Bài 8. Bạn đến chơi nhà

Giáo viên: TR?N TH? NG?C H�N
Môn Ng? van 7
PHÒNG GD&ĐT HUYỆN CAO LÃNH
NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM HỌC SINH VỀ DỰ
ĐƠN VỊ:
TRƯỜNG THCS BÌNH TH?NH
:
=
NĂM HỌC: 2009 - 2010

KI?M TRA B�I CU.
D?c thuộc lòng bài thơ Qua Dèo Ngang của Bà Huyện Thanh Quan và chọn câu trả lời đúng cho các câu hỏi sau:
1. Dèo Ngang thuộc địa phương nào ?
a. Dà Nẵng;
b. Quảng Bỡnh;
c. Nơi giáp ranh gi?a thành phố Dà Nẵng và Quảng Bỡnh;
d. Nơi giáp ranh gi?a hai tỉnh Quảng Bỡnh và Hà Tinh.
2. Từ nào có thể thay thế cho từ " mảnh `` trong câu thơ�: Một mảnh tỡnh riêng ta với ta.
a. Chút�; b. Nắm�;
c. Khối�; d. Thuở.

3.Cảnh Dèo Ngang trong hai câu đầu được miêu tả như thế nào?
Hoang vắng, thê lương. c. Um tùm, rậm rạp.
b. Phong phú, đầy sức sống. d. Tươi tắn, sinh động.

4.Tâm trạng của tác giả thể hiện qua bài thơ là tâm trạng như thể nào?
a. Yêu say trước vẻ đẹp của thiên nhiên đất nước;
b. Dau xót ngậm ngùi trước sự đổi thay của quê hương;
c. Buồn thương da diết khi phải sống trong cảnh ngộ cô đơn;
d. Cô đơn trước thực tại, da diết nhớ về quê hương.

BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
NGUYỄN KHUYẾN

Tu?n 8. Ti?t 30
Van b?n
Nguyễn Khuyến lúc làm quan
BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
NGUYỄN KHUYẾN
Hòm sắc phong do nhà vua ban cho
Hòm sách, ống quyển thi Dỡnh, thi Hương.
BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
NGUYỄN KHUYẾN
Cổng vào Từ Dường Nguyễn Khuyến
Từ Dường Nguyễn Khuyến
I. TèM HIểU CHUNG
1/Tác giả: (1835-1909)
- Quê ở thôn Vị Hạ, xã Yên Dổ, nay thuộc huyện Bỡnh Lục, tỉnh Hà Nam
- Ông đỗ đầu cả ba kỡ thi nên được gọi là Tam Nguyên Yên Dổ
- Dược mệnh danh là nhà thơ của làng cảnh Việt Nam
BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
NGUYỄN KHUYẾN
Đ· bÊy l©u nay, b¸c tíi nhµ (1)
TrÎ thêi ®i v¾ng, chî thêi xa. (2)
Ao s©u n­íc c¶, kh«n chµi c¸, (3)
V­ên réng rµo th­a, khã ®uæi gµ (4)
C¶i chöa ra c©y, cµ míi nô, (5)
BÇu võa rông rèn, m­íp ®­¬ng hoa (6)
ĐÇu trß tiÕp kh¸ch, trÇu kh«ng cã, (7)
B¸c ®Õn ch¬i ®©y, ta víi ta! (8)
BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
NGUYỄN KHUYẾN

2/. Van b?n:
- Thể thơ: Thất ngôn bát cú Đường luật
- Phuong th?c bi?u d?t chớnh: bi?u c?m.
-Hoàn cảnh sỏng tỏc: Khi nhà thơ cáo quan về ở ẩn.
- B? c?c c?a m?t b�i Thất ngôn bát cú Dường luật du?c chia l�m b?n ph?n: d?, th?c, lu?n, k?t.
I. TèM HIểU CHUNG
1/Tác giả: (1835-1909)
- Quê ở thôn Vị Hạ, xã Yên Dổ, nay thuộc huyện Bỡnh Lục, tỉnh Hà Nam
- Ông đỗ đầu cả ba kỡ thi nên được gọi là Tam Nguyên Yên Dổ
- Dược mệnh danh là nhà thơ của làng cảnh Việt Nam
BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
NGUYỄN KHUYẾN
Bạn đến chơi nhà

