Bài 8. Bạn đến chơi nhà

Nhiệt liệt chào mừng
Các thầy cô giáo và các em học sinh
tham dự tiết dạy ngữ văn 7
Kiểm tra bài cũ:
Đọc thuộc lòng bài thơ Qua Đèo Ngang của Bà Huyện Thanh Quan và chọn câu trả lời đúng cho các câu hỏi sau:
1. Đèo Ngang thuộc địa phương nào ?
a. Đà Nẵng;
b. Quảng Bình;
c. Nơi giáp ranh giữa thành phố Đà Nẵng và Quảng Bình;
d. Nơi giáp ranh giữa hai tỉnh Quảng Bình và Hà Tĩnh.

2 .Tâm trạng của tác giả thể hiện qua bài thơ là tâm trạng như thế nào?
a. Yêu say trước vẻ đẹp của thiên nhiên đất nước;
b. Đau xót ngậm ngùi trước sự đổi thay của quê hương;
c. Buồn thương da diết khi phải sống trong cảnh ngộ cô đơn;
d. Cô đơn trước thực tại, da diết nhớ về quê hương.

Một số quy định
Phần cần ghi vở:
Các đề mục.
Khi nào xuất hiện biểu tượng ✍
bạn đến chơi nhà
Nguyễn Khuyến
Bài 8 tiết 30

Nguyễn Khuyến lúc làm quan
( Cổng Môn Tử Môn )
Cổng vào Từ Đường
Hòm sắc phong do nhà vua ban cho
Mộ Nguyễn Khuyến đặt trên núi Phương Nhi, huyện ý Yên, tỉnh Nam Định.
I. Tìm hiểu chung văn bản
Tác giả:
? - Nguyễn Khuyến (1835-1909), quê Yên Đổ, Bình Lục, Hà Nam. (còn gọi là Tam Nguyên Yên Đổ).
Là nhà thơ làng cảnh kiệt xuất, nổi tiếng với 3 bài thơ: Thu vịnh, Thu ẩm, Thu điếu.
Phong cách thơ trào phúng, trữ tình.
2. Tác phẩm:
Là bài thơ hay nhất viết về tình bạn.
* Thể thơ:

*Cỏch d?c:
I. Tìm hiểu chung văn bản
Ngắt nhịp 4/3 riêng câu 7 (4/1/2)
Thất ngôn bát cú đường luật.

* Từ khó:
Nước cả: nước lớn, nước đầy.
Khôn: khó thực hiện.
Bạn đến chơi nhà

Dã bấy lâu nay, bác tới nhà
Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa.
Ao sâu nước cả, khôn chài cá,
Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà
Cải chửa ra cây, cà mới nụ,
Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa
Dầu trò tiếp khách, trầu không có,
Bác đến chơi đây, ta với ta!
Phần 2
Phần 3
Phần 1
Câu hỏi thảo luận
Bài thơ Bạn đến chơi nhà có điểm gì giống và khác về hình thức so với bài thơ Qua Đèo Ngang?
Giống
về số câu, số chữ, cách hiệp vần, đối thanh, đối ý.
Khác
Phá bỏ ràng buộc
về bố cục(2/2/2/2)
đề - thực - luận - kết
? Tạo ra một kết cấu độc đáo gồm 3 phần (1/6/1).
II. Tìm hiểu văn bản
1. Cõu tho d?u
Đã bấy lâu nay,bác tới nhà.


?
=>Tiếng reo vui, lời chào hồ hởi, v?n vã, thân tình.

2. Sỏu cõu ti?p
Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa.
Ao sâu nước cả, khôn chài cá,
Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà
Cải chửa ra cây, cà mới nụ,
Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa
Dầu trò tiếp khách, trầu không có,
=> Phép đối hợp cách, chặt chẽ, tạo nên giọng thơ nhẹ nhàng, vui tươi, cân xứng
2. Sỏu cõu ti?p
- Trẻ đi vắng ? không có người sai bảo.
- Chợ ở xa ? không dễ mua sắm thức ăn thết bạn.
-> Mong muốn tiếp bạn thịnh soạn nhưng không thực hiện được.
- có cá, có gà nhưng cũng bằng không vì (ao sâu, nước cả, vườn rộng, rào thưa).
- có cải, có cà, có bầu, có mướp nhưng cũng chỉ mới ở dạng tiềm ẩn (chửa ra cây, mới nụ, vừa rụng rốn, đương hoa).
? -> Nguyễn Khuyến rất muốn tiếp bạn chu đáo nhưng lại không có gì để tiếp đãi cả.Sự thiếu thốn, đạm bạc được nói quá, cường điệu đến mức tối đa là yếu tố tạo ra nụ cười hóm hỉnh và thân mật, tế nhị mà sâu sắc.
=> Nghệ thuật liệt kê tang tiến, thậm xưng hóa cái nghèo, thi vị hóa cái nghèo. Lời thơ hóm hỉnh pha chút tự trào vui vui.
3.Câu cu?i ?
Bác đến chơi đây ta với ta
=> Khẳng định chiều sâu của tình bạn: Một tình bạn cao cả.
Cái đáng quí nhất là đến với nhau bằng tấm lòng, không một thứ vật chất nào có thể thay thế được.
III. Tổng kết
1. Nghệ thuật
Tạo tình huống bất ngờ, thú vị.
Lời thơ thuần Nôm, giản dị, tự nhiên.
Giọng thơ hóm hỉnh.
Đối về bố cục, liệt kê...
=> Việt hóa thơ đường
2. Nội dung:
Ca ngợi tình bạn đậm đà, chân thành, thắm thiết, dân dã mà cảm động, một tấm lòng hồn hậu, đẹp đẽ.
* Ghi nhớ SGK T105 ?


IV. Luyện tập
So sánh cụm từ "ta với ta" trong bài Bạn đến chơi nhà của Nguyễn Khuyến với cụm từ "ta với ta" trong bài Qua Đèo Ngang của Bà Huyện Thanh Quan?

"Ta với ta" trong bài Qua đèo Ngang là tác giả với cái bóng của chính mình, là nỗi cô đơn khi chỉ có một mình đối diện với chính mình ở nơi hoang vắng.
-> Bộc lộ nỗi cô đơn gần như tuyệt đối của tác giả.

"Ta với ta" trong Bạn đến chơi nhà là tác giả và bạn, tuy hai mà một, đó là tình bạn chân thành, cảm động vượt lên mọi thứ vật chất.
-> Bộc lộ niềm vui mừng, phấn khởi của đôi bạn già.

V. Hướng dẫn học bài- chuẩn bị bài.
1. Đọc thuộc lòng bài thơ. Biết cách phân tích bài thơ theo cảm xúc của nhà thơ.
2. Soạn bài: Xa ngắm thác núi Lư
- Yêu cầu soạn:
+ Tóm tắt về tác giả, tác phẩm.
+ Phân tích, cảm nhận vẻ đẹp của thác nước
núi Lư.
Xin trân trọng cảm ơn các thầy cô giáo cùng toàn thể các em!