Bài 9. Nguyên phân

KIỂM TRA BÀI CŨ
A. Trắc nghiệm lưạ chọn :
1. Trong bộ NST (2n) của loài, các NST tồn tại như thế nào?
a. Không tồn tại thành từng cặp đồng dạng
b. Không tồn tại từng chiếc đơn lẻ
d. Tồn tại thành từng cặp đồng dạng
2. Bộ NST nào sau đây là bộ NST đơn bội ở người:

a. 23
b. 32
c. 46
d. 28
Hãy chọn các từ, cụm từ trong ngoặc( tơ vô sắc, tâm động, crômatit, nhiễm sắc thể, thứ nhất, thứ hai, thoi phân bào) để điền vào chỗ trống các câu sau:
Nhiễm sắc thể quan sát rõ nhất vào kì giữa gồm ...............dính nhau ở ..............(eo.............) chia nó thành 2 cánh. Một số nhiễm sắc thể còn có thêm eo .............Tâm động là điểm đính ..........vào ................... Khi sợi tơ co rút sẽ kéo ................đi về hai cực của tế bào.
B. Trắc nghiệm điền khuyết :
c. Tồn tại từng chiếc đơn lẻ
tơ vô sắc
Tâm động
Thứ hai
Nhiễm sắc thể
Thoi phân bào
crômatit
Thứ nhất
NGUYÊN PHÂN
*Mục tiêu:
1/ Kiến thức:
-Hs trình bày được sự biến đổi hình thái NST( chủ yếu là sự đóng, duỗi xoắn) trong chu kỳ tế bào.
-Trình bày được những diễn biến cơ bản của NST qua các kỳ nguyên phân.
2/ Kỹ năng:
-Phát triển kỹ năng quan sát và phân tích kênh hình.
-Kỹ năng vận dụng ý nghĩa thực tiễn của nguyên phân: giâm, chiết cành, nuôi cấy mô .
(?) Chu kỳ tế bào gồm những giai đoạn nào?
Kỳ trung gian
Quá trình nguyên phân
_ Rèn cho HS kỹ năng theo dõi đoạn phim, kỹ năng nghe và nói
_ GV sữ dựng kỹ năng đặt câu hỏi, kỹ năng khuyến khích
Thảo luận nhóm các câu hỏi sau:
Nêu sự biến đổi hình thái nhiễm sắc thể trong chu kỳ tế bào?
Hoàn thành bảng 9.1 SGK.
_ Rèn cho HS kỹ năng theo dõi đoạn phim, hợp tác nhóm, phân tích, chia sẻ thông tin.
_ GV sữ dựng kỹ năng đưa ra hướng dẫn, đặt câu hỏi
Sự biến đổi hình thái nhiễm sắc thể trong chu kỳ tế bào:
Từ kỳ trung gian ? kỳ giữa: nhiễm sắc thể đóng xoắn.
Từ kỳ sau ? kỳ trung gian tiếp theo nhiễm sắc thể duỗi xoắn.
Sau đó lại tiếp tục đóng và duỗi xoắn qua chu kỳ tế bào tiếp theo.
Mức độ đóng, duỗi xoắn của NST qua các kỳ
Hình thái NST
Kỳ trung gian
Kỳ đầu
Kỳ giữa
Kỳ sau
Kỳ cuối
Mức độ duỗi xoắn
Mức độ đóng xoắn

Nhiều nhất
Ít



Cực đại

Ít



Nhiều
Nhiễm sắc thể có thể biến đổi hình thái:
Dạng đóng xoắn
Dạng duỗi xoắn
Ở kỳ trung gian: NST có dạng sợi mảnh trên đó có các hạt nhiễm sắc (là những chỗ sợi nhiễm sắc xoắn lại). Trong kỳ này, NST tự nhân đôi tạo thành NST kép. Có 2 NST con dính nhau ở tâm động.
Bước vào kỳ đầu: các NST con bắt đầu đóng xoắn, đến kỳ giữa sự đóng xoắn đạt mức cực đại.
(?) Tại sao sự đóng và duỗi xoắn có tính chất
chu kỳ ?
Quá trình đóng và duỗi xoắn NST được lặp đi lặp lại theo những giai đoạn và thời gian xác định (tính chu kỳ)
_ GV sữ dựng kỹ năng đặt câu hỏi
_ Rèn cho HS kỹ năng phân tích, nói