Dã bấy lâu nay,// bác tới nhà (1)
Trẻ thời đi vắng,// chợ thời xa. (2)
Ao sâu nước cả, // khôn chài cá, (3)
Vườn rộng rào thưa,// khó đuổi gà (4)
Cải chửa ra cây, // cà mới nụ, (5)
Bầu vừa rụng rốn,// mướp đương hoa (6)
Dầu trò tiếp khách,// trầu // không có, (7)
Bác đến chơi đây,// ta với ta! (8)
Phần 2
Phần 3
Phần 1

1. Câu đầu: lời chào chân thành.
2. Sáu câu tiếp:
Mong muốn tiếp bạn và hoàn cảnh của nhà thơ
3. Câu cuối: Quan niệm về tỡnh bạn
I. TèM HIểU CHUNG
1/Tác giả:
BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
NGUYỄN KHUYẾN
2/. Van b?n:
- Thể thơ: Thất ngôn bát cú Đường luật
- Phuong th?c bi?u d?t chớnh: bi?u c?m.
-Hoàn cảnh sỏng tỏc: Khi nhà thơ cáo quan về ở ẩn.
- B? c?c c?a m?t b�i Thất ngôn bát cú Dường luật du?c chia l�m b?n ph?n: d?, th?c, lu?n, k?t.
3/. Bố cục: 3 phần:

Bài thơ Bạn đến chơi nhà có điểm gỡ giống và khác về hỡnh thức so với bài thơ Qua Dèo Ngang?
Giống
Về số câu, số ch?, cách hiệp vần, đối thanh, đối ý.
Khác
Phá bỏ ràng buộc
Về bố cục(2/2/2/2):
đề - thực - luận - kết
? Tạo ra một kết cấu độc đáo gồm 3 phần (1/6/1).
BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
NGUYỄN KHUYẾN
Đã bấy lâu nay bác tới nhà
Trẻ thời di vắng chợ thời xa
II. đọc - hiểu vAn bản
Dã bấy lâu nay,
Bác tới nhà.
Tiếng reo vui, lời chào hồ hởi thân tỡnh
? Vui mừng, quí mến, trân trọng.
I. TèM HIểU CHUNG
BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
NGUYỄN KHUYẾN
a. Câu 1: Lời chào chân thành
b/. Sỏu cõu ti?p: Mong muốn tiếp bạn và hoàn cảnh của nhà thơ.
Nờu lờn c?nh ho�n c?nh d?c bi?t:
- Trẻ đi vắng ? không có người sai bảo.
- Chợ ở xa ? không dễ mua sắm thức an thết bạn.
-> Mong muốn tiếp bạn thịnh soạn nhưng không thực hiện được.
- Có cá, có gà nhưng cũng bằng không vỡ (ao sâu, nước cả, vườn rộng, rào thưa).
- Có cải, có cà, có bầu, có mướp nhưng cũng chỉ mới ở dạng tiềm ẩn (chửa ra cây, mới nụ, vừa rụng rốn, đương hoa).
-> Nguyễn Khuyến rất muốn tiếp bạn chu đáo bằng nh?ng sản vật quê nhà nhưng lại không có gỡ để tiếp đãi cả.
- Trầu không có  Mong muốn tiếp bạn bằng nghi lễ thông thường cũng không có.
Là lời giãi bày hoàn cảnh sống nghèo với bạn.
 Khẳng định không có gì để tiếp bạn.
1. Nội dung
Ao sâu nước cả, khôn chày cá
Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà
Bạn đến chơi nhà

