Bài 8. Qua Đèo Ngang

Chào mừng
Quý thầy cô và các em học sinh
NGUYỄN THỊ MINH HIỀN
Giáo Viên Thực Hiện
Kiểm tra bài cũ:
* D?c thu?c lịng b�i tho "B?n d?n choi nh�" c?a Nguy?n Khuy?n? B�i tho thu?c th? tho gì? H�y n�u nh?ng d?c di?m c?a th? tho dĩ?
Tiết 29
Văn Bản
Qua Đèo Ngang
Tác giả: Bà huyện Thanh Quan
TUẦN 8 - TIẾT 29: QUA ĐÈO NGANG
Đôi nét về đèo Ngang
Bà Huyện Thanh Quan
TUẦN 8 - TIẾT 29: QUA ĐÈO NGANG
Đôi nét về đèo Ngang
Bà Huyện Thanh Quan
Cổng Hoành Sơn quan, còn gọi là Cổng trời.
Đèo Mã Phục
Đèo Mã Pí Lèng
Đèo Ô Quỳ
TUẦN 8 - TIẾT 29: QUA ĐÈO NGANG
I. TÌM HIỂU CHUNG
1. Tác giả và tác phẩm.
Bà Huyện Thanh Quan
Em biết gì về bà Huyện Thanh Quan? Hãy giới thiệu bằng một đoạn văn nói.
TUẦN 8 - TIẾT 29: QUA ĐÈO NGANG
I. TÌM HIỂU CHUNG
1. Tác giả và tác phẩm.
Bà Huyện Thanh Quan
Tên thật là Nguyễn Thị Hinh, quê ở Nghi Tàm, Hà Nội. Chồng làm quan huyện Thanh Quan. Vì vậy có tên gọi là bà huyện Thanh Quan.
Thơ bà trang nhã và điêu luyện, mang tâm sự buồn thương da diết.
TUẦN 8 -TIẾT 29: QUA ĐÈO NGANG
TÌM HIỂU CHUNG
1.Tác giả và tác phẩm.

Bà Huyện Thanh Quan
Bài thơ được ra đời khoảng thế kỷXIX, khi bà Huyện Thanh Quan lần đầu xa nhà, xa quê, vào kinh đô Huế nhận chức “Cung trung giáo tập” (dạy nghi lễ cho các cung nữ, phi tần theo chỉ dụ của nhà vua).

TUẦN 8 -TIẾT 29: QUA ĐÈO NGANG
Bà Huyện Thanh Quan
“Bước tới đèo ngang bóng xế tà,
Cỏ cây chen đá, lá chen hoa.
Lom khom dưới núi, tiều vài chú,
Lác đác bên sông, chợ mấy nhà.
Nhớ nước đau lòng, con quốc quốc,
Thương nhà mỏi miệng, cái gia gia.
Dừng chân đứng lại, trời, non, nước,
Một mảnh tình riêng, ta với ta”.
I. TÌM HIỂU CHUNG
1.Tác giả và tác phẩm
2. Đọc, giải nghĩa từ
Bài thơ được sáng tác theo thể thơ nào?
TUẦN 8 -TIẾT 29: QUA ĐÈO NGANG
Bà Huyện Thanh Quan
I. TÌM HIỂU CHUNG
1.Tác giả và tác phẩm
2. Đọc, giải nghĩa từ
3.Thể thơ
Thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật:
+ Đường luật là luật thơ có từ đời Đường (618-907) ở Trung Quốc.
+ Có 8 câu.
+ Mỗi câu 7 chữ.
+ Tiếng cuối các câu 1, 2, 4, 6, 8 hiệp vần với nhau.
+ Phép đối các cặp câu: 3 – 4; 5 – 6.
+ Có luật bằng trắc, luật niêm chặt chẽ.
+ Bố cục 4 phần: Đề - Thực - Luận - Kết.
TUẦN 8 -TIẾT 29: QUA ĐÈO NGANG
Bà Huyện Thanh Quan
I. TÌM HIỂU CHUNG
1.Tác giả và tác phẩm
2. Đọc, giải nghĩa từ
3.Thể thơ
Tiếng thứ hai của câu đầu là thanh trắc thì bài thơ thuộc luật trắc vần bằng.

Ngược lại, tiếng thứ hai của câu đầu là thanh bằng thì bài thơ thuộc luật bằng vần bằng.

