Bài 8. Bạn đến chơi nhà

I.Giới thiệu tác giả, văn bản
1.Tác giả
- Nguyễn Khuyến ( 1835 -1909 )
Quê ở thôn Vị Hạ, xã Yên Đổ, huyện Bình Lục, tỉnh Hà Nam
-Ông đỗ đầu cả 3 kì thi : Hương, Hội, Đình nên gọi là Tam Nguyên Yên Đổ.
- Là nhà thơ của làng cảnh Việt Nam.
2. Văn bản.
-Hoàn cảnh sáng tác : Khi nhà thơ cáo quan về ở ẩn tại quê nhà.
-Là bài thơ hay nhất viết về đề tài tình bạn.
Bài 8 – Tiết 30 : BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
( Nguyễn Khuyến )
I.Giới thiệu tác giả, văn bản
II. Đọc – Tìm hiểu chú thích
1.Đọc
2.Chú thích
3.Thể thơ
Thể thất ngôn bát cú Đường luật
Cách đọc :
Đọc với giọng vui tươi, hóm hỉnh
như thấpthoáng một nụ cười.
Chú ý ngắt nhịp 4/3
Giaỉ nghĩa các từ : nước cả, khôn,
rốn ?
+ nước cả : nước đầy, nước lớn
+ khôn : không thể, khó, e rằng khó
+ rốn : cuống hoa, cánh hoa bao bọc.
Bài 8 – Tiết 30 : BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
( Nguyễn Khuyến )
BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
NGUYỄN KHUYẾN
§· bÊy l©u nay, b¸c tíi nhµ
TrÎ thêi ®i v¾ng, chî thời xa
Ao s©u n­íc c¶, kh«n chµi c¸
V­ên réng rµo th­a, khã ®uæi gµ
C¶i chöa ra c©y, cµ míi nô,
BÇu võa rụng rèn, m­íp ®­¬ng hoa
§Çu trß tiÕp kh¸ch, trÇu kh«ng có
B¸c ®Õn ch¬i ®©y, ta víi ta!
THỂ THƠ THẤT NGÔN BÁT CÚ ĐƯỜNG LUẬT
-Số câu : 8 câu / bài
Số chữ : 7 chữ / câu
Ngắt nhịp 4 /3
Gieo vần : ở các chữ cuối của các
câu 1,2,4,6,8.
Có phép đối giữa câu 3 với câu 4,
Câu 5 với câu 6
Luật bằng trắc.
Bố cục : Đề - thực - luận -kết
Giống
Về số câu, số chữ,
cách hiệp vần,
đối thanh, đối ý.


Khác
Phá bỏ ràng buộc
về bố cục (2/2/2/2)
đề - thực - luận - kết


Tạo ra một kết cấu độc đáo gồm 3 phần
(1/6/1).

So sánh sự giống và khác nhau về hình
thức giữa 2 bài thơ Qua đèo ngang
và Bạn đến chơi nhà.?
Bạn đến chơi nhà
( Nguyờ~n Khuyờ?n )
Đã bấy lâu nay, bác tới nhà (1)
Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa. (2)
Ao sâu nước cả, khôn chài cá, (3)
Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà (4)
Cải chửa ra cây, cà mới nụ, (5)
Bầu vừa rộng rốn, mướp đương hoa (6)
Đầu trò tiếp khách, trầu không có, (7)
Bác đến chơi đây, ta với ta! (8)
Phần 2
Phần 3
Phần 1
I.Giới thiệu tác giả, văn bản
II. Đọc – Tìm hiểu chú thích
1.Đọc
2.Chú thích
3.Thể thơ
Thể thất ngôn bát cú Đường luật
4. Phương thức biểu đạt :
Tự sự + miêu tả + biểu cảm
Bài 8 – Tiết 30 : BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
( Nguyễn Khuyến )
I.Giới thiệu tác giả, văn bản
II.Đọc – Tìm hiểu chú thích
III. Tìm hiểu văn bản
1.Câu mở đầu : Cảm xúc khi bạn đến thăm.
-NT: Cách vào bài tự nhiên như lời nói hàng ngày.
-Cách xưng hô : “bác ” -> Thái độ tôn trọng, thân mật.
-> Tiếng reo vui thể hiện sự vui mừng khi có bạn đến thăm

