Bài 8. Bạn đến chơi nhà

Ngữ Văn 7
Hội giảng 20-11
Chào Mừng các Thầy cô giáo và các em học sinh
Người d?y : Hoàng Thị Hương
Ki?m tra b�i cu:

? Đọc thuộc lòng bài thơ "Qua đèo Ngang" của Bà Huyện Thanh Quan? Nêu những hiểu biết của em về thể thơ Thất ngôn bát cú Đường luật?




Thơ Đường luật : thể thất ngôn bát cú
- Số câu: một bài thơ có 8 câu, mỗi câu 7 chữ.
- Vần: gieo ở chữ cuối các câu 1, 2, 4, 6, 8 (chỉ có vần bằng).
- Đối: câu 3- 4 đối câu, đối ý, đối thanh, đối từ loại.
câu 5 - 6 nhằm nổi bật ý tứ và thanh điệu
- Luật: bằng
trắc
- Căn cứ vào chữ thứ 2 của câu 1.
- Thanh bằng - Luật bằng
- Thanh trắc - Luật trắc
- Kết cấu: 4 cặp câu.
+ 2 câu đề : mở đề và bắt đầu mở ý.
+ 2 câu thực : miêu tả cụ thể tình.
cảnh.
sự vật.
+ 2 câu luận : bàn luận và nhận xét.
+ 2 câu kết : khép bài thơ bằng những ý kết luận.
bạn đến chơi nhà
Nguyễn Khuyến
NGữ văn 7 - Bài 8 tiết 30
I. Tìm hiểu chung
1.Tác giả.
Là nhà thơ làng cảnh kiệt
xuất v� nổi tiếng với các bài thơ về đề tài tình bạn.
Phong cách thơ trào phúng, trữ tình.
Nguyễn Khuyến lúc làm quan
Hòm sắc phong do nhà vua ban
Hòm sách, ống quyển thi Đình, thi Hương.
( Môn Tử Môn )
Cổng vào Từ Đường
Từ Đường Nguyễn Khuyến
I. Tìm hiểu chung
2. T¸c phÈm.
+Hoµn c¶nh s¸ng t¸c:
S¸ng t¸c khi t¸c gi¶ ®· c¸o quan vÒ ë Èn.
+ ThÓ th¬:
ThÊt ng«n b¸t có §­êng luËt.
II. Đọc hiểu văn bản:
1. Đọc- tìm hiểu chú thích:
2. Bố cục:
3 phần
P1. Câu đầu:
Lời chào chân thành.
P2. Sáu câu tiếp:
Tình huống và khả năng tiếp bạn
P3. Câu cuối:
Khẳng định tình bạn chân thành là quan trọng nhất.



Bạn đến chơi nhà

Đã bấy lâu nay, bác tới nhà (1)
Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa. (2)
Ao sâu nước cả, khôn chài cá, (3)
Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà (4)
Cải chửa ra cây, cà mới nụ, (5)
Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa (6)
Đầu trò tiếp khách, trầu không có, (7)
Bác đến chơi đây, ta với ta! (8)
Phần 2
Phần 3
Phần 1
Câu hỏi thảo luận
Về đặc điểm của thể thơ Thất ngôn bát cú Đường luật, hai bài thơ Bạn đến chơi nhà và bài Qua Đèo Ngang có điểm gì giống và khác nhau?
Giống
Về số câu, số chữ, cách hiệp vần, đối thanh, đối ý.
Khác
Phá bỏ ràng buộc
về bố cục(2/2/2/2)
đề - thực - luận - kết
? Tạo ra một kết cấu độc đáo gồm 3 phần (1/6/1).
3. Phân tích:
a. Câu thơ mở đầu:

