Bài 8. Qua Đèo Ngang

Đèo Ngang nặng gánh hai vai
Một vai Hà Tĩnh, một vai Quảng Bình
Bao Năm bom dội nát mình
Hoành Sơn vẫn giữ dáng hình cha ông.
Trèo đèo hai mái phân vân
Lòng về Hà Tĩnh dạ ái ân Quảng Bình
Tiết 29
Văn bản:
QUA ĐÈO NGANG
- Bà Huyện Thanh Quan-
Tiết 29 Văn bản: QUA ĐÈO NGANG
- Bà Huyện Thanh Quan-
Tác giả: Tên thật là Nguyễn Thị Hinh.
- Sống ở thế kỷ XIX – Quê ở làng Nghi Tàm (nay thuộc Tây Hồ, Hà Nội)
- Chồng bà làm tri huyện Thanh Quan (nay thuộc Thái Ninh, Thái Bình). Do đó có tên gọi Huyện Thanh Quan.
Bà là 1 trong số nữ sỹ tài hoa hiếm có trong thời trung đại.
- Hiện còn để lại 6 bài thơ Nôm Đường luật, trong đó có bài thơ Qua Đèo Ngang. (6 bài thơ gồm: Thăng Long thành hoài cổ; Chiều hôm nhớ nhà; Chùa Trấn Bắc; Cảnh chiều hôm; Đền Trấn Võ; Qua Đèo Ngang)
Tiết 29 Văn bản: QUA ĐÈO NGANG
- Bà Huyện Thanh Quan-
* Tác phẩm: Bài thơ được ra đời khoảng thế kỷXIX, khi bà Huyện Thanh Quan lần đầu xa nhà, xa quê, vào kinh đô Huế nhận chức “cung trung giáo tập” (dạy nghi lễ cho các cung nữ, phi tần theo chỉ dụ của nhà vua).
Tiết 29 Văn bản: QUA ĐÈO NGANG
- Bà Huyện Thanh Quan-
QUA ĐÈO NGANG
Bước tới đèo ngang bóng xế tà,
Cỏ cây chen đá, lá chen hoa.
Lom khom dưới núi, tiều vài chú,
Lác đác bên sông, chợ mấy nhà.
Nhớ nước đau lòng, con quốc quốc,
Thương nhà mỏi miệng, cái gia gia.
Dừng chân đứng lại, trời, non, nước,
Một mảnh tình riêng, ta với ta.
Tiết 29 Văn bản: QUA ĐÈO NGANG
- Bà Huyện Thanh Quan-
- Thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật:
+ Đường luật là luật thơ có từ đời Đường, từ năm 618
đến năm 907 ở Trung Quốc.
+ Số câu: gồm 8 câu trong 1 bài.
+ Số chữ: 7 chữ trong 1 câu.
+ Cách gieo vần: chỉ 1 vần – cuối các câu 1, 2, 4, 6, 8.
+ Phép đối sử dụng ở các cặp câu: 3 – 4; 5 – 6.
+ Có luật bằng trắc, luật niêm chặt chẽ.
+ Bố cục có 4 phần: Đề - Thực - Luận - Kết.
--> Không theo đúng những điều trên bị coi là thất luật.
Tiết 29 Văn bản: QUA ĐÈO NGANG
- Bà Huyện Thanh Quan-
QUA ĐÈO NGANG
Bước tới đèo ngang bóng xế tà,
Cỏ cây chen đá, lá chen hoa.
Lom khom dưới núi, tiều vài chú,
Lác đác bên sông, chợ mấy nhà.
Nhớ nước đau lòng, con quốc quốc,
Thương nhà mỏi miệng, cái gia gia.
Dừng chân đứng lại, trời, non, nước,
Một mảnh tình riêng, ta với ta.
Tiết 29 Văn bản: QUA ĐÈO NGANG
- Bà Huyện Thanh Quan-
BỐ CỤC:
1. Phong cảnh Đèo Ngang
2. Tâm trạng nhà thơ
Tiết 29 Văn bản: QUA ĐÈO NGANG
- Bà Huyện Thanh Quan-
QUA ĐÈO NGANG
Bước tới đèo ngang bóng xế tà,
Cỏ cây chen đá, lá chen hoa.
Lom khom dưới núi, tiều vài chú,
Lác đác bên sông, chợ mấy nhà.
Nhớ nước đau lòng, con quốc quốc,
Thương nhà mỏi miệng, cái gia gia.
Dừng chân đứng lại, trời, non, nước,
Một mảnh tình riêng, ta với ta.
? Trong cảnh không gian rộng lớn, hoang vu rậm rạp ấy, có thấp thoáng bóng dáng của con người. Có 2 ý kiến cho rằng :
a. Sự xuất hiện của con người làm cho cảnh vui hơn.
b. Sự xuất hiện của con người càng làm tăng thêm sự hoang vu, vắng vẻ của Đèo Ngang.
Em đồng ý với ý kiến nào? Tại sao?
Tiết 29 Văn bản: QUA ĐÈO NGANG
- Bà Huyện Thanh Quan-
Dừng chân đứng lại, trời, non, nước,
Một mảnh tình riêng, ta với ta.
Đối lập 2 hình ảnh:
+ Trời non nước: Không gian mênh mông, vũ trụ -hùng vĩ.
+ Một mảnh tình riêng: Nỗi tâm tư khép kín (con người nhỏ nhoi đơn lẻ).
“Ta với ta”: Đối diện với chính mình.
- Các con chữ câu kết đều mang một nỗi niềm đơn chiếc: “một - mảnh - tình - riêng – ta – ta
Tất cả đều cực tả nỗi buồn thầm lặng cô đơn đến tột cùng của người lữ thứ.
Tiết 29 Văn bản: QUA ĐÈO NGANG
- Bà Huyện Thanh Quan-
2.Nội dung:
Cảnh đèo Ngang: đẹp, hoang sơ, gợi buồn
- Tâm trạng: Hoài cổ nhớ nước, thương nhà da diết, buồn, cô đơn.
1. Nghệ thuật:
- Tả cảnh ngụ tình đặc sắc.
- Nhân hoá, đảo ngữ,điệp từ, chơi chữ.
- Miêu tả kết hợp biểu cảm.
- Lời thơ trang nhã điêu luyện, âm điệu trầm lắng.
Tiết 29 Văn bản: QUA ĐÈO NGANG
- Bà Huyện Thanh Quan-
Tiết 29 Văn bản: QUA ĐÈO NGANG
- Bà Huyện Thanh Quan-
- Học thuộc lòng bài thơ.
- Nắm vững ND-NT của bài thơ, thuộc lòng ghi nhớ.
- Soạn bài: Bạn đến chơi nhà.
CẢM ƠN THẦY CÔ GIÁO VÀ CÁC EM!