Không theo đúng những điều trên bị coi là thất luật.
A. V�o l�c s�ng s?m
B. V�o l�c bu?i trua v?ng v?
C. V�o bu?i t?i
D. V�o bu?i chi?u t�
TUẦN 8 -TIẾT 29: QUA ĐÈO NGANG
Bà Huyện Thanh Quan
Trong bài thơ “Qua đèo Ngang”, cảnh vật được miêu tả vào thời điểm nào?
1
TUẦN 8 -TIẾT 29: QUA ĐÈO NGANG
Bà Huyện Thanh Quan
II. Tìm hiểu văn bản.
1.Hai câu đề.
“Bước tới đèo Ngang, bóng xế tà,
Cỏ cây chen đá, lá chen hoa”.
Bóng xế tà: không gian chiều tà, thời gian đi dần vào hoàng hôn, ánh nắng yếu ớt gợi nên cảnh buồn vắng lặng.
 
TUẦN 8 -TIẾT 29: QUA ĐÈO NGANG
Bà Huyện Thanh Quan
II. Tìm hiểu văn bản.
1.Hai câu đề.
Cảnh vật: cỏ, cây, đá, lá, hoa -> hình ảnh cỏ cây đan xen vào nhau, không rõ hàng lối.
-
Cảnh được gợi tả bằng những chi tiết nào?
TUẦN 8 -TIẾT 29: QUA ĐÈO NGANG
Bà Huyện Thanh Quan
II. Tìm hiểu văn bản.
1.Hai câu đề.
Sự lặp lại từ “chen” có sức gợi tả một cảnh tượng thiên nhiên như thế nào?
Điệp từ:“chen” gợi vẻ hoang dã, vô trật tự của thế giới cỏ cây vô tri.
Tô đậm cảnh thiên nhiên um tùm, hoang sơ, không gian vắng lặng, gợi buồn.
TUẦN 8 -TIẾT 29: QUA ĐÈO NGANG
Bà Huyện Thanh Quan
2. Hai câu thực.
“Lom khom dưới núi, tiều vài chú
Lác đác bên sông, chợ mấy nhà”.
TUẦN 8 -TIẾT 29: QUA ĐÈO NGANG
Bà Huyện Thanh Quan
Trong cảnh không gian rộng lớn, hoang vu rậm rạp ấy, có thấp thoáng bóng dáng của con người. Có hai ý kiến cho rằng :
a. Sự xuất hiện của con người làm cho cảnh vui hơn.
b. Sự xuất hiện của con người càng làm tăng thêm sự hoang vu, vắng vẻ của đèo Ngang.
Em đồng ý với ý kiến nào? Tại sao?
TUẦN 8 -TIẾT 29: QUA ĐÈO NGANG
Bà Huyện Thanh Quan
Hình ảnh con người: tiều vài chú, chợ mấy nhà.
2. Hai câu thực.
“Lom khom dưới núi, tiều vài chú
Lác đác bên sông, chợ mấy nhà”.
Gợi ra sự sống thấp thoáng con người mờ nhạt, càng làm cho cảnh vật hoang vắng, trơ trọi.
Nghệ thuật:
+ Đối: dưới núi >< bên sông
+Đảo trật tự cú pháp: tiều vài chú , chợ mấy nhà.
+Từ láy tượng hình: lom khom, lác đác
Trong b?n c�u d?u c?a b�i tho khung c?nh du?c mi�u t? _____ ___
Thi�n nhi�n v� con ngu?i d?u mang s?c th�i _______
Trong b?n c�u d?u c?a b�i tho, khung c?nh du?c
mi�u t? nhu th? n�o?
rất vắng vẻ.
buồn.
TUẦN 8 -TIẾT 29: QUA ĐÈO NGANG
Bà Huyện Thanh Quan
2
TUẦN 8 -TIẾT 29: QUA ĐÈO NGANG
Bà Huyện Thanh Quan
3. Hai câu luận.
“Nhớ nước đau lòng, con quốc quốc
Thương nhà mỏi miệng, cái gia gia”.
Trong cảnh ấy, âm thanh khắc khoải của tiếng chim quốc và chim đa đa có tác dụng gì trong việc tả cảnh Đèo Ngang ?
TUẦN 8 -TIẾT 29: QUA ĐÈO NGANG
Bà Huyện Thanh Quan
3. Hai câu luận.
Nghệ thuật:
+Đối : nhớ nước – thương nhà.
+Từ láy tượng thanh: quốc quốc, gia gia.
Tăng thêm vẻ hoang sơ của đèo Ngang, đồng thời bộc lộ nỗi hoài cổ, nhớ nước thương nhà của nữ sĩ.
Mượn hình ảnh ẩn dụ tiếng chim cuốc và chim đa đa kêu khắc khoải để tỏ lòng người.
TUẦN 8 -TIẾT 29: QUA ĐÈO NGANG
Bà Huyện Thanh Quan
Nhận xét chung của em về cảnh Đèo Ngang?

