Bài 8. Qua Đèo Ngang

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO VIỆT TRÌ
Trường THCS tân D�N
Chào mừng
các thầy giáo , cô giáo
về dự hội giảng
Kiểm tra bài cũ
Câu 1: Qua hình ảnh chiếc bánh trôi nước, Hồ Xuân Hương muốn
diễn tả điều gì về người phụ nữ ?
Câu 2: Nhà thơ Hồ Xuân Hương được mệnh danh là:
Câu 3: Thể thơ của bài " Bánh trôi nước" là:
C
D
B
Văn bản: qua đèo ngang
( Bà Huyện Thanh Quan )
I. Ti?p xỳc van b?n
1. Đọc.
Qua Đèo Ngang
Bước tới Đèo Ngang bóng xế tà,
Cỏ cây chen đá, lá chen hoa.
Lom khom dưới núi, tiều vài chú,
Lác đác bên sông, chợ mấy nhà.
Nhớ nước đau lòng con quốc quốc,
Thương nhà mỏi miệng, cái gia gia.
Dừng chân đứng lại, trời, non, nước,
Một mảnh tình riêng, ta với ta.
Văn bản: qua đèo ngang
( Bà Huyện Thanh Quan )
I. Ti?p xỳc van b?n
1. Đọc.
2. Tỡm hi?u chỳ thớch.
a, Tác giả:
- Tên thật là Nguyễn Thị Hinh, sống cuối thế kỷ XVIII đầu thế kỷ XIX, quê ở Nghi Tàm, Hà Nội, chồng bà làm tri huyện Thanh Quan ( Thái Ninh- Thái Bình) ( Nay là Thái Thuỵ - Thái Bình) do đó mà có tên gọi Bà Huyện Thanh Quan
- Thơ bà trang nhã và mực thước, mang tâm sự buồn thương da diết.
- Bà còn để lại sáu bài thơ Nôm nổi tiếng, trong đó có bài thơ Qua Đèo Ngang
b,Tác phẩm:
Văn bản: qua đèo ngang
( Bà huyện Thanh Quan )
I. Ti?p xỳc van b?n
1. Đọc
2. Tìm hiểu chú thích
a.Tác giả
b.Tác phẩm
"Qua đèo Ngang " được sáng tác khi nhà thơ từ Thăng Long vào Huế
để nhậm chức " Cung trung giáo tập".
* Thể thơ:
* Hoàn cảnh sáng tác:
- Thể thơ:
Qua Đèo Ngang
Bước tới Đèo Ngang bóng xế tà,
Cỏ cây chen đá, lá chen hoa.
Lom khom dưới núi, tiều vài chú,
Lác đác bên sông, chợ mấy nhà.
Nhớ nước đau lòng con quốc quốc,
Thương nhà mỏi miệng, cái gia gia.
Dừng chân đứng lại, trời, non, nước,
Một mảnh tình riêng, ta với ta.
TNBC Đường luật
+ Tám câu, mỗi câu bảy tiếng
+ Hiệp vần ở tiếng cuối câu 1,2,4,6,8
+ Luật bằng trắc:
B
B
B
T
T
T
T
T
B
B
T
B
T
T
T
T
T
B
B
B
T
B
B
B
"Nhất tam ngũ bất luận, nhị tứ lục phân minh"( tiếng thứ nhất,thứ ba, thứ năm không cần tuân theo luật ; tiếng thứ hai, thứ tư, thứ sáu phải tuân theo luật có nghĩa nếu tiếng thứ hai là thanh trắc thì tiếng thứ tư phải là thanh bằng, tiếng thứ sáu quay lại là thanh trắc và ngược lại )
+ Phép đối giữa câu 3 ,4; câu 5, 6 (đối cả ý , thanh, từ loại .)
Đề- Thực - luận - Kết
+ Bố cục:
Đề
Thực
Kết
Luận
Văn bản: qua đèo ngang
( Bà huyện Thanh Quan )
I. Ti?p xỳc van b?n
1. Đọc
2. Tỡm hi?u chỳ thớch
a.Tác giả
b.Tác phẩm
c. Chú thích
- Đèo Ngang:
Đèo Ngang
Đèo Ngang: thuộc dãy núi Hoành Sơn, một nhánh của dãy núi Trường Sơn, chạy thẳng ra biển, phân chia địa giới hai tỉnh Quảng Bình và Hà Tĩnh.
Văn bản: qua đèo ngang
( Bà huyện Thanh Quan )
I.Ti?p xỳc van b?n
1. Đọc
2. Tỡm hi?u chỳ thớch
a.Tác giả
b.Tác phẩm
c. Chú thích
- Đèo Ngang:
( chim đỗ quyên) ,yếu tố "quốc" đồng âm với "quốc"( nước)
( chim đa đa) ,yếu tố "gia" đồng âm với "gia"(nhà)
- Con quốc quốc:
- Cái gia gia:
- Tiều:
người làm nghề đốn củi
- Chen:
chen lẫn không ra hàng lối
Văn bản: qua đèo ngang
( Bà huyện Thanh Quan )
I. Ti?p xỳc van b?n
II. Tỡm hi?u van b?n
1. Hai câu đề
- Thời gian:
bóng xế tà
chiều muộn:
thời điểm gợi buồn, gợi nhớ
- Cảnh vật:
Cỏ cây chen đá, lá chen hoa
Điệp từ chen:
Cảnh vật hiện lên hoang sơ , vắng lặng
2. Hai câu thực
B
B
B
B
B
B
B
T
T
T
T
T
T
T
TT
DT
