Bài 8. Bạn đến chơi nhà

-Nguyễn Khuyến-
Bạn đến chơi nhà
Tiết 30- Ngữ văn 7
GV;Phạm Thị Diệp
Trường THCS Lê Quý Đôn-Đức Mạnh-ĐăkNông
Tiết 30: BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ - Nguyễn Khuyến
I- Tìm hiểu khái quát:
1.Tác giả:
Trình bày những hiểu biết của em về tác giả Nguyễn Khuyến?
Nguyễn Khuyến (1835 – 1909) - Quê ở thôn Vị Hạ, xã Yên Đổ, huyện Bình Lục, tỉnh Hà Nam. Là người thông minh học giỏi đỗ đầu cả ba kì thi nên còn có tên gọi là Tam Nguyên Yên Đổ. Ông ra làm quan khoảng mười năm, sau đó thời thế loạn lạc cáo quan về ở ẩn.
-Nhà thơ lớn của dân tộc.

I- Tìm hiểu khái quát:
1.Tác giả:
Nguyễn Khuyến lúc làm quan
Tiết 30: BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ - Nguyễn Khuyến
Ngôi nhà Nguyễn Khuyến cáo quan về ở ẩn
Hòm sắc phong do nhà vua ban
Hòm sách, ống quyển thi Đình, thi Hương
Cổng vào Từ Đường Nguyễn Khuyến
Đường vào nhà Nguyễn Khuyến
Mộ Nguyễn Khuyến đặt trên núi Phương Nhi, huyện Ý Yên, tỉnh Nam Định.
I- Tìm hiểu khái quát:
1.Tác giả:
Tiết 30: BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ - Nguyễn Khuyến
2. Tác phẩm:
I- Tìm hiểu khái quát:
1Tác giả.
- Thể thơ.
- Chủ đề.
Tiết 30: BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ - Nguyễn Khuyến
2. Taực phaồm.
3. ®äc.
Đã bấy lâu nay, bác tới nhà,
Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa.
Ao sâu nước cả, khôn chài cá,
Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà.
Cải chửa ra cây, cà mới nụ,
Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa.
Đầu trò tiếp khách, trầu không có,
Bác đến chơi đây, ta với ta.
(Nguyễn Khuyến)

I- Tìm hiểu khái quát:


1Tác giả.



Thể thơ.





Chủ đề.
Tiết 30: BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ - Nguyễn Khuyến



2. Taực phaồm.




3. ®äc.
Đã bấy lâu nay, bác tới nhà,
Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa.
Ao sâu nước cả, khôn chài cá,
Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà.
Cải chửa ra cây, cà mới nụ,
Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa.
Đầu trò tiếp khách, trầu không có,
Bác đến chơi đây, ta với ta.
(Nguyễn Khuyến)


4. Bố cục.
BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
Đã bấy lâu nay, bác tới nhà, (1)
Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa. (2)
Ao sâu nước cả, khôn chài cá, (3)
Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà. (4)
Cải chửa ra cây, cà mới nụ, (5)
Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa.(6)
Đầu trò tiếp khách, trầu không có, (7)
Bác đến chơi đây, ta với ta. (8)
Phần 2
Phần 3
Phần 1
Cảm xúc khi bạn đến nhà.
Tình huống và khả năng tiếp bạn.
Cảm nghĩ về tình bạn.
Giống
Số câu, số chữ, cách hiệp vần, đối thanh, đối ý.
Khác
Phá bỏ ràng buộc về bố cục (2/2/2/2)
Đề-Thực-Luận-Kết
? Tạo ra một kết cấu độc đáo gồm 3 phần (1/6/1)
I- Tìm hiểu khái quát:
II- Tìm hiểu chi tiết bài thơ:
Đã bấy lâu nay, bác tới nhà
Đọc câu thơ theo nhịp và nhận xét?
1- Cảm xúc khi bạn đến nhà:
Đã lâu rồi,hôm nay, bác mới tới nhà .
En nhận xét gì về giọng điệu, cách xưng hô của câu thơ này?
Lời thơ tự nhiên hồ hởi,
phấn khởi.
Vui mừng gặp bạn :Tình cảm bạn bè thân thiết bền chặt.


