Bài 8. Qua Đèo Ngang

Đèo Ngang


Đèo Ngang thuộc dãy núi Hoành Sơn, phân cách địa giới 2 tỉnh: Hà Tĩnh và Quảng Bình.
Là địa danh nổi tiếng trên đất nước ta.
CHÀO MỪNG CÁC THẦY CÔ GIÁO VỀ DỰ GIỜ !
Giáo viên dạy: Trương Thị Thuỷ
(Bà huyện Thanh Quan)
Ngữ văn:
Tiết 29
QUA ĐÈO NGANG
QUA ĐÈO NGANG
Bước tới Đèo Ngang bóng xế tà,
Cỏ cây chen đá, lá chen hoa.
Lom khom dưới núi tiều vài chú,
Lác đác bên sông chợ mấy nhà.
Nhớ nước đau lòng con quốc quốc,
Thương nhà mỏi miệng cái gia gia.
Dừng chân đứng lại trời, non , nước,
Một mảnh tình riêng, ta với ta.
(Bà huyện Thanh Quan)
Bà huyện Thanh Quan

2
Lom khom dưới núi tiều vài chú
B B T T B B T
Lác đác bên sông chợ mấy nhà
T T B B T T B
Nhớ nước đau lòng con quốc quốc,
T T B B B T T
Thương nhà mỏi miệng cái gia gia.
B B T T T B B
Ngữ văn :
TiÕt 29: Qua Đèo Ngang
( Bµ HuyÖn Thanh Quan)
IV. LUYỆN TẬP
BT1: Tìm nghĩa của cụm từ ta với ta
=>Một mình nhà thơ đối diện với chính mình
Tiết 29 :Văn bản : Qua Đèo Ngang
(Bà Huyện Thanh Quan)
Qua Đèo Ngang
Nội dung
Cảnh Đèo Ngang hoang sơ heo hút vắng vẻ
Tình : Nỗi nhớ nước , thương nhà , nỗi buồn thầm lặng của tác giả
Nghệ thuật
Lời thơ trang nhã
Phép đối
Ân dụ , chơi chữ.
Nghệ thuật
Bản đồ tư duy khai quát giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ "Qua đèo Ngang" (Bà huyện Thanh Quan):
Tiết 29 :Văn bản : Qua Đèo Ngang
(Bà Huyện Thanh Quan)
Cảnh Đèo Ngang xưa
Cảnh Đèo Ngang nay
Kính chúc các thầy
cô giáo mạnh khỏe!
2

Ngữ văn : Tiết 29:
QUA ĐÈO NGANG
Bà huyện Thanh Quan

2
2. Tác phẩm
Hoàn cảnh sáng tác:
khi bà vào kinh đô Huế nhận nhiệm vụ triều đình. Cung trung giáo tập
Thể thơ:
+ Thất ngôn bát cú Đường luật
Mỗi bài thơ 8 câu
Mỗi câu 7 chữ
Các tiếng cuối câu 1,2,
4,6,8 gieo vần với nhau.
QUA ĐÈO NGANG
Bước tới Đèo Ngang bóng xế tà,
Cỏ cây chen đá, lá chen hoa.
Lom khom dưới núi tiều vài chú,
Lác đác bên sông chợ mấy nhà.
Nhớ nước đau lòng con quốc quốc,
Thương nhà mỏi miệng cái gia gia.
Dừng chân đứng lại trời, non , nước,
Một mảnh tình riêng, ta với ta.
(Bà huyện Thanh Quan)
tà
hoa
nhà
gia
ta
Có phép đối giữa câu 3 và câu 4, câu 5 và câu 6
2
3.Đọc – hiểu cấu trúc:
4 phần
- Câu 1,2: phần đề


- Câu 5,6: phần luận

- Câu 7,8: phần kết
QUA ĐÈO NGANG
Bước tới Đèo Ngang bóng xế tà,
Cỏ cây chen đá, lá chen hoa.

Lom khom dưới núi tiều vài chú,
Lác đác bên sông chợ mấy nhà.

Nhớ nước đau lòng con quốc quốc,
Thương nhà mỏi miệng cái gia gia.
Dừng chân đứng lại trời, non , nước,
Một mảnh tình riêng, ta với ta.
- Câu 3,4: phần thực
2
4. Từ khó
- Tiều
- Người chuyên nghề đốn củi
Con quốc quốc
(cũng viết là cuốc)
- Chim đỗ quyên (chim cuốc)
Cái gia gia
(cũng viết là da da)
- Chim đa đa, còn gọi là gà gô.