Bài 8 – Tiết 30 : BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
( Nguyễn Khuyến )
Đã bấy lâu nay, bác tới nhà
Trẻ thời đi vắng, chợ tho`i xa
Ao sâu nước cả, khôn chài cá
Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà
Cải chửa ra cây, cà mới nụ,
Bầu vừa rộng rốn, mướp đương hoa
Đầu trò tiếp khách, trầu không co?
Bác đến chơi đây, ta với ta!
I.Giới thiệu tác giả, văn bản
II.Đọc – Tìm hiểu chú thích
III. Tìm hiểu văn bản
1.Câu mở đầu
2.Sáu câu tiếp : Hoàn cảnh tiếp bạn
Bài 8 – Tiết 30 : BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
( Nguyễn Khuyến )
Đã bấy lâu nay, bác tới nhà
Trẻ thời đi vắng, chợ tho`i xa
Ao sâu nước cả, khôn chài cá
Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà
Cải chửa ra cây, cà mới nụ,
Bầu vừa ru?ng rốn, mướp đương hoa
Đầu trò tiếp khách, trầu không co?
Bác đến chơi đây, ta với ta!
-Tre? tho`i di va?ng, -> khơng co? nguo`i sai ba?o
cho? tho`i xa -> khơng d�~ mua sa?m thu?c an da~i ba?n
Mong muốn tiếp đãi bạn thịnh soạn nhưng không thực hiện được.
-Ao sâu nuo?c ca?, khôn chài cá,
Vườn rộng ra`o thua, khó đuổi gà.
-> Co? ca?, co? ga` nhung cu~ng ba`ng khơng
- Cải chửa ra c�y, ca` mới nụ,
Bầu vừa ru?ng rơ?n, muo?p đương hoa
-> Co? ca?i, ca`, b�`u, muo?p nhung cu~ng chi? mo?i o? da?ng ti�`m �?n
Câu hỏi thảo luận
Em hãy giải thích tính chất “có đấy
mà lại như không ”của những sản
vật được kể và tả trong bài ?

D�`u tro` ti�?p kha?ch trầu không có
Mong muốn tiếp đãi bạn bằng phong tục thông thường cũng không thành.
I.Giới thiệu tác giả, văn bản
II.Đọc – Tìm hiểu chú thích
III. Tìm hiểu văn bản
1.Câu mở đầu
2. Sáu câu tiếp : Hoàn cảnh tiếp bạn
-Nghệ thuật:
+ Cách tạo tình huống.
+ Liệt kê
+ Phép đối, nói quá
-Nguyễn Khuyến tiếp bạn trong hoàn cảnh không có gì để tiếp bạn.
->Tình huống khó xử
-> Cuộc sống thanh bạch, dân dã, bình dị giữa xóm làng
.-> Chủ nhân là người thật thà, chất phác
-> Tình cảm đối với bạn chân thành, không khách sáo
Bài 8 – Tiết 30 : BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
( Nguyễn Khuyến )
Nghệ thuật nào được sử dụng
trong 6 câu thơ này ?
Cách tạo tình huống: Từ chuyện lâu ngày
bạn mới đến chơi để tác giả được giãi bày
tâm sự.
Liệt kê: Cá, gà, cải, cà, bầu, mướp, trầu
-> liệt kê tên các món ăn ngon muốn
đãi bạn
Phép đối :Câu 3 đối với câu 4.
Câu 5 đối với câu 6
-> Tạo nhịp điệu cân đối cho bài thơ

Nói quá :Sự thiếu thốn, đạm bạc được
nói quá, cường điệu đến mức tối đa.
I.Giới thiệu tác giả, văn bản
II.Đọc – Tìm hiểu chú thích
III. Tìm hiểu văn bản
1.Câu mở đầu
2.Sáu câu tiếp
3.Câu kết :Quan niệm về tình bạn
-Đại từ ngôi 1,2 : tác giả và bạn
-> Quan hệ gắn bó, hòa hợp, không tách rời
Bài 8 – Tiết 30 : BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
( Nguyễn Khuyến )
Đã bấy lâu nay, bác tới nhà
Trẻ thời đi vắng, chợ tho`i xa
Ao sâu nước cả, khôn chài cá
Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà
Cải chửa ra cây, cà mới nụ,
Bầu vừa rộng rốn, mướp đương hoa
Đầu trò tiếp khách, trầu không co?
Bác đến chơi đây, ta với ta!
Bài 8 – Tiết 30 : BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
( Nguyễn Khuyến )
I.Giới thiệu tác giả, văn bản
II.Đọc – Tìm hiểu chú thích
III. Tìm hiểu văn bản
1.Câu mở đầu
2.Sáu câu tiếp
3.Câu kết :Quan niệm về tình bạn
-Đại từ ngôi 1,2 : tác giả và bạn
-> Quan hệ gắn bó, hòa hợp, không tách rời
Câu hỏi thảo luận
Theo em có gì khác nhau trong cụm
từ “ta với ta ‘’ ở bài thơ này so với
bài ‘’ Qua đèo ngang’’- Bà Huyện
Thanh Quan ?

* Giống : về mặt hình thức
* Khác :
- Cách kết thúc bất ngờ, thú vị
-> Tình bạn đậm đà, thắm thiết
I.Giới thiệu tác giả, văn bản
II.Đọc – Tìm hiểu chú thích
III. Tìm hiểu văn bản
IV. Tổng kết
Ghi nhớ : SGK – Trang 105
VI. Luyện tập
1.Bài tập 1 / 106 : ý a.

Bài 8 – Tiết 30 : BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
( Nguyễn Khuyến )
1. Nội dung :
Ca ngợi tình bạn chân thành
thắm thiết giữa tác giả và bạn
tri âm.
2. Nghệ thuật :
- Xây dựng tình huống độc đáo,
đặc biệt.
- Sử dụng từ ngữ thuần Việt.
- Giọng thơ hóm hỉnh đùa vui.