Đã bấy lâu nay,// bác tới nhà (1)
Trẻ thời đi vắng,// chợ thời xa. (2)
Ao sâu nước cả, // khôn chài cá, (3)
Vườn rộng rào thưa,// khó đuổi gà (4)
Cải chửa ra cây, // cà mới nụ, (5)
Bầu vừa rụng rốn,// mướp đương hoa (6)
Đầu trò tiếp khách,// trầu // không có, (7)
Bác đến chơi đây,// ta với ta! (8)
Phần 2
Phần 3
Phần 1
Cải chửa ra cây
Cà mới nụ
Bầu vừa rụng rốn
Mướp đương hoa
Trầu không có
- Cuộc sống: Dạm bạc, dân dã gắn bó với thiên nhiên bỡnh dị
- Tỡnh cảm: Chân thành và rất hiểu nhau.
+ Sự thiếu thốn, đạm bạc ? nói quá, cường điệu ? tạo ra nụ cười hóm hỉnh và thân mật, tế nhị mà sâu sắc.
+ Nghệ thuật đối xứng ? Bức tranh thiên nhiên cân đối hài hoà
+ Ngôn ng?, hỡnh ảnh bỡnh dị.
BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
NGUYỄN KHUYẾN
II. đọc - hiểu vAn bản
Dã bấy lâu nay,
Bác tới nhà.
Tiếng reo vui, lời chào hồ hởi thân tỡnh
? Vui mừng, quí mến, trân trọng.
I. TèM HIểU CHUNG
BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
NGUYỄN KHUYẾN
a. Câu 1: Lời chào chân thành
b/. Sỏu cõu ti?p: Mong muốn tiếp bạn và hoàn cảnh của nhà thơ.
c/. Câu cuối: Quan niệm về tình bạn
Lời kết thể hiện cái nhìn thông thái, niềm vui của tác giả khi đón bạn vào nhà.
-Ta: chỉ nhà thơ Nguyễn Khuyến
-Ta: chỉ bạn của Nguyễn Khuyến
 khẳng định sự hòa hợp trọn vẹn, sự đồng cảm một cách tuyệt đối.
Cái đáng quí nhất là đến với nhau bằng tấm lòng.
1. Nội dung
2. Nghệ thuật
- Sáng tạo tình huống khó xử khi bạn đến chơi nhà và cuối cùng òa ra niềm vui đồng cảm
- Lập ý bất ngờ.
- Vận dụng ngôn ngữ, thể loại điêu luyện.
- Cuộc sống: Dạm bạc, dân dã gắn bó với thiên nhiên bỡnh dị
- Tỡnh cảm: Chân thành và rất hiểu nhau.
+ Sự thiếu thốn, đạm bạc ? nói quá, cường điệu ? tạo ra nụ cười hóm hỉnh và thân mật, tế nhị mà sâu sắc.
+ Nghệ thuật đối xứng ? Bức tranh thiên nhiên cân đối hài hoà
+ Ngôn ng?, hỡnh ảnh bỡnh dị.
II. đọc - hiểu vAn bản
I. TèM HIểU CHUNG
BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
NGUYỄN KHUYẾN
a. Câu 1: Lời chào chân thành
b/. Sỏu cõu ti?p: Mong muốn tiếp bạn và hoàn cảnh của nhà thơ.
c/. Câu cuối: Quan niệm về tình bạn
Lời kết thể hiện cái nhìn thông thái, niềm vui của tác giả khi đón bạn vào nhà.
-Ta: chỉ nhà thơ Nguyễn Khuyến
-Ta: chỉ bạn của Nguyễn Khuyến
 khẳng định sự hòa hợp trọn vẹn, sự đồng cảm một cách tuyệt đối.
Cái đáng quí nhất là đến với nhau bằng tấm lòng.
1. Nội dung
Thảo luận nhóm (2’)
So s¸nh côm tõ "ta víi ta" trong bµi B¹n ®Õn ch¬i nhµ cña NguyÔn KhuyÕn víi côm tõ "ta víi ta" trong bµi Qua ĐÌo Ngang cña Bµ HuyÖn Thanh Quan?
** "Ta với ta" trong bài Qua Dèo Ngang là tác giả với cái bóng của chính mỡnh, tuy hai mà một, là nỗi cô đơn khi chỉ có một mỡnh đối diện với chính mỡnh ở nơi hoang vắng.
-> Bộc lộ nỗi cô đơn gần như tuyệt đối của tác giả.