Cảnh đèo Ngang là một bức tranh thiên nhiên lúc chiều tà, hùng vĩ, bát ngát, thấp thoáng có sự sống của con người nhưng còn hoang sơ, gợi cảm giác buồn vắng lặng.
TUẦN 8 - TIẾT 29: QUA ĐÈO NGANG
Bà Huyện Thanh Quan
Theo em tâm trạng của tác giả là tâm trạng gì? Tại sao tác giả lại có tâm trạng đó?
4. Hai câu kết.
“Dừng chân đứng lại, trời, non, nước
Một mảnh tình riêng, ta với ta”
TUẦN 8 - TIẾT 29: QUA ĐÈO NGANG
Bà Huyện Thanh Quan
4. Hai câu kết.
+ Trời non nước: Không gian mênh mông, vũ trụ hùng vĩ.
+ Một mảnh tình riêng: Nỗi tâm tư khép kín, con người nhỏ nhoi đơn lẻ.
+ Ta với ta: đối diện với chính mình.
Nỗi cô lẻ của người phụ nữ không ai chia sẻ ngoài “trời, non, nước” hoang vắng, lạnh lẽo nơi đỉnh đèo xa lạ
Tất cả diễn tả nỗi buồn thầm lặng cô đơn đến tột cùng của người lữ thứ.
Đối lập hai hình ảnh:
TUẦN 8 - TIẾT 29: QUA ĐÈO NGANG
Bà Huyện Thanh Quan
4. Hai câu kết.
Thảo luận
Bài thơ khép lại bằng cụm từ “ta với ta”, gợi ta nhớ đến câu cuối của bài “Bạn đến chơi nhà” cũng khép lại bằng cụm từ này. Nghĩa của cụm từ này ở hai bài có giống nhau không?
TUẦN 8 - TIẾT 29: QUA ĐÈO NGANG
Bà Huyện Thanh Quan
4. Hai câu kết.

Ở bài “Qua đèo Ngang” ta với ta - mình đối diện với mình trong cảnh trời non nước bao la. Trời non nước càng rộng lớn bao nhiêu thì con người càng nhỏ bé cô đơn bấy nhiêu.

-Ở bài “Bạn đến chơi nhà”: ta với ta - là tôi và bác, là chúng ta tuy hai mà một – sự tri âm tri kỉ găn bó với nhau bằng sự đồng cảm chân thành.





A. Vui tuoi tru?c c?nh v�t thi�n nhi�n h�ng vi.
B. Du?c chi�m ngu?ng v? d?p c?a D�o Ngang.
C. M?t m?i sau m?t ch?ng du?ng d�i d?n D�o Ngang.
D. Nh? nu?c thuong nh�, mang n?i bu?n cơ don th?m l?ng.
TUẦN 8 - TIẾT 29: QUA ĐÈO NGANG
Bà Huyện Thanh Quan
Tâm trạng của tác giả như thế nào khi bước tới đèo Ngang?
3
TUẦN 8 -TIẾT 29: QUA ĐÈO NGANG
III. T?NG K?T :
- Cảnh đèo Ngang: đẹp, hoang sơ, gợi buồn
- Tâm trạng: Hoài cổ nhớ nước, thương nhà da diết, buồn, cô đơn.
- Tả cảnh ngụ tình đặc sắc.
- Ẩn dụ, đảo ngữ, điệp từ, phép đối.
- Miêu tả kết hợp biểu cảm.
- Lời thơ trang nhã điêu luyện, âm điệu trầm lắng.
Bà Huyện Thanh Quan
Em hãy khái quát nét đặc sắc về mặt nội dung và nghệ thuật của văn bản?
1.Nội dung:
2. Nghệ thuật:
Cảnh đèo Ngang ngày nay
DẶN DÒ
- Học thuộc lòng bài thơ.
- Nắm vững nội dung và nghệ thuật của bài thơ, thuộc lòng ghi nhớ.
- Soạn bài: Bạn đến chơi nhà.
CÁM ƠN THẦY CÔ và CÁC CON !!!