Đã bấy lâu nay,
bác tới nhà.
Tiếng reo vui,
lời chào hồ hởi thân tình
? Vui mừng, quí mến, trân trọng.
b. Sáu câu thơ tiếp theo:
-> Nguyễn Khuyến rất muốn tiếp bạn chu đáo nhưng lại không có gì để tiếp đãi cả.
-Trẻ đi vắng:
-Chợ ở xa :
không có người sai bảo.
không dễ mua sắm thức ăn thết bạn.
-> Mong muốn tiếp bạn thịnh soạn nhưng không thực hiện được.
- Có cá, có gà nhưng cũng bằng không vì (ao sâu, nước cả, vườn rộng, rào thưa).
Có cải, có cà, có bầu, có mướp nhưng cũng chỉ mới ở dạng tiềm ẩn (chửa ra cây, mới nụ, vừa rụng rốn, đương hoa).
=>Không thể tiếp đãi bạn chu đáo về vật chất.
đầu trò tiếp khách trầu không có
Nghệ thuật nói quá sự thiếu thốn về vật chất tạo ra nụ cười hóm hỉnh mà thân mật, tế nhị mà sâu sắc=>Phong cách trào phúng, tr? tình.
*Nghệ thuật:
Đối: đối từ, đối ý, đối thanh.
Ao sâu nước cả, khôn chài cá,
Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà.
Cải chửa ra cây , cà mới nụ,
Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa.
Lặp cấu trúc cú pháp:
+ Cặp câu thực: câu đơn
+ Cặp câu luận: câu ghép
Liệt kê: cá, gà, cải, cà, bầu,
mướp, kết hợp với một loạt phó từ:
khôn, khó, chửa, mới, vừa, đương
c. Câu kết:
Bác đến chơi đây ta với ta
- Nghệ thuật: Sử dụng đại từ "ta"
=> sự gắn bó chan hoà của tỡnh cảm bạn bè.
- Nội dung:
- Tỡnh bạn chân thành cốt nhất ở tấm lòng, không cần đến vật chất hay sự tiếp đón lễ nghi, khách sáo.
III. Tổng kết
1. Nội dung:
Ca ngợi tình bạn đậm đà, chân thành thắm thiết, dân dã mà cảm động.
2. Nghệ thuật:
Tạo tình huống bất ngờ, thú vị.
Lời thơ thuần Nôm, giản dị, tự nhiên.
Giọng thơ hóm hỉnh.
- Bố cục độc đáo.
* Ghi nhớ SGK T.105

IV. Luyện tập
?So sánh cụm từ "ta với ta" trong bài Bạn đến chơi nhà của Nguyễn Khuyến với cụm từ "ta với ta" trong bài Qua Đèo Ngang của Bà Huyện Thanh Quan?

"Ta với ta" trong bài Qua đèo Ngang là tác giả với cái bóng của chính mình,sự lẻ loi khi phải đối diện với chính mình ở nơi hoang vắng,gi?a mênh mông trời đất.
-> Bộc lộ nỗi cô đơn gần như tuyệt đối của tác giả.
"Ta với ta" trong Bạn đến chơi nhà là tác giả và bạn, tuy hai mà một, đó là tình bạn chân thành, cảm động vượt lên mọi thứ vật chất.
-> Bộc lộ niềm vui mừng, phấn khởi của đôi bạn già.
V. Bài tập về nhà
Học thuộc lòng bài thơ,
Làm bài tập 1 (a) phần luyện tập trong SGK.
Phát biểu cảm nghĩ của em về tỡnh bạn của tác giả trong bài thơ.
Chuẩn bị nội dung sau:
Tìm hiểu về tác giả Lý Bạch và bài thơ "Xa ngắm thác núi Lư".
Mộ Nguyễn Khuyến đặt trên núi Phương Nhi, huyện ý Yên, tỉnh Nam Định.
Xin chân thành cảm ỏn các thầy cô giáo cùng toàn thể các em, nhân ngày 20/11 kính chúc các thầy cô luôn mạnh khoẻ, thành đạt, hạnh phúc, các em chăm ngoan học giỏi,
xin chào và hẹn gặp lại!