Ngoân ngöõ ôû baøi thô Baïn ñeán chôi
nhaø coù gì khaùc so vôùi ngoân ngöõ
ôû ñoaïn thô Sau phuùt chia ly maø
chuùng ta ñaõ hoïc?




Sau phút chia li

Ngôn ngữ bác học
uyên bác
Sử dụng từ Hán
Việt với các điển tích,
điển cố mang ý
nghĩa tượng trưng
Bạn đến chơi nhà

Ngôn ngữ đời thường
mộc mạc,giản dị
Sử dụng từ thuần Việt
ĐÁP ÁN
BT1,ý a
I.Giới thiệu tác giả, văn bản
II.Đọc – Tìm hiểu chú thích
III. Tìm hiểu văn bản
IV. Tổng kết
VI. Luyện tập
VII. Đọc thêm : SGK

Bài 8 – Tiết 30 : BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
( Nguyễn Khuyến )
Rượu ngon không có bạn hiền
Không mua không phải không tiền không mua.
Câu thơ nghĩ đắn đo không viết
Viết đưa ai ai biết mà đưa.

( Nguyễn Khuyến, Khóc Dương Khuê )
ĐỌC THÊM
I.Giới thiệu tác giả, văn bản
II.Đọc – Tìm hiểu chú thích
III. Tìm hiểu văn bản
IV. Tổng kết
VI. Luyện tập
VII. Đọc thêm : SGK

Bài 8 – Tiết 30 : BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
( Nguyễn Khuyến )
EM HÃY NHÌN TRANH VÀ ĐỌC LẠI
BÀI THƠ “ BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ ”
– NGUYỄN KHUYẾN ?
I.Giới thiệu tác giả, văn bản
II.Đọc – Tìm hiểu chú thích
III. Tìm hiểu văn bản
IV. Tổng kết
VI. Luyện tập
VII. Đọc thêm

Bài 8 – Tiết 30 : BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
( Nguyễn Khuyến )
THI VIẾT NHANH :
Sưu tầm những câu ca dao,
tục ngữ nói về tình bạn.
Thể lệ :
-Cả lớp chia làm 4 nhóm.
Trong thời gian 2 phút : Nhóm nào
sưu tầm được nhiều và chính xác
câu ca dao, tục ngữ nói về tình bạn
hơn thì thắng cuộc
- Yêu cầu : Viết nhanh,rõ ràng,
Không sai lỗi chính tả.
CA DAO,TỤC NGỮ NÓI VỀ TÌNH BẠN
-Chọn bạn mà chơi, chọn nơi mà ở.
-Ở chọn nơi, chơi chọn bạn.
-Thua trơì một vạn không bằng kém
bạn một li.
-Gần mực thì đen, gần đèn thì rạng.
-Học thầy không tày học bạn.
-Giaù vì bạn, sang vì vợ.
-Dao năng liếc thì sắc, người năng
chào năng quen.
-Aó năng may năng mới, người năng
tới năng thân.
-Kính thầy, yêu bạn.
THỂ LỆ CHƠI NHƯ SAU
Cả lớp chia làm 2 đội: CHĂM NGOAN – HỌC GIỎI
Mỗi đội lần lượt chọn ô hàng ngang tương ứng là một
câu hỏi liên quan đến kiến thức đã học. Trả lời đúng
mỗi ô hàng ngang được 10 điểm.
Đội nào tìm ra từ chìa khóa (ô hàng dọc) trước được
40 điểm.
T R A N N H A N T O N G
B A N H C H U N G B A N H G I A Y
M I N H H U E
N G U Y E N T R A I
T R I E U C O N
T I N H
L I T H U O N G K I E T
T H U O N N T I N H
Q U E M E
C O Y E M D A O
H U E
T R A I B A N
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Ai là tác giả của bài thơ " Thiên trường vãn vọng"?
Tác giả của bài " Đêm nay Bác không ngủ"?
Cô gái trong văn bản "Những câu hát than thân? ví mình với hình ảnh nào?
Ai là tác giả bài thơ "Sông núi nước Nam"
Điền từ vào chỗ trống:
"Nơi đây sống một người tóc bạc
Người không con mà có ..."
Điền từ vào chỗ trống:
"Vần thơ của Bác vần thơ thép
Mà vẫn mênh mông bát ngát ."
Tác giả của bài thơ "Côn Sơn ca"
Điền từ vào dấu ba chấm: "Đường vô xứ.quanh quanh. Non xanh nuo?c biờ?c nhu tranh ho?a dụ` "
Nhân vật trữ tình xuất hiện trong bài thơ : " Cái cò lặn lội bờ sông Hỡi .lấy chú tôi chăng"
Điền từ vào dấu ba chấm: "Chiều chiều ra đứng ngõ sau Trông về . ruột đau chín chiều"
Điền từ vào dấu ba chấm: "Vì một lẽ .
Bác là Hồ Chí Minh"
Loại bánh thường xuất hiện trong ngày tết,truyền thuyết là do Lang Liêu làm?
TRO` CHOI GIA?I ễ CHU~
Bài 8 – Tiết 30 : BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
( Nguyễn Khuyến )