Bài 8. Bạn đến chơi nhà

Nhiệt liệt chào mừng các thầy cô giáo và các em học sinh
GIÁO VIÊN: BÙI TRUNG HƯNG – THCS ĐỘI BÌNH - ỨNG HÒA - HN
KIỂM TRA BÀI CŨ
Đọc thuộc bài thơ “Qua Đèo Ngang” của bà Huyện Thanh Quan, em hiểu gì về cụm từ “ta với ta” ở cuối bài thơ?
-Nguyễn Khuyến-
Bạn đến chơi nhà
Ngữ văn 7
Tiết 30:


Tiết 30 Bạn đến chơi nhà
- Nguyễn Khuyến -
I. Đọc – Tìm hiểu chú thích
1. Tác giả:
Em hãy giới thiệu một vài nét về tác giả Nguyễn Khuyến?
- Nguyễn Khuyến (1835 - 1909), đỗ đầu cả ba kỳ thi nên được gọi là Tam Nguyên Yên Đổ.
- Quê ở xã Yên Đổ, Bình Lục, Hà Nam.
Từ Đường Nguyễn Khuyến
Hòm sách, ống quyển thi Đình, thi Hương.
Hòm sắc phong do nhà vua ban cho
Nguyễn Khuyến lúc làm quan
Mộ Nguyễn Khuyến đặt trên núi Phương Nhi
(Nam Định)


Tiết 30 Bạn đến chơi nhà
- Nguyễn Khuyến -
I. Đọc – Tìm hiểu chú thích
1. Tác giả:
- Nguyễn Khuyến (1835 - 1909), đỗ đầu cả ba kỳ thi nên được gọi là Tam Nguyên Yên Đổ.
- Quê ở xã Yên Đổ, Bình Lục, Hà Nam.
2. Tác phẩm:
Em hãy cho biết bài thơ được sáng tác khi nào?

- Bài thơ được sáng tác khi nhà thơ đã cáo quan về ở ẩn.
- Được in trong Hợp tuyển thơ văn Việt Nam – Tập 4 (1963).


Tiết 30 Bạn đến chơi nhà
- Nguyễn Khuyến -
I. Đọc – Tìm hiểu chú thích
1. Tác giả:
- Nguyễn Khuyến (1835 - 1909), đỗ đầu cả ba kỳ thi nên được gọi là Tam Nguyên Yên Đổ.
- Quê ở xã Yên Đổ, Bình Lục, Hà Nam.
2. Tác phẩm:
- Bài thơ được sáng tác khi nhà thơ đã cáo quan về ở ẩn.
Bạn đến chơi nhà

đã bấy lâu nay, bác tới nhà,
Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa.
Ao sâu nước cả, khôn chài cá,
Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà.
Cải chửa ra cây, cà mới nụ,
Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa.
đầu trò tiếp khách, trầu không có,
Bác đến chơi đây, ta với ta !
Bài thơ được viết theo thể thơ nào?
3. Thể thơ:
Thất ngôn bát cú Đường luật
- Được in trong Hợp tuyển thơ văn Việt Nam – Tập 4 (1963).


Tiết 30 Bạn đến chơi nhà
- Nguyễn Khuyến -
I. Đọc – Tìm hiểu chú thích
1. Tác giả:
- Nguyễn Khuyến (1835 - 1909), đỗ đầu cả ba kỳ thi nên được gọi là Tam Nguyên Yên Đổ.
- Quê ở xã Yên Đổ, Bình Lục, Hà Nam.
2. Tác phẩm:
4. Bố cục:
Bài thơ thất ngôn bát cú Đường luật thường gồm mấy phần?
3. Thể thơ:
Thất ngôn bát cú Đường luật
- Bài thơ được sáng tác khi nhà thơ đã cáo quan về ở ẩn.
- Được in trong Hợp tuyển thơ văn Việt Nam – Tập 4 (1963).
I. Đọc – Tìm hiểu chú thích
1. Tác giả:
- Nguyễn Khuyến (1835 - 1909), đỗ đầu cả ba kỳ thi nên được gọi là Tam Nguyên Yên Đổ.
- Quê ở xã Yên Đổ, Bình Lục, Hà Nam.
2. Tác phẩm:
4. Bố cục:
- Được in trong Hợp tuyển thơ văn Việt Nam – Tập 4 (1963).
3. Thể thơ:
Thất ngôn bát cú Đường luật
- Bài thơ được sáng tác khi nhà thơ đã cáo quan về ở ẩn.