Tiết 30: BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ - Nguyễn Khuyến
Thể hiện tâm trạng và tình cảm gi?
I- Tìm hiểu khái quát:
II- Tìm hiểu chi tiết bài thơ:
1- Cảm xúc khi bạn đến nhà:
2- Tình huống và khả năng tiếp bạn:
Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa
Ao sâu nước cả, khôn chài cá
Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà
Cải chửa ra cây, cà mới nụ
Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa
Đầu trò tiếp khách, trầu không có
Tác giả đưa ra tình huống như thế nào? Nhận xét?
- Trẻ -vắng
- Chợ -xa
=> Mong muốn thết đãi bạn thịnh soạn nhưng không thực hiện được.
Tiết 30: BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ - Nguyễn Khuyến
Tình thế oái oăm ,khó xử
Mong muốn tiếp đãi bạn trở nên như thế nào?
Những loại thức ă n
nào có sẵn trong
vườn nhà?
Ao sâu nước cả, khôn chài cá
Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà
Cải chửa ra cây, cà mới nụ
Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa
Đầu trò tiếp khách, trầu không có
Những loại thức ă n
nào có sẵn trong
vườn nhà?
I- Tìm hiểu khái quát:
II- Tìm hiểu chi tiết bài thơ:
1- Cảm xúc khi bạn đến nhà:
2- Tình huống và khả năng tiếp bạn:
- Trẻ -vắng
- Chợ -xa
=> Mong muốn thết đãi bạn thịnh soạn nhưng không thực hiện được.
Tác giả sử dụng phép tu từ gì? Nhận xét về các món ăn này?
Tiết 30: BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ - Nguyễn Khuyến
Tình thế oái oăm ,khó xử
->Phép liệt kê
=>Các món ăn dân dã.
Các nguyên liệu chế biến món ăn ở trong trạng thái như thế nào?
Ao sâu nước cả, khôn chài cá
Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà
Cải chửa ra cây, cà mới nụ
Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa
Đầu trò tiếp khách, trầu không có
I- Tìm hiểu khái quát:
II- Tìm hiểu chi tiết bài thơ:
1- Cảm xúc khi bạn đến nhà:
2- Tình huống và khả năng tiếp bạn:
- Mọi thứ đều có mà cũng bằng không.
Đầu trò tiếp khách, trầu không có
Nói quá
chưa có điều kiện, mong được sự thông cảm .


Một tình cảm chân thành không khách sáo.
Tiết 30: BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ - Nguyễn Khuyến
Khó bắt
Khó đuổi
Chưa sử d ?ng được
Ao sâu nước cả, khôn chài cá
Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà
Cải chửa ra cây, cà mới nụ
Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa
Đầu trò tiếp khách, trầu không có
=>Mong muốn tiếp đãi bằng phong tục thông thường cũng không thành.
Tác giả giới thiệu như thế để làm gi?
I- Tìm hiểu khái quát:
II- Tìm hiểu chi tiết bài thơ:
1- Cảm xúc khi bạn đến nhà:
2- Tình huống và khả năng tiếp bạn:
=> Mong muốn thết đãi bạn thịnh soạn nhưng không thực hiện được
- Mọi thứ đều có mà cũng bằng không
Chưa có điều kiện, mong được sự thông cảm
 Một tình cảm chân thành dành cho bạn
3- Cảm nghĩ về tình bạn:
Bác đến chơi đây, ta với ta !
Câu thơ thứ 8 và cụm từ ta với ta nói lên điều gì?
-Tình bạn chân thành, sâu sắc, không bị ảnh hưởng bởi hoàn cảnh và vật chất.
So sánh cụm từ ta với ta trong bài thơ này với bài thơ: “ Qua đèo Ngang”?
BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
Tiếng nói của 2 người, thể hiện tình bạn chân thành, ấm áp
QUA ĐÈO NGANG
Tiếng nói của một người, đối diện với chính mình, thể hiện nỗi cô đơn, nỗi buốn không ai chia sẻ
Tiết 30: BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ - Nguyễn Khuyến
I- Tìm hiểu khái quát:
II- Tìm hiểu chi tiết bài thơ:
1- Cảm xúc khi bạn đến nhà:
2- Tình huống và khả năng tiếp bạn:
=> Mong muốn thết đãi bạn thịnh soạn nhưng không thực hiện được
Một tình huống đặc biệt, thể hiện mong muốn của mình nhưng chưa có điều kiện, mong được sự thông cảm
 Một tình cảm chân thành dành cho bạn
III- Tổng kết
Em có nhận xét gì về nội dung, nghệ thuật của bài thơ?
Xem ghi nhớ ( sgk)
Tiết 30: BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ - Nguyễn Khuyến
3- Cảm nghĩ về tình bạn:
Tình bạn chân thành, sâu sắc, không bị ảnh hưởng bởi hoàn cảnh và vật chất
Cách tạo tình huống: Từ chuyện lâu ngày
bạn mới đến chơi để tác giả được giãi bày
tâm sự.
Liệt kê: Cá, gà, cải, cà, bầu, mướp, trầu
-> liệt kê tên các món ăn ngon muốn
đãi bạn
Phép đối :Câu 3 đối với câu 4.
Câu 5 đối với câu 6
-> Tạo nhịp điệu cân đối cho bài thơ
Nói quá :Sự thiếu thốn, đạm bạc được
nói quá, cường điệu đến mức tối đa.
Một vài hình ảnh về
Phong tục tiếp bạn từ xưa đến nay
Gặp nhau tay bắt mặt mừng
Bao nhiêu kỉ niệm đã từng sẻ chia.
Một vài hình ảnh về
Phong tục tiếp bạn từ xưa đến nay
Truyền thống, hiện đại hài hòa.
Miếng trầu, chén nước mặn mà nên duyên.
Một vài hình ảnh về
Phong tục tiếp bạn từ xưa đến nay
Dấu xưa thanh đạm…Tình người thiết tha…
Nhóm 1- 2
Nhóm 2, 3
Nhóm 5- 6
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
HỌC THUỘC LÒNG BÀI THƠ
NẮM KĨ NỘI DUNG, NGHỆ THUẬT
HOÀN THÀNH BẢN ĐỒ TƯ DUY
SOẠN BÀI MỚI: XA NGẮM THÁC NÚI LƯ
TIẾT 31- 32: VIẾT BÀI SỐ 2
TRÂN TRỌNG CÁM ƠN THẦY CÔ VÀ CÁC EM