Bài 8. Bạn đến chơi nhà

Nguyễn Khuyến

Tìm hiểu chung

1. Tác giả
_ Nguyễn Khuyến (1835-1909), quê Yên Đổ, Bình Lục, Hà Nam ( Còn gọi là Tam Nguyên Yên Đổ)
_ Là nhà thơ làng cảnh kiệt xuất nổi tiếng với ba bài thơ: Thu vịnh, Thu ẩm, Thu điếu
_ Phong cách thơ trào phúng, trữ tình

2. Tác phẩm
_ Là bài thơ hay nhất viết về tình bạn
_ Giải nghĩa từ:
+ Nước cả: nước lớn, nước đầy
+ Khôn: khó thực hiện
_ Đọc: ngắt nhịp 4/3 riêng câu 7(4/1/2)
_ Thể thơ: thất ngôn bát cú Đường luật
_ Hiệp vần cuối câu 1,2,4,6,8
_ Luật trắc, bằng
_ Đối: Câu 3 với câu 4
Câu 5 với câu 6
=> Đối câu-ý- thanh-từ loại nhằm nổi bật ý tứ và thanh điệu.
_Số câu: có 8 câu, mỗi câu 7 chữ
_ Kết cấu: 4 cặp câu
+ 2 câu đề: mở đề và bắt đầu mở ý
+ 2 câu thực: miêu tả cụ thể
* tình
* cảnh
* Sự vật
+ 2 câu luận: bàn luận và nhận xét
+ 2 câu kết: khép bài thơ bằng những ý kết luận.
_ Bố cục: 3 phần
+ Câu đầu: lời chào thân ái, chân thành
+ Sáu câu tiếp: tình huống và khả năng tiếp bạn
+ Câu cuối: khẳng định tình bạn chân thành, đậm đà, thắm thiết.




II, Phân tích văn bản
1. Lời chào chân thành
Đã bấy lâu nay bác tới nhà
=> tiếng reo vui, lời chào hồ hởi, thân tình. Vui mừng quý mến, trân trọng.
2. Tình huống và khả năng tiếp bạn
_ Trẻ đi vắng -> không có người sai bảo
_ Chợ ở xa -> không dễ mua sắm thức ăn tiếp bạn
=> Mong muốn tiếp bạn thịnh soạn nhưng không thực hiện được.
_ Có cá, có gà cũng bằng không vì ao sâu, nước cả, vườn rộng, rào thưa.
_ Có cải, cà, bầu, mướp nhưng chỉ mới có dạng tiềm ẩm: chửa ra cây, mới nụ, vừa rụng rốn, đương hoa.
=> Nguyễn Khuyến rất muốn tiếp bạn nhưng lại không có gì để tiếp bạn cả.
“ Đầu trò tiếp khách trầu không có “
Sự thiếu thốn, đạm bạc được nói quá, cường điệu đến mức tối đa, đối lập với cái giàu có, sang trọng giả tưởng cũng được nói quá, cường điệu không kém là yếu tố tạo ra nụ cười hóm hỉnh và thân mật.
-> Nghệ thuật đòn bẩy tài tình.
3. Khẳng định tình bạn chân thành
“ Bác đến chơi đây ta với ta “
Khẳng định chiều sâu của tình bạn:
Cái đáng quý nhất là đến với nhau bằng tấm lòng.