Tiết 30 Bạn đến chơi nhà
- Nguyễn Khuyến -
Câu 1: Cảm xúc khi bạn đến chơi.
Câu 2-7: Tình huống và khả năng tiếp đãi bạn
Câu 8: Cảm nghĩ về tình bạn.
3 phần:
Kết cấu: 1-6-1
Bạn đến chơi nhà

đã bấy lâu nay, bác tới nhà,
Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa.
Ao sâu nước cả, khôn chài cá,
Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà.
Cải chửa ra cây, cà mới nụ,
Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa.
đầu trò tiếp khách, trầu không có,
Bác đến chơi đây, ta với ta !


Tiết 30 Bạn đến chơi nhà
- Nguyễn Khuyến -
I. Đọc – Tìm hiểu chú thích
II. Đọc – Tìm hiểu văn bản
1. Cảm xúc khi bạn đến chơi
Bạn đến chơi nhà

Đã bấy lâu nay, bác tới nhà,
Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa.
Ao sâu nước cả, khôn chài cá,
Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà.
Cải chửa ra cây, cà mới nụ,
Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa.
Đầu trò tiếp khách, trầu không có,
Bác đến chơi đây, ta với ta !
Đã bấy lâu nay, bác tới nhà,
Cách mở đầu bài thơ có gì có gì thú vị? Qua đấy ta thấy tâm trạng của tác giả như thế nào?
-> Niềm vui mừng, quý mến, trân trọng khi có bạn đến thăm.
"Đã bấy lâu nay"
"Bác"
Tiếng reo vui
Lời chào hồ hởi, thân tình
I. Đọc – Tìm hiểu chú thích
II. Đọc – Tìm hiểu văn bản
1. Cảm xúc khi bạn đến chơi
- Lời thơ mở đầu rất tự nhiên như một lời chào.
-> Niềm vui sướng, hồ hởi khi có bạn đến thăm.
2. Tình huống và khả năng tiếp đãi bạn


Tiết 30 Bạn đến chơi nhà
- Nguyễn Khuyến -
1
Sau câu thơ thể hiện niềm vui mừng, xúc động, nhà thơ Nguyễn Khuyến đã nghĩ đến việc gì?
Em hãy kể ra những thứ mà nhà thơ Nguyễn Khuyến nhắc đến để dự định tiếp đãi bạn?
- Cá, gà:
- Cải, cà, bầu, mướp
- Trầu:
Xa
đi vắng
Khó bắt
đang phát triển
Không có
Những thứ mà nhà thơ nghĩ đến để tiếp bạn có thể thực hiện được không? Vì sao?
- Chợ:
- Trẻ:
Món thịt cá
Có cá
Có gà
Ao sâu, nước cả
Vườn rộng, rào thưa
Nhưng
Không bắt được
Món rau dưa
Có : cải
cà
bầu
mướp
Nhưng
Cải chửa ra cây
Cà mới nụ
Mướp đương hoa
Món dân dã đều chưa ăn được
Bầu vừa rụng rốn
I. Đọc – Tìm hiểu chú thích
II. Đọc – Tìm hiểu văn bản
1. Cảm xúc khi bạn đến chơi
-> Niềm vui sướng, hồ hởi khi có bạn đến thăm.
2. Tình huống và khả năng tiếp đãi bạn


