để thuận lợi cho sự nhân đôi của AND là cơ sở cho sự tự nhân đôi của NST.
- NST xoắn cực đại để thuận lợi cho việc phân li các NST về 2 cực TB.
GĐđầu kì đầu
Kì đầu
Kì giữa
Kì sau
Kì cuối
Kì trung gian
Hãy điền các vào ô trống các kì của quá trình nguyên phân.
5
4
6
3
2
1
III. Ý nghĩa của nguyên phân.
? Trong nguyên phân số lượng tế bào tăng mà bộ NST không đổi. Điều đó có ý nghĩa gì.
- Duy trì ổn định bộ NST đặc trưng của loài qua các thế hệ tế bào.
? Do đâu mà số lượng NST của tế bào con giống tế bào mẹ.
 do NST nhân đôi ở kì trung gian và sau đó lại phân li đồng đều trong nguyên phân.
 Bộ NST của loài được ổn định.
? Ý nghĩa của nguyên phân là gì.
- Là hình thức sinh sản của tế bào và lớn lên của cơ thể
Nuôi cấy mô
(Cây Ngô)
Nuôi cấy mô thưc vật trong ống nghiệm
Cừu Doli
Ghép cành
Ghép gốc
2. Ý nghĩa thực tiễn
Cơ sở của phương pháp giâm, chiết ghép cành…
Ứng dụng kĩ thuật nuôi cấy mô.
CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM KHÁCH QUAN
Trong qúa trình nguyên phân thoi phân bào xuất hiện ở…
A. kì đầu
B. kì giữa
C. kì sau
D. kì cuối
A. kì đầu
CỦNG CỐ
2. Hoạt động quan trọng nhất của NST trong nguyên phân là…
A. sự tự nhân đôi và sự đóng xoắn
B. sự phân li đồng đều về 2 cực tế bào
C. sự tự nhân đôi và sự tự phân li
D. sự đóng xoắn và sự tháo xoắn
B. sự phân li đồng đều về 2 cực tế bào
3. Sự phân chia vật chất di truyền trong quá trình nguyên phân thực sự xảy ra ở…
A. kì đầu
B. kì giữa
C. kì sau
D. kì cuối

C. kì sau
4 - Hãy chọn câu trả lời đúng nhất.
Câu 1: Ý nghĩa cơ bản của quá trình nguyên phân là gì?

Sự phân chia đồng đều chất nhân của tế bào mẹ cho 2 tế bào con
Sự sao chép nguyên vẹn bộ NST của tế bào mẹ cho 2 tế bào con
Sự phân li đồng đều của các cromatit về 2 tế bào con
Sự phân chia đồng đều chất tê bào của tế bào mẹ cho 2 tế bào con
BÀI TẬP
Ở một loài thực vật có bộ NST lưỡng bội là 2n = 18. Một tế bào đang tiến hành nguyên phân:
a. Ở kì sau có số NST trong 1 tế bào là…
A. 18 NST đơn
B. 18 NST kép
C. 36 NST kép
D. 36 NST đơn
b. Số NST đơn có trong các tế bào sau 3 lần nguyên phân là…
A. 288 B. 144 C. 126 D. 270
D. 36 NST đơn
DẶN DÒ
Về nhà học bài, làm bài tập 1 SGK trang 30.
Chuẩn bị bài mới:
Vẽ hình 10 SGK vào vở bài tập, tìm hiểu những diễn biến cơ bản của NST trong giảm phân I và giảm phân II.