Bài 8. Chữa lỗi về quan hệ từ

Ví dụ: Tôi làm cuốc.
Nghĩa của câu trên khó hiểu vì không biết cuốc đó là sản phẩm do tôi làm hay là công cụ làm việc của tôi.
Nguyên nhân do thiếu quan hệ từ: bằng.
NG? VAN - B�I 8- Tiết 33
Chữa lỗi về quan hệ từ


I) Các lỗi thường gặp về quan hệ từ
* Phõn tớch ng? li?u
a. B�i t?p 1:
a) Đừng nên nhìn hình thức đánh giá kẻ khác.
b) Câu tục ngữ này chỉ đúng xã hội xưa, còn ngày nay thì không đúng.



Trả lời: Hai câu trên thiếu chủ ngữ vì quan hệ từ:“Qua’’, “về” biến chủ ngữ của câu thành một thành phần khác (a: thành phần trạng ngữ.
b: thành phần khởi ngữ).



I) Các lỗi thường gặp về quan hệ từ
* Phõn tớch ng? li?u.
a. B�i t?p 1.
a) Đừng nên nhìn hình thức mà (hoặc để) đánh giá kẻ khác
b) Câu tục ngữ này chỉ đúng với xã hội xưa, còn đối với xã hội ngày nay thì không đúng.


Bài tập 1(SGK- T107).
Thêm quan hệ từ thích hợp (có thể thêm hoặc bớt một vài từ khác) để các câu sau được hoàn chỉnh.


? Nó chăm chú nghe kể chuyện từ đầu đến đuôi.

? Con xin báo một tin vui để ( hoặc cho ) cha mẹ mừng.

a) Nhà em ở xa trường và bao giờ em cũng đến trường đúng giờ
b) Chim sâu rất có ích cho nông dân để nó diệt sâu phá hoại mùa màng.

S?a l?i :
a) Nhà em ở xa trường nhưng bao giờ em cũng đến trường đúng giờ.

b. B�i t?p 2
b) Chim sâu rất có ích cho nông dân vì nó diệt sâu phá hoại mùa màng.


H?i: Vỡ sao cỏc cõu sau thi?u ch? ng?. Hóy ch?a l?i cho cõu van du?c ho�n ch?nh
a) Qua câu ca dao "Công cha như núi Thái Sơn, Nghiã mẹ như nước trong nguồn chảy ra" cho ta thấy công lao to lớn của cha mẹ đối với con cái.
b) Về hình thức có thể làm tăng giá trị nội dung đồng thời hình thức có thể làm thấp giá trị nội dung.

Thảo luận nhóm theo kĩ thuật đắp bông tuyết. (Thời gian) 5 phút.
Những câu đã cho thiếu chủ ngữ
vì các quan hệ từ qua, về đã biến bộ phận chủ ngữ của các câu trên một thành phần khác (trạng ngữ).
Qua câu ca dao "Công cha như núi Thái Sơn
, Nghiã mẹ như nước trong nguồn chảy ra"/tr?ng ng?
cho ta thấy công lao to lớn của cha mẹ đối với con cỏi/ v? ng?.
b) Về hình thức/ Kh?i ng?.
có thể làm tăng giá trị nội dung/(v? ng? 1) đồng thời (t? n?i).
hình thức (ch? ng? 2) có thể làm thấp giá trị nội dung (v? ng? 2).
Cỏch s?a: B? quan h? t? "qua", "v?" ? d?u cõu.
d. B�i t?p 4. D?c v� cho bi?t cỏc cõu g?ch chõn trờn sao ? dõu?
a) Nam là một học sinh giỏi toàn diện. Không những giỏi về môn Toán, không những giỏi về môn văn. Th?y giáo rất khen Nam.
b) Nó thích tâm sự với mẹ, không thích với chị.

* a) Nam là một học sinh giỏi toàn diện. Không những giỏi về môn Toán, giỏi về môn Văn mà Nam còn giỏi về nhiều môn khác nữa. Thầy giáo rất khen Nam.
b) Nó thích tâm sự với mẹ, không thích tâm sự với chị
Hoặc: Nó thích tâm sự với mẹ nhưng nó không thích tâm sự với chị.

II) Luyện tập:
Bài tập 2/ Trang 107 SGK.
- Ngày nay, chúng ta cũng có quan niệm như cha ông ta ngày xưa, lấy đạo đức, tài năng làm trọng.
- Dù nước sơn có đẹp đến mấy mà chất gỗ không tốt thì đồ vật cũng không bền được.

Bài tập 3/108
b. Câu tục ngữ " Lá lành đùm lá rách" cho em hiểu đạo lí làm người là phải giúp đỡ người khác.
c. Bài thơ này đã nói lên tình cảm của Bác Hồ đối với thiếu nhi.
B�i 4 (SGK- Tr 108)
Sửa những câu sai:
c) Chúng ta phải sống thế nào để chan hoà với mọi người.

i) Nếu trời mưa, con đường này sẽ rất trơn.
5) Một số lỗi về cách dùng quan hệ từ trong bài tập làm văn.
ChØ ra lçi vÒ dïng quan hÖ tõ trong c¸c c©u sau, söa vµ lµm l¹i thµnh c©u ®óng.
a) ThÇy gi¸o chñ nhiÖm líp em tuy hÕt lßng v× häc sinh th©n yªu ®­îc nhiÒu häc sinh quý mÕn.
b) MÆc dï Hoa ®· cã nhiÒu c¶i tiÕn vÒ ph­¬ng ph¸p häc tËp nh­ng bạn ấy vÉn tiÕn bé vÒ m«n V¨n.
c) Em kh«ng hót thuèc l¸ nh­ng thuèc l¸ cã h¹i cho søc khoÎ.
d) Së dÜ cuèi n¨m häc líp 6 Hương ®­îc khen th­ëng vÒ kÕt qu¶ c¸c m«n häc ®Òu ®¹t ®iÓm cao. Bạn ấy cã nhiÒu thµnh tÝch tham gia ho¹t ®éng v¨n nghÖ – thÓ thao.