Tr N
LT
DT
lom khom:
lác đác :
-Từ láy tượng hình
gợi sự nhỏ nhoi
gợi sự ít ỏi
- Đảo ngữ (VN trước CN)
- Lu?ng từ:
vài, mấy
Sự sống của con người ít ỏi, thưa thớt.
Tăng thêm sự hoang sơ, vắng vẻ của Đèo Ngang
nỗi buồn man mác của lòng người.
Tâm trạng :
VN
CN
DT
3. Hai câu luận
Nhớ nước đau lòng con quốc quốc
T T B B B T T
Thương nhà mỏi miệng cái gia gia
B B T T T B B
NT: Phép đối ( cả thanh và ý), đảo ngữ, ẩn dụ, chơi chữ.
Tạo nhạc điệu cân đối cho lời thơ
Bày tỏ nỗi lòng: nhớ nước + thương nhà da diết, đang cuộn trào ,xoáy sâu trong lòng người lữ thứ.
Thương nhà: Lẽ tự nhiên của một tâm hồn phụ nữ đa cảm.
Nhớ nước: tâm sự hoài cổ về một thời đại đã qua...
4. Hai câu kết
Trời, non, nước
NT đối lập :
một mảnh tình riêng
bao la, bát ngát, hùng vĩ...
nhỏ nhoi, đơn chiếc ...
Tô đậm nỗi cô đơn của lòng người
Ta với ta
Mình đối diện với chính lòng mình, không ai sẻ chia,
nỗi cô đơn đã lên đến tột đỉnh
Thảo luận nhóm
Câu hỏi: Có ý kiến cho rằng "Qua Đèo Ngang" là một bài thơ tả cảnh, lại có ý kiến cho rằng đây là một bài thơ tả tình.
ý kiến của các em ?
"Qua Đèo Ngang" là bài thơ "tả cảnh ngụ tình"
Văn bản: qua đèo ngang
( Bà huyện Thanh Quan )
I. Ti?p xỳc van b?n
II.Tỡm hi?u van b?n
Tổng kết
* Nghệ thuật:
* Nội dung:
Bức tranh Đèo Ngang thoáng đãng nhưng heo hút, hoang sơ.
- Nỗi nhớ nước, thương nhà, nỗi buồn thầm lặng cô đơn của tác giả
Tả cảnh ngụ tình đặc sắc.
Phép đối, đảo ngữ, điệp từ, ẩn dụ, chơi chữ.
Phong cách thơ trang nhã
Câu 1: Bài thơ “Qua Đèo Ngang” thuộc thể thơ nào?
A. Song thất lục bát
B. Lục bát
C. Thất ngôn tứ tuyệt
D. Thất ngôn bát cú Đường luật
Câu 2: Cảnh Đèo Ngang được miêu tả vào thời điểm nào?
A. Đêm khuya
B. Xế trưa
C. Xế chiều
D. Ban mai
Câu 3: Cảnh Đèo Ngang được tác giả miêu tả như thế nào?
A. Thoáng đãng.
B. Heo hút, hoang sơ.
C. Thấp thoáng có sự sống con người.
D. Cả A, B, C.
Câu 4: Những biện pháp nghệ thuật đặc sắc được sử dụng trong bài thơ?
A. Vận dụng điêu luyện những quy tắc của thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật
B. Bút pháp tả cảnh ngụ tình
C. Sử dụng phép đối, từ láy, chơi chữ…
D. Cả A, B, C đều đúng.
Câu 5: Phong cách thơ của Bà Huyện Thanh Quan?
A. Trang nhã
B. Bình dân
C. Giản dị
D. Hóm hỉnh
Văn bản: qua đèo ngang
( Bà Huyện Thanh Quan )
I. Ti?p xỳc van b?n
II. Tỡm hi?u van b?n
* Tổng kết
III. Luyện tập
Thảo luận nhóm
So sánh phong cách thơ Hồ Xuân Hương và phong cách thơ
Bà Huyện Thanh Quan ?
Gợi ý:
- Thơ Hồ Xuân Hương bình dị mà sắc sảo, mạnh mẽ, đầy cá tính...bà thường tìm cách phá vỡ những nét chuẩn mực, đặc trưng của thơ ca phong kiến, qua đó đề cao, bảo vệ vẻ đẹp cũng như quyền sống, quyền hạnh phúc của người phụ nữ.
- Thơ Bà Huyện Thanh Quan trang nhã, chuẩn mực, kín đáo...thể hiện sự nhạy cảm của một tâm hồn tinh tế, thiết tha với quê hương, đất nước...
MÔ HÌNH MẠCH CẢM XÚC
Bước tới
Cảnh sắc
Hoang vu, rậm rạp
Tâm sự
Buồn tẻ, mờ nhạt
Nhớ nước, thương nhà
Dừng chân
Tâm trạng
Buồn, cô đơn
Cảnh sắc
Bao la, rộng lớn
Cuộc sống

Câu 1,2
Câu 7, 8
Hướng dẫn học ở nhà
Học thuộc bài thơ.

2. Nắm được những nét đặc sắc về nội dung và nghệ thuật.

3. Soạn văn bản "Bạn đến chơi nhà".

4. So sánh cụm từ " ta với ta" ở hai bài thơ " Qua Đèo Ngang"

và "Bạn đến chơi nhà".
Xin trân thọng cảm ơn
Các thầy giáo, cô giáo đã về dự hội giảng!