Ngữ văn :
TiÕt 29: Qua Đèo Ngang
( Bµ HuyÖn Thanh Quan)

II. TÌM HIỂU CHI TIẾT
1. Bức tranh cảnh vật
Bước tới Đèo Ngang bóng xế tà
Đọc câu thơ mở đầu em hãy cho biết bức tranh cảnh vật được gợi lên vào thời điểm nào?
- Bóng xế tà : buổi chiều tà
=> Gợi về thời gian đến đèo, một thời điểm gợi buồn.
Dừng chân đứng lại trời, non , nước
- trời, non , nước
Em hãy cho biết, trong bức tranh cảnh vật này, không gian nào được gợi lên?
=> Không gian cao rộng, bát ngát

Ngữ văn :
TiÕt 29: Qua Đèo Ngang
( Bµ HuyÖn Thanh Quan

Ngữ văn :
TiÕt 29: Qua Đèo Ngang
( Bµ HuyÖn Thanh Quan)

? Trong khoảng không gian ấy, cảnh vật nào được gợi tả?
Cỏ cây chen đá, lá chen hoa.
Lom khom dưới núi tiều vài chú,
Lác đác bên sông chợ mấy nhà.
Nhớ nước đau lòng con quốc quốc,
Thương nhà mỏi miệng cái gia gia
- Cỏ, cây, đá, hoa, tiếng chim kêu, nhà chợ bên sông…
Điệp từ “chen”
Bút pháp miêu tả
Từ láy gợi hình “lom khom, lác đác”, từ đồng âm khác nghĩa
Dùng từ chỉ lượng ít: vài, mấy
Đảo ngữ: vị ngữ đứng trước chủ ngữ.
=> Cảnh vật hiện lên tiêu điều, hoang sơ, thấp thoáng có sự sống con người nhưng hoang sơ , thưa thớt.
? Bút pháp nghệ thuật được tác giả sử dụng là gì?
Ngữ văn :
TiÕt 29: Qua Đèo Ngang
( Bµ HuyÖn Thanh Quan)
Em có nhận xét gì về cảnh đèo Ngang?
Đẹp như một bức tranh nhưng buồn.
Ngữ văn :
TiÕt 29: Qua Đèo Ngang
( Bµ HuyÖn Thanh Quan)
2. Tâm trạng con người
Nhớ nước đau lòng con quốc quốc,
Thương nhà mỏi miệng cái gia gia.
Dừng chân đứng lại trời, non , nước,
Một mảnh tình riêng, ta với ta.

? Đứng trước buổi chiều tà, trướcc khoảng không gian rộng lớn mà hoang sơ ấy, con người có tâm trạng ra sao? Em hãy tìm các từ ngữ chi tiết gợi lên tâm trạng đó của con người?
- Nhớ nước, thương nhà
=> Hoài cổ
Một mảnh tình riêng
- Trời non nước >< Một mảnh tình riêng
=> Buồn, cô đơn,lẻ loi đẩy lên đến tuyệt đối.
NT: tả cảnh ngụ tình , nhân hoá
- NT: Phép đối, đại từ nhân xưng ngôi thứ nhất
Cảnh Đèo Ngang ngày nay:

2
Em hãy chỉ rõ những nét đặc sắc về nghệ thuật và nội dung của bài thơ?
Ngữ văn :
TiÕt 29: Qua Đèo Ngang
( Bµ HuyÖn Thanh Quan)
III. TỔNG KẾT
1) Đặc sắc về nghệ thuật
- Nghệ thuật tả cảnh ngụ tình.
- Từ láy, điệp từ, nhân hóa, từ đồng âm khác nghĩa
- Phong cách trang nhã
- Nghệ thuật đối
2) Nội dung:
Cảnh tượng Đèo Ngang thoáng đãng mà heo hút, thấp thoáng có sự sống có sự sống con người nhưng còn hoang sơ, thưa thớt , đòng thời thể hiện tâm trạng cô đơn thầm lặng, nỗi niềm hoài cổ của nhà thơ trước cảnh vật Đèo Ngang.
GHI NHỚ : (SGK/ 104)
Ngữ văn :
TiÕt 29: Qua Đèo Ngang
( Bµ HuyÖn Thanh Quan
IV. DẶN DÒ :
- Học thuộc lòng bài thơ “ Qua đèo ngang”.
- Soạn bài “ - Bạn đến chơi nhà”,
- Chữa lỗi về quan hệ từ.