Sửa : a) Thầy giáo chủ nhiệm lớp em hết lòng vì học sinh thân yêu nên được nhiều học sinh quý mến (Mô hình: Vì A nên B)
b) Mặc dù Hoa đã có nhiều cải tiến về phương pháp học tập nhưng b?n ?y vẫn chưa tiến bộ nhiều về môn Văn.
( Mô hình: Mặc dù A nhưng B)
c) Em không hút thuốc lá vì thuốc lá có hại cho sức khoẻ.
( Mô hình: A vì B)
d) Sở dĩ cuối năm học lớp 6 Huong được khen thưởng là vì b?n đạt được điểm cao ở tất cả các môn học. B?n ?y lại còn có nhiều thành tích về hoạt động văn nghệ - thể thao.
( Mô hình: Sở dĩ A là vì B - lại còn C)
Chân thành cám ơn các th?y cụ giỏo em học sinh !
Bài tập 5/108
Đoạn văn 1
Nguyễn Trãi là nhà thơ, nhà văn lớn, danh nhân văn hoá của dân tộc, người có công lớn trong cuộc khởi nghĩa Lam Sơn. (2) Đoạn trích Côn Sơn ca vẽ nên cảnh trí thiên nhiên tuyệt đẹp, nên thơ của Côn Sơn và thể hiện sự giao hoà trọn vẹn giữa con người với thiên nhiên. (3) Điều đó bắt nguồn từ nhân cách thanh cao và tâm hồn thi sĩ của Nguyễn Trãi. (4) Hình ảnh nhà thơ thật an nhàn mà lịch lãm trong khung cảnh thiên nhiên. (5) Với hình ảnh nhân vật "ta" giữa cảnh tượng Côn Sơn thật nên thơ, hấp dẫn làm sao!
* Thừa quan hệ từ " Với" ở đầu câu (5)
* Đoạn văn 2
(1) Học xong đoạn trích Côn Sơn ca của Nguyễn Trãi, em rất thích. (2) Từ đó em hiểu được tấm lòng cao cả, vì dân, vì nước của ông. (3) Tuy nhiên, đoạn trích này hiện lên là một con người hoàn toàn khác, yêu thiên nhiên, gắn bó, chan hoà với thiên nhiên. (4) Tất cả mọi vật như ngừng lại nên chỉ còn Nguyễn Trãi - một thi sĩ với cảnh trí Côn Sơn. (5) Tâm hồn thi sĩ, cái " ta" của Nguyễn Trãi đang giao hoà cùng cảnh vật Côn Sơn. (6) Em vô cùng khâm phục Nguyễn Trãi, một nhà thơ, một bậc anh hùng dân tộc không chỉ yêu nước thương dân, mà ông còn yêu thiên nhiên tha thiết.
Thay "nên" bằng "để" hoặc "và" ở câu (4)
Lỗi dùng quan hệ từ không thích hợp về nghĩa
* Đoạn văn 3 :
Trong đoạn thơ Côn Sơn ca, từ "ta" lặp đi lặp lại năm lần. (2) Đó là những tư thế, hoạt động của nhân vật " ta". (3) Qua đoạn thơ, em thấy rõ ở Nguyễn Trãi tình yêu thiên nhiên và một nhân cách thanh cao không màng danh lợi, thực sự vui thú. (4) Nhà thơ nhìn thấy sự hoà hợp tuyệt đối của tâm trí với cái đẹp vĩnh hằng thiên nhiên. (5) Thiên nhiên ở đây là thiên nhiên phóng khoáng, rộng lớn, nó chứa đựng tâm hồn hoà hợp với thiên nhiên và mang cốt cách thanh cao của thi sĩ Nguyễn Trãi.
* Lỗi thiếu quan hệ từ ở câu (4): ".. vĩnh hằng của thiên nhiên"
* Đoạn văn 4:
Nét nổi bật và bao trùm ở con người Nguyễn Trãi là tấm lòng ưu ái, là hoài bão giúp đời, thờ vua, vì nước, cứu dân. (2) Vì thế tấm lòng ưu ái và những tình cảm yêu thiên nhiên được thể hiện trong đoạn trích Côn Sơn ca không có gì là trái ngược cả, mà nó vẫn thống nhất. (3) Ông không chỉ là người yêu nước, không chỉ là người thương dân, ông yêu thiên nhiên sâu sắc. (4) Tâm hồn thi sĩ đã hoà quyện cùng thiên nhiên đất nước. (5) Đúng là một nhân cách thanh cao, không màng danh lợi và cũng không hề mất đi nỗi niềm ưu ái cho dân, cho nước
Lỗi dùng quan hệ từ mà không có tác dụng liên kết ở câu câu (3)
* Sửa: Ông không chỉ yêu nước, thương dân, ông còn yêu thiên nhiên sâu sắc
VD: Với bài viết của em cho thấy những cảnh đẹp của quê hương.
So sánh:Bài viết của em cho thấy những cảnh đẹp của quê hương.
3) Thừa quan hệ từ
2) Dùng quan hệ từ không thích hợp về nghĩa
I) Các lỗi thường gặp về quan hệ từ
1)Thiếu quan hệ từ

Bài 8 :Tiết 34
Chân thành cám ơn các em học sinh !