Bài 9. Giới thiệu sơ lược về điêu khắc cổ Việt Nam

Thứ sáu ngày 26 tháng 10 năm 2012
Mĩ thuật
GIỚI THIỆU SƠ LƯỢC VỀ ĐIÊU KHẮC CỔ VIỆT NAM
Thường thức mĩ thuật
Tượng
Phù điêu
Tranh vẽ
- Tượng, phù điêu là những tác phẩm tạo hình có hình khối được thể hiện bằng cách đục, đẽo, nặn… trên các chất liệu như đá, gỗ, đồng…
- Tranh vẽ là những tác phẩm tạo hình được vẽ trên mặt phẳng (giấy, vải…) bằng các chất liệu như sơn dầu, màu bột, màu nước…
Điêu khắc là gì ?

Điêu khắc là loại hình nghệ thuật tạo hình có hình khối được thể hiện
bằng cách đục, đẽo, nặn, đúc… trên các chất liệu như gỗ, đá…

Tượng là tác phẩm điêu khắc có hình khối, có thể nhìn thấy từ các hướng khác nhau.
Phù điêu là tác phẩm điêu khắc có hình khối nhưng chỉ nhìn thấy từ mặt trước.
1. Tìm hiểu vài nét về điêu khắc cổ
Xuất xứ: Các tác phẩm điêu khắc cổ (Tượng và phù điêu) do các nghệ nhân dân gian tạo ra, thường thấy ở đình, chùa, lăng tẩm...
Nội dung đề tài: Thường thể hiện các chủ đề về tín ngưỡng và cuộc sống xã hội với nhiều hình ảnh phong phú, sống động.
Chất liệu: Thường được làm bằng các chất liệu như gỗ, đá, đồng, đất nung, vôi vữa…
KẾT LUẬN
2. Tìm hiểu một số pho tượng và phù điêu nổi tiếng
MỘT SỐ PHO TƯỢNG NỔI TIẾNG
Tượng Phật A-di-đà
Chất liệu: Đá
Chùa Phật Tích, Bắc Ninh
Tượng Phật Bà Quan Âm nghìn mắt nghìn tay
Chất liệu: Gỗ
Chùa Bút Tháp, Bắc Ninh
Tượng Vũ nữ Chăm
Chất liệu: Đá
Mĩ Sơn, Quảng Nam
Tượng Phật A-di-đà
Chất liệu: Đá
Chùa Phật Tích, Bắc Ninh
Nội dung: Phật tọa trên đài sen, trong trạng thái thiền định. Khuôn mặt và hình dáng chung của tượng thể hiện vẻ dịu dàng đôn hậu của Đức Phật. Nét đẹp còn được biểu hiện ở từng chi tiết, các nếp áo cũng như các họa tiết trang trí tên bệ tượng.
+ Đức phật trong tư thế gì?
+ Hình dáng của pho tượng có cân đối không?
+ Các chi tiết trên pho tượng được thể hiện như thế nào?
Tượng Phật Bà Quan Âm nghìn mắt nghìn tay
Chất liệu: Gỗ
Chùa Bút Tháp, Bắc Ninh
Nội dung: Tượng có rất nhiều con mắt và rất nhiều cánh tay, tượng trưng cho khả năng siêu phàm của Đức Phật, có thể thấy được hết nỗi khổ của chúng sinh và che chở, cứu giúp mọi người trên thế gian.

Các cánh tay được xếp thành vòng tròn như ánh hào quang tỏa sáng xung quanh Đức Phật, trong mỗi bàn tay là một con mắt.

Đây là một trong nhưng pho tượng cổ đẹp nhất Việt Nam.
+ Tượng có gì đặc biệt?
+ Các cánh tay được sắp xếp như thế nào?
+ Em thấy pho tượng này có đẹp không?
Tượng Vũ nữ Chăm
Chất liệu: Đá
Mĩ Sơn, Quảng Nam
Nội dung: Tượng diễn tả một vũ nữ đang múa với hình dáng uyển chuyển, sinh động.
Bức tượng có bố cục cân đối, hình khối chắc khỏe nhưng rất mềm mại tinh tế, mang đậm phong cách điêu khắc Chăm.

Đây là một trong những tượng đẹp nhất của nghệ thuật điêu khắc Chăm.
+ Tượng diễn tả hình ảnh gì?
+ Hình khối của bức tượng được thể hiện như nào?
+ Em thấy bức tượng có đẹp không?
Phù điêu: Chèo thuyền
Chất liệu: Gỗ
Đình Cam Đà, Hà Tây
Phù điêu: Đá cầu
Chất liệu: Gỗ
Đình Thổ Tang, Vĩnh Phúc
MỘT SỐ BỨC PHÙ ĐIÊU NỔI TIẾNG
Phù điêu: Chèo thuyền
Chất liệu: Gỗ
Đình Cam Đà, Hà Tây
Nội dung: Diễn tả cảnh chèo thuyền trong ngày hội với các dáng người khỏe khoắn và sinh động.
+ Nội dung của bức phù điêu này là gì?
+ Các dáng người trong bức phù điêu được thể hiện như thế nào?
Phù điêu: Đá cầu
Chất liệu: Gỗ
Đình Thổ Tang, Vĩnh Phúc
Nội dung: Diễn tả cảnh đá cầu trong ngày hội với bố cục cân đối, nhịp điệu vui tươi.
+ Nội dung bức phù điêu diễn tả hình ảnh gì?
+ Hình ảnh trong bức phù điêu được sắp xếp như thế nào?
KẾT LUẬN
- Các tác phẩm điêu khắc cổ thường có ở đình, chùa, lăng tẩm…
- Điêu khắc cổ được đánh giá cao về mặt nội dung và nghệ thuật, đóng góp cho kho tàng nghệ thuật Việt Nam thêm phong phú và đậm đà bản sắc dân tộc.
- Chúng ta phải giữ gìn, bảo vệ các tác phẩm điêu khắc cổ…