Bài 8. Bạn đến chơi nhà

Giáo viên: Hà Đức Nhượng
Trường THCS Thụy Tân
Về dự hội giảng cụm
chào mừng các thầy cô
Tiết 30 - Văn bản
Nguyễn Khuyến
I. Đọc - hiểu chú thích văn bản
- Nguyễn Khuyến tên thật là Thắng(15- 2- 1835.) Quê xã Yên Đổ- Bình Lục - Hà Nam
- Năm 1864 Ông đỗ đầu kì thi Hương ở Nam Định( Giải Nguyên).
- Năm 1871đỗ đầu thi Hội ( Hội Nguyên) rồi đỗ đầu thi đình (Đình Nguyên) nên người đời gọi ông là Tam nguyên Yên Đổ.
- Năm 1865 sau khi trúng giải Nguyên, ông vào Huế thi Hội nhưng không đỗ, bèn đổi từ Thắng sang Khuyến để biểu thị ý chí, quyết tâm mạnh mẽ hơn. Tên Nguyễn Khuyến có từ đó.
- Ông vừa là nhà thơ trữ tình xuất sắc,vừa là nhà thơ trào phúng hàng đầu, vừa là một đại khoa triều quan vừa là một thôn dân thực thụ. Vừa coi mọi chuyện trên đời như không có gì đáng bận tâm, lại vừa mang trong lòng một mối u hoài năm canh nhỏ lệ.
Tác giả
Bạn đến chơi nhà
Nguyễn Khuyến (1835 - 1909)
II. Đọc - hiểu văn bản.
1, Cấu trúc văn bản.
- Thể thơ : Thất ngôn bát cú.
- Phương thức biểu đạt : Biểu cảm.
Đã bấy lâu nay, bác tới nhà,
Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa.
Ao sâu nước cả, khôn chài cá,
Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà.
Cải chửa ra cây, cà mới nụ,
Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa.
Đầu trò tiếp khách, trầu không có,
Bác đến chơi đây, ta với ta.
Bạn đến chơi nhà
A, Cảm xúc khi bạn bạn đến chơi.
B, Cảm xúc về gia cảnh
C, Cảm xúc về tình bạn
Câu 1
Câu 2 ? 7
Câu 8
Tiết 30 - Văn bản
Nguyễn Khuyến
Bạn đến chơi nhà
I. Đọc - hiểu chú thích văn bản
Tác giả :
2, Nội dung văn bản:
a, Cảm xúc khi bạn đến chơi.
Đã bấy lâu nay, bác tới nhà,
Thời gian
Đã bấy lâu nay
Xưng hô
Bác
Thân mật, gần gũi,
tôn trọng tình cảm bạn bè.
II. Đọc - hiểu văn bản.
1, Cấu trúc văn bản.
- Thể thơ : Thất ngôn bát cú
Tiết 30 - Văn bản
Nguyễn Khuyến
Bạn đến chơi nhà
I. Đọc - hiểu chú thích văn bản
Nguyễn Khuyến
Tác giả :
- Phương thức biểu đạt : Biểu cảm

Tình bạn: Bền chặt, thân thiết, thuỷ chung.
Tâm trạng: Vui vẻ, hồ hởi, thoả lòng.
Niềm vui, nỗi mong
từ lâu có bạn đến chơi
a, Cảm xúc khi bạn đến chơi.
II. Đọc - hiểu văn bản.
1, Cấu trúc văn bản.
- Thể thơ : Thất ngôn bát cú
Tiết 30 - Văn bản
Nguyễn Khuyến
Bạn đến chơi nhà
I. Đọc - hiểu chú thích văn bản
Nguyễn Khuyến
Tác giả :
- Phương thức biểu đạt: Biểu cảm
2, Nội dung văn bản.
Vui vẻ, hồ hởi, thoả lòng.
b, Cảm xúc về gia cảnh.
Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa.
Ao sâu nước cả, khôn chài cá,
Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà.
Cải chửa ra cây, cà mới nụ,
Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa.