** "Ta với ta" trong b�i Bạn đến chơi nhà là tác giả và bạn, đó là tỡnh bạn chân thành, cảm động vượt lên mọi thứ vật chất.
-> Bộc lộ niềm vui mừng, phấn khởi của đôi bạn già.
BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
NGUYỄN KHUYẾN
3. Ý nghĩa văn bản.
Bài thơ thể hiện một quan niệm về tình bạn, quan niệm đó vẫn cón có ý nghĩa, giá trị lớn trong cuộc sống của con người hôm nay.
II. đọc - hiểu vAn bản
I. TèM HIểU CHUNG
BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
NGUYỄN KHUYẾN
a. Câu 1: Lời chào chân thành
b/. Sỏu cõu ti?p: Mong muốn tiếp bạn và hoàn cảnh của nhà thơ.
c/. Câu cuối: Quan niệm về tình bạn
Lời kết thể hiện cái nhìn thông thái, niềm vui của tác giả khi đón bạn vào nhà.
-Ta: chỉ nhà thơ Nguyễn Khuyến
-Ta: chỉ bạn của Nguyễn Khuyến
 khẳng định sự hòa hợp trọn vẹn, sự đồng cảm một cách tuyệt đối.
Cái đáng quí nhất là đến với nhau bằng tấm lòng.
1. Nội dung
2. Nghệ thuật
- Sáng tạo tình huống khó xử khi bạn đến chơi nhà và cuối cùng òa ra niềm vui đồng cảm
- Lập ý bất ngờ.
- Vận dụng ngôn ngữ, thể loại điêu luyện.
III. Tổng kết
Ghi nhớ trang 105 sgk.
3. Ý nghĩa văn bản.
Bài thơ thể hiện một quan niệm về tình bạn, quan niệm đó vẫn cón có ý nghĩa, giá trị lớn trong cuộc sống của con người hôm nay.
II. đọc - hiểu vAn bản
I. TèM HIểU CHUNG
BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
NGUYỄN KHUYẾN
a. Câu 1: Lời chào chân thành
b/. Sỏu cõu ti?p: Mong muốn tiếp bạn và hoàn cảnh của nhà thơ.
c/. Câu cuối: Quan niệm về tình bạn
1. Nội dung
2. Nghệ thuật
- Sáng tạo tình huống khó xử khi bạn đến chơi nhà và cuối cùng òa ra niềm vui đồng cảm
- Lập ý bất ngờ.
- Vận dụng ngôn ngữ, thể loại điêu luyện.
IV. Luyện tập
Ngôn ng? ở bài thơ "Bạn đến chơi nhà" có gỡ khác với ngôn ng? ở đoạn thơ " Sau phút chia ly" đã học?
** Ngôn ng? của bài thơ " Bạn đến chơi nhà"
Ngôn ng? mộc mạc, bỡnh dị, đời thường. Chủ yếu sử dụng từ thuần việt. Nhưng đạt đến độ kết tinh, hấp dẫn.

** Ngôn ng? của bài thơ "Sau phút chia ly"
Ngôn ng? bác học, sử dụng chủ yếu từ Hán Việt với các điển cố, điển tích mang ý nghĩa tượng trưng.
BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
NGUYỄN KHUYẾN
V. Hướng dẫn học bài
Trỡnh bày cảm nhận của em về cái, hay cái đẹp của bài thơ "Bạn đến chơi nhà".

2. Học thuộc lòng bài thơ,

3. Chu?n b? b�i vi?t s? 2.

BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
NGUYỄN KHUYẾN
Mộ Nguyễn Khuyến đặt trên núi Phương Nhi, huyện ý Yên, tỉnh Nam Dịnh.
Cổng vào Từ Dường Nguyễn Khuyến
Từ Dường Nguyễn Khuyến
Xin trân trọng cảm ơn QUí thầy cô giáo và các em!