Bài 8. Qua Đèo Ngang

I. Giới thiệu tác giả, tác phẩm
1.Tác giả:
Bà Huyện Thanh Quan
Tên thật là Nguyễn Thị Hinh, sống cuối thế kỷ XVIII đầu thế kỷ XIX, quê ở Nghi Tàm, Hà Nội, đã từng được mời vào cung làm "Cung trung giáo tập ".
Thơ bà trang nhã và điêu luyện, mang tâm sự buồn thương da diết.
2. Tác phẩm:
"Qua đèo Ngang " được sáng tác khi nhà thơ từ ThăngLong vào Huế để nhậm chức.
Qua Đèo Ngang
Bước tới Đèo Ngang, / bóng xế tà,
Cỏ cây chen đá, / lá chen hoa.
Lom khom / dưới núi, / tiều vài chú,
Lác đác / bên sông, / chợ mấy nhà.
Nhớ nước / đau lòng, / con cuốc cuốc,
Thương nhà / mỏi miệng, / cái gia gia.
Dừng chân đứng lại, / trời, non, nước,
Một mảnh tình riêng, / ta vói ta.
II. Đọc - Hiểu văn bản
gia gia
cuốc cuốc
tiều
1. Đọc
Chậm
Buồn
Ngắt đúng nhịp
4/3; 2/5; 2/2/3
- Chú thích...
Qua Đèo Ngang
Bước tới Đèo Ngang, / bóng xế tà,
Cỏ cây chen đá, / lá chen hoa.
Lom khom / dưới núi, / tiều vài chú,
Lác đác / bên sông, / chợ mấy nhà.
Nhớ nước / đau lòng, / con cuốc cuốc,
Thương nhà / mỏi miệng, / cái gia gia.
Dừng chân đứng lại, / trời, non, nước,
Một mảnh tình riêng, / ta vói ta.
II. Đọc - Hiểu văn bản
2. Thể thơ
Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Bảy nổi ba chìm với nước non
Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn
Mà em vẫn giữ tấm lòng son.
Bánh trôi nước
?
Hãy quan sát hai bài thơ và nhận xét sự giống và khác nhau ?
II. Đọc - Hiểu văn bản
2. Thể thơ
- Luật bằng trắc
Khác:
- Số câu trong bài: 8 câu (4 câu)
- Số tiếng trong mỗi câu: 7 tiếng (thất ngôn)
Gieo vần: các tiếng cuối trong câu 1, 2, 4, 6, 8.
- Bố cục: Đề - Thực - Luận - Kết
- Phép dối: câu 3 - 4 và 5 - 6.
Giống:
Bánh trôi nước
Tứ tuyệt
Qua Đèo Ngang
Thất ngôn bát cú
Thể thơ
Đường luật
Bóng xế tà
Không gian: Mênh mông, trầm lắng.
Thời gian: Buổi chiều, bóng xế.
Cỏ cây chen đá, lá chen hoa
Nhân hoá
Điệp từ
Cảnh vật đông đúc, sức sống mãnh liệt.
Cảnh sắc thiên nhiên hoang sơ, gợi buồn.
Lom khom dưới núi, tiều vài chú
Lác đác bên sông, chợ mấy nhà
Cảnh đẹp, hoang vắng, đượm buồn, chứa đầy tâm trạng.
Đảo ngữ, đối
Từ láy gợi hình, gợi cảm
? Cảnh sắc Đèo Ngang trong văn cảnh
II. Đọc - Hiểu văn bản
? Tâm sự nhà thơ trước cảnh sắc Đèo Ngang
Nhớ nước đau lòng con cuốc cuốc
Thương nhà mỏi miệng cái gia gia
Chơi chữ, đối
Tâm sự hoài cổ, nhớ một thời dĩ vãng
Dừng chân đứng lại trời non nước,
Một mảnh tình riêng, ta với ta.
Hình ảnh đối lập
Tâm sự cô đơn, sự cô đơn tuyệt đối
< >
Trời non nước
Ta với ta
Đảo ngữ
Cái bao la bát ngát trùng điệp
Sự cô đơn được nhân lên
< >
Tả cảnh ngụ tình đặc sắc.
Nhân hoá, đảo ngữ, điệp từ, chới chữ
Mô tả kết hợp biểu cảm.
Lời thơ trang nhã điêu luyện, âm điệu trầm lắng.
III. Tổng kết
2. Nghệ thuật
1. Nội dung
Cảnh Đèo Ngang đẹp, hoang sơ, gợi buồn. Tâm trạng nhớ nước thương nhà da diết, cô đơn thầm lặng.
(Ghi nhớ SGK).