Đầu trò tiếp khách, trầu không có,
- Trẻ đi vắng
- Chợ ở xa
Mong muốn tiếp bạn thịnh soạn nhưng không thực hiện được
Không có ai sai bảo
Không dễ mua thức ăn tiếp bạn

Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa.
Ao sâu nước cả, khôn chài cá,
Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà.
Cải chửa ra cây, cà mới nụ,
Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa.
Đầu trò tiếp khách, trầu không có,
- Có thực phẩm (cá, gà)? Không bắt được.
- Có rau quả (cải, cà, bầu, mướp)? Chưa dùng được.
?
Có mà lại như không có.
a, Cảm xúc khi bạn đến chơi.
II. Đọc - hiểu văn bản.
1, Cấu trúc văn bản.
- Thể thơ : Thất ngôn bát cú
Tiết 30 - Văn bản
Nguyễn Khuyến
Bạn đến chơi nhà
I. Đọc - hiểu chú thích văn bản
Nguyễn Khuyến
Tác giả :
- Phương thức biểu đạt : Biểu cảm
2, Nội dung văn bản.
b, Cảm xúc về gia cảnh.
Vui vẻ, hồ hởi.
Có mà lại như không có.
Nghệ thuật: Sử dụng nghệ thuật đối.
Ao sâu nước cả > < Vườn rộng rào thưa
Cải chửa ra cây > < Bầu vừa rụng rốn
Khôn chài cá > < Khó đuổi gà
Cà mới nụ > < Mướp đương hoa
Nhấn mạnh cái không có gì.
Có mà lại như không có.
a, Cảm xúc khi bạn đến chơi.
II. Đọc - hiểu văn bản.
1, Cấu trúc văn bản.
- Thể thơ : Thất ngôn bát cú
Tiết 30 - Văn bản
Nguyễn Khuyến
Bạn đến chơi nhà
I. Đọc - hiểu chú thích văn bản
Nguyễn Khuyến
Tác giả :
- Phương thức biểu đạt : Biểu cảm
2, Nội dung văn bản.
b, Cảm xúc về gia cảnh.
Vui vẻ, hồ hởi.
Câu hỏi thảo luận :
? ở đây, cách nói lấp lửng của nhà thơ có thể hiểu theo những cách nào?
A, Đó là sự thật của hoàn cảnh.
B, Đó là cách nói cho vui về cái sự không có gì.
C, Đó là cách dựng tình huống của nhà thơ.
? Tâm trạng vui tươi, thanh thản.
B
C
Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa.
Ao sâu nước cả, khôn chài cá,
Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà.
Cải chửa ra cây, cà mới nụ,
Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa.
Đầu trò tiếp khách, trầu không có,
- Tâm trạng vui tươi, thanh thản.
c, Cảm xúc về tình bạn
Bác đến chơi đây, ta với ta.
- Ta : Chủ nhà (tác giả).
- Ta : Khách (bạn).
Sự hoà hợp thắm thiết, sự thống nhất trọn vẹn, tuy hai mà như một, không tách rời.
- Có mà lại như không có.
a, Cảm xúc khi bạn đến chơi.
II. Đọc - hiểu văn bản.
1, Cấu trúc văn bản.
- Thể thơ : Thất ngôn bát cú
Tiết 30 - Văn bản
Nguyễn Khuyến
Bạn đến chơi nhà
I. Đọc - hiểu chú thích văn bản
Nguyễn Khuyến
Tác giả :
- Phương thức biểu đạt : Biểu cảm
2, Nội dung văn bản.
b, Cảm xúc về gia cảnh.
- Vui vẻ, hồ hởi.
- Thắm thiết, thủy chung
( Tuy hai mà như một).
3, ý nghĩa văn bản:
a, Nghệ thuật
Em hãy khái quát những nét nghệ thuật đặc sắc của văn bản?
Tạo tình huống bất ngờ, thú vị.
Lời thơ thuần Nôm, giản dị, tự nhiên.
Giọng thơ hóm hỉnh.
b, Nội dung
Ca ngợi tình bạn đậm đà, chân thành, thắm thiết, dân dã mà cảm động.

Bài thơ ca ngợi tình cảm nào?
- Có mà lại như không có.
a, Cảm xúc khi bạn đến chơi.