Tiết 30 Bạn đến chơi nhà
- Nguyễn Khuyến -
1
- Cá, gà:
- Cải, cà, bầu, mướp
- Trầu:
Xa
đi vắng
Khó bắt
đang phát triển
Không có
- Chợ:
- Trẻ:
“§Çu trß tiÕp kh¸ch, trÇu kh«ng cã”
->Lễ nghi tiếp khách tối thiểu cũng không có.
- Lời thơ mở đầu rất tự nhiên như một lời chào.
I. Đọc – Tìm hiểu chú thích
II. Đọc – Tìm hiểu văn bản
1. Cảm xúc khi bạn đến chơi
-> Niềm vui sướng, hồ hởi khi có bạn đến thăm.
2. Tình huống và khả năng tiếp đãi bạn


Tiết 30 Bạn đến chơi nhà
- Nguyễn Khuyến -
1
- Cá, gà:
- Cải, cà, bầu, mướp
- Trầu:
Xa
đi vắng
Khó bắt
đang phát triển
Không có
- Chợ:
- Trẻ:
- Lời thơ mở đầu rất tự nhiên như một lời chào.
Tác giả sử dụng biện pháp nghệ thuật gì khi giãi bày tình cảm của mình?
Tác dụng của những biện pháp nghệ thuật đó?
Nghệ thuật liệt kê, đối, nói quá
-> Tình huống oái oăm khó xử
Thể hiện sự dí dỏm, hài hước


Tiết 30 Bạn đến chơi nhà
- Nguyễn Khuyến -
I. Đọc – Tìm hiểu chú thích
II. Đọc – Tìm hiểu văn bản
1. Cảm xúc khi bạn đến chơi
2. Tình huống và khả năng tiếp đãi bạn
3. Cảm nghĩ về tình bạn
Bác đến chơi đây, ta với ta.
Cụm từ "ta với ta" trong bài thơ này có gì khác với cụm từ "ta với ta" trong bài thơ Qua Đèo Ngang?
Cụm từ nào trong câu 8 quan trọng nhât?
“Ta víi ta” lµ chØ ai víi ai?
- Đại từ "ta" -> Sự gắn bó, hòa hợp của một tình bạn chân thành.


Tiết 30 Bạn đến chơi nhà
- Nguyễn Khuyến -
Ngoài các biện pháp nghệ thuật đối lập, liệt kê, còn có các biện pháp nghệ thuật nào khác?
I. Đọc – Tìm hiểu chú thích
II. Đọc – Tìm hiểu văn bản
1. Cảm xúc khi bạn đến chơi
2. Tình huống và khả năng tiếp đãi bạn
3. Cảm nghĩ về tình bạn
III. Tổng kết.
1. Nghệ thuật:
2. Nội dung:
Tạo tình huống bất ngờ, thú vị.
Lời thơ thuần Nôm, giản dị, tự nhiên.
Giọng thơ hóm hỉnh.
Các biện pháp nghệ thuật đó làm nổi bật điều gì về nội dung?
Ca ngợi tình bạn chân thành, thắm thiết, thủy chung, gợi không khí làng quê đậm đà hương sắc Việt Nam.
3. Ghi nhớ (SGK)


Tiết 30 Bạn đến chơi nhà
- Nguyễn Khuyến -
I. Đọc – Tìm hiểu chú thích
II. Đọc – Tìm hiểu văn bản
1. Cảm xúc khi bạn đến chơi
2. Tình huống và khả năng tiếp đãi bạn
3. Cảm nghĩ về tình bạn
III. Tổng kết.
1. Nghệ thuật:
2. Nội dung:
3. Ghi nhớ (SGK)
IV. Luyện tập
Tình huống: khách của bố (mẹ) đến nhà chơi nhưng bố (mẹ) đang giở công việc chưa ra tiếp khách ngay được. Em sẽ làm gì để thể hiện sự văn minh thanh lịch?
Thảo luận nhóm
Em hãy nêu nội dung và nghệ thuật của bài thơ?
Củng cố
Dặn dò
- Tập đọc diễn cảm bài thơ.
Nắm chắc nội dung và nghệ thuật của bài.
- Hoàn thiện các bài tập trong SGK.
- Chuẩn bị bài: viết bài tập làm văn số 2.
Xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo và các em học sinh!