I/ Biến đổi hình thái nhiễm sắc thể trong chu kỳ tế bào:
Hình thái của NST biến đổi được biểu hiện qua sự đóng và duỗi xoắn điển hình qua các kỳ của chu kỳ tế bào.
Cấu trúc riêng biệt của mỗi NST được duy trì liên tục qua các thế hệ.
NGUYÊN PHÂN
(?) Hình thái NST ở kỳ trung gian?
Dạng sợi mảnh.
(?) Cuối kỳ trung gian NST có đặc điểm gì?
Tự nhân đôi.
*Mục tiêu họat động 2:
-HS xác định được các diễn biến cơ bản của NST qua các kỳ.
-Rèn HS kỹ năng phân tích đọan phim, kỹ năng hợp tác nhóm, chia sẻ thông tin,kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn trong trồng trọt : giâm, chiết cành, ghép cây.
-GV sử dụng kỹ năng hướng dẫn, đặt câu hỏi, khuyến khích.
Bài 9: NGUYÊN PHÂN
I/ Biến đổi hình thái nhiễm sắc thể trong chu kỳ tế bào:
Hình thái của NST biến đổi được biểu hiện qua sự đóng và duỗi xoắn điển hình qua các kỳ của chu kỳ tế bào.
Cấu trúc riêng biệt của mỗi NST được duy trì liên tục qua các thế hệ
II/ Những biến đổi cơ bản của NST trong quá trình nguyên phân:
1. Kỳ trung gian
NST dài mảnh, duỗi xoắn.
NST nhân đôi thành NST kép.
Trung tử tự nhân đôi thành 2 trung tử
Câu hỏi thảo luận
Xem đoạn phim dưới đây kết hợp với thông tin SGK, hãy điền nội dung thích hợp vào phiếu học tập.
_ Rèn cho HS kỹ năng theo dõi nhận biết phim, kỹ năng hợp tác nhóm, phân tích và chia sẻ thông tin
NHỮNG DIỄN BIẾN CƠ BẢN CỦA NST Ở CÁC KỲ CUẢ NGUYÊN PHÂN
CÁC KỲ
NHỮNG DIỄN BIẾN CƠ BẢN CUẢ NST
KỲ ĐẦU
KỲ GIỮA
KỲ CUỐI
KỲ SAU
NST bắt đầu đóng xoắn và co ngắn
Các NST kép dính vào các sợi tơ cuả thoi phân bào ở tâm dộng
Các NST kép đóng xoắn cực đại , có dạng đặc trưng
- Các NST kép xếp thành 1 hàng ở mặt phẳng xích đạo cuả thoi vô sắc
- Từng NST kép chẻ dọc ở tâm động thành 2 NST đơn phân ly về 2 cực cuả tế bào
- Các NST đơn duỗi xoắn tối đa taọ thành dạng sợi mảnh trong các tế bào con
(?) Thoi phân bào hình thành và biến mất vào lúc nào? Vai trò của thoi phân bào?
Thoi phân bào xuất hiện ở kỳ đầu, biến mất ở kỳ cuối. Sự co rút các sợi tơ của thoi phân bào làm cho NST phân li được về 2 cực của tế bào.
(?) Màng nhân và nhân con biến mất lúc nào và xuất hiện ở kỳ nào của nguyên phân ?
Biến mất ở kỳ đầu, xuất hiện lại ở kỳ cuối
(?) Tế bào trong bảng 9.2 có bộ NST (2n=4), sau nguyên phân sẽ tạo ra mấy tế bào con? Mỗi tế bào con có bộ NST là bao nhiêu?
Tạo ra 2 tế bào con, mỗi tế bào con có bộ NST (2n = 4)
(?) Do đâu mà số lượng NST của tế bào con giống mẹ?
Do NST nhân đôi 1 lần ( kỳ trung gian ) và chia đôi 1 lần ( kỳ cuối ).
(?) Trong nguyeân phaân, soá löôïng teá baøo taêng maø boä NST khoâng ñoåi. Ñieàu ñoù coù yù nghóa gì?