II. Đọc - hiểu văn bản.
1, Cấu trúc văn bản.
- Thể thơ : Thất ngôn bát cú
Tiết 30 - Văn bản
Nguyễn Khuyến
Bạn đến chơi nhà
I. Đọc - hiểu chú thích văn bản.
- Phương thức biểu đạt : Biểu cảm
2, Nội dung văn bản.
b, Cảm xúc về gia cảnh.
Vui vẻ, hồ hởi.
- Tâm trạng vui tươi, thanh thản.
Sự hoà hợp thắm thiết, sự thống nhất trọn vẹn, tuy hai mà như một, không tách rời.
c, Cảm xúc về tình bạn
III. Luyện tập
Em hãy so sánh cụm từ "ta với ta" trong hai bài thơ "Qua đèo Ngang" của Bà Huyện Thanh Quan và "Bạn đến chơi nhà" của Nguyễn Khuyến ?
Khác nhau :
- "Ta với ta" trong bài "Qua đèo Ngang" thực chất chỉ là một (tác giả), nó diễn tả nỗi buồn thầm kín, sự cô đơn của con người trước cảnh vật.
- "Ta với ta" trong bài "Bạn đến chơi nhà" : "Ta" là tác giả, "Ta" là bạn. ? Biểu hiện sự hoà hợp đồng nhất giữa hai người bạn chan hoà, vui vẻ.
a, Nghệ thuật
Tạo tình huống bất ngờ, thú vị.
Lời thơ thuần Nôm, giản dị, tự nhiên.
Giọng thơ hóm hỉnh.
Ca ngợi tình bạn đậm đà, chân thành, thắm thiết, dân dã mà cảm động.
a, Cảm xúc khi bạn đến chơi.
1, Cấu trúc văn bản.
Tiết 30 - Văn bản
Nguyễn Khuyến
Bạn đến chơi nhà
I. Đọc - hiểu chú thích văn bản
- Phương thức biểu đạt : Biểu cảm
2, Nội dung văn bản.
b, Cảm xúc về gia cảnh.
- Tâm trạng vui tươi, thanh thản.
Sự hoà hợp thắm thiết, sự thống nhất trọn vẹn, tuy hai mà như một, không tách rời.
II. Đọc - hiểu văn bản.
- Thể thơ : Thất ngôn bát cú
Vui vẻ, hồ hởi.
- Có mà lại như không có.
c, Cảm xúc về tình bạn
b, Nội dung
3, ý nghĩa văn bản.
III. Luyện tập
a, Nghệ thuật
Tạo tình huống bất ngờ, thú vị.
Lời thơ thuần Nôm, giản dị, tự nhiên.
Giọng thơ hóm hỉnh.
Ca ngợi tình bạn đậm đà, chân thành, thắm thiết, dân dã mà cảm động.
a, Cảm xúc khi bạn đến chơi.
1, Cấu trúc văn bản.
Nguyễn Khuyến
I. Đọc - hiểu chú thích văn bản
- Phương thức biểu đạt : Biểu cảm
2, Nội dung văn bản.
b, Cảm xúc về gia cảnh.
- Tâm trạng vui tươi, thanh thản.
Sự hoà hợp thắm thiết, sự thống nhất trọn vẹn, tuy hai mà như một, không tách rời.
II. Đọc - hiểu văn bản.
- Thể thơ : Thất ngôn bát cú
Vui vẻ, hồ hởi.
- Có mà lại như không có.
c, Cảm xúc về tình bạn
b, Nội dung
3, ý nghĩa văn bản.
Tiết 30 - Văn bản
Bạn đến chơi nhà
Tình huống
Không có gì khi bạn đến chơi
Kết thúc
Ta với ta
: Chân thành, đằm thắm
Chất men của tình bạn thêm nồng
IV. Hướng dẫn về nhà.
Học thuộc lòng bài thơ.
Phát biểu cảm nghĩ của em về tình bạn của Nguyễn Khuyến.
Sưu tầm những câu thơ về tình bạn.
- Soạn bài: "Xa ngắm thác núi Lư"_Lí Bạch