Boä NST cuûa loaøi ñöôïc oån ñònh
Bài 9: NGUYÊN PHÂN
I/ Biến đổi hình thái nhiễm sắc thể trong chu kỳ tế bào:
Hình thái của NST biến đổi được biểu hiện qua sự đóng và duỗi xoắn điển hình qua các kỳ của chu kỳ tế bào.
Cấu trúc riêng biệt của mỗi NST được duy trì liên tục qua các thế hệ.
II/ Những biến đổi cơ bản của NST trong quá trình nguyên phân:
1. Kỳ trung gian
NST dài mảnh, duỗi xoắn.
NST nhân đôi thành NST kép.
Trung tử tự nhân đôi thành 2 trung tử
2. Quá trình nguyên phân : Học bảng 9.2
Kết quả: từ 1 tế bào mẹ (2n) cho ra 2 tế bào con có bộ NST giống nhau và giống như tế bào mẹ (2n).
III Ý nghĩa của nguyên phân:
Nguyên phân duy trì sự ổn định bộ NST đặc trưng của loài qua các thế hệ tế bào.
GHÉP CÂY
GIÂM CÀNH
CHIẾT CÀNH
III Ý nghĩa của nguyên phân:
Nguyên phân duy trì sự ổn định bộ NST đặc trưng của loài qua các thế hệ tế bào.
Nguyên phân là hình thức sinh sản của tế bào và sự lớn lên của cơ thể.
I/ Biến đổi hình thái nhiễm sắc thể trong chu kỳ tế bào:
Hình thái của NST biến đổi được biểu hiện qua sự đóng và duỗi xoắn điển hình qua các kỳ của chu kỳ tế bào.
Cấu trúc riêng biệt của mỗi NST được duy trì liên tục qua các thế hệ.
II/ Những diễn biến cơ bản của NST trong quá trình nguyên phân: Học bảng 9.2
Kết quả: từ 1 tế bào mẹ (2n) cho ra 2 tế bào con có bộ NST giống nhau và giống như tế bào mẹ (2n)
III/ Ý nghĩa của nguyên phân:
Nguyên phân là hình thức sinh sản của tế bào và sự lớn lên của cơ thể.
Nguyên phân duy trì sự ổn định bộ NST đặc trưng của loài qua các thế hệ tế bào.
NGUYÊN PHÂN
TRÒ CHƠI Ô CHỮ
Số 1: Trong nguyên phân , kỳ này còn được gọi là giai đọan chuẩn bị
Số 2 :NST xếp trên mặt phẳng xích đạo thoi vô sắc ở kỳ này
Số 3 :Tên gọi của giai đọan cuối cùng trong nguyên phân
Số 4 :Ngành học nghiên cứu về các hiện tượng di truyền của sinh vật.
Số 5 :Hình thức phân bào xảy ra ở các tế bào sinh dưỡng .
Số 6 :Tên gọi của trung thể con sau khi được tách ra do nhân đôi của trung thể.
Số 7: Họat động của các NST ở kỳ sau của phân bào
S? 8 :Họat động của các NST ở giai đọan chuẩn bị của phân bào .
Số 9 :Đây là thành phần của tế bào biến mất vào kỳ trung gian và xuất hiện trở lại ở kỳ cuối.
Số 10 :Là thành phần của tế bào sẽ tiến hành tạo vách ngăn phân chia tế bào mẹ thành 2 tế bào con vào kỳ cuối
B?n hãy đoán xem tên của ô chữ này là gì ?
CỦNG CỐ
Em hãy xếp các cặp ý tương ứng về sự biến đổi hình thái nhiễm sắc thể diễn ra qua các kỳ nguyên phân.
Trả lời: 1:..........2:..........3:..........4:..........
b
a
d
c