Bài 8. Bạn đến chơi nhà

CHÀO MỪNG
CÁC THẦY CÔ ĐẾN DỰ GIỜ
NGỮ VĂN LỚP 7C
Với phong cách trang nhã, bài thơ “Qua Đèo Ngang” cho thấy cảnh tượng Đèo Ngang thoáng đãng mà heo hút, thấp thoáng có sự sống của con người nhưng còn hoang sơ, đồng thời thể hiện nỗi nhớ nước thương nhà, nỗi buồn thầm lặng cô đơn của tác giả
Tiết 30:
BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
_Nguyễn Khuyến_
I. Đọc -Tìm hiểu chung:
1.Tác giả:
- Nguyễn Khuyến (1835 -1909)
quê ở thôn Vị Hạ, xã Yên Đổ, huyện
Bình Lục, tỉnh Hà Nam
- Ông đỗ đầu cả 3 kì thi : Hương, Hội,
Đình nên gọi là Tam Nguyên Yên Đổ.
- Là nhà thơ của quê hương làng cảnh
Việt Nam.

2. Tác phẩm:
a. Hoàn cảnh sáng tác: Khi nhà thơ
cáo quan về ở ẩn tại quê nhà.
- Là một trong những bài thơ hay nhất
viết về đề tài tình bạn.
Tiết 30: BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
_Nguyễn Khuyến_
I. Đọc -Tìm hiểu chung:
1.Tác giả:
2. Tác phẩm:
a. Hoàn cảnh sáng tác:
b. Đọc – Chú thích:
c.Thể thơ: Thất ngôn bát cú
Đường luật
d. Kết cấu:

Giải nghĩa các từ : nước cả, khôn,
rốn, chửa ?
+ nước cả : nước đầy, nước lớn
+ khôn : không thể, khó, e rằng khó
+ rốn (rụng rốn): hoa sau khi đậu trái,
hoa teo lại thành cái rốn. Khi trái lớn
dần, hoa rụng đi gọi là rụng rốn.
+ chửa: chưa
Tiết 30: BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
_Nguyễn Khuyến_

BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
NGUYỄN KHUYẾN
Đã bấy lâu nay, bác tới nhà,
Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa.
Ao sâu nước cả, khôn chài cá,
Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà.
Cải chửa ra cây, cà mới nụ,
Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa.
Đầu trò tiếp khách, trầu không có,
Bác đến chơi đây, ta với ta!
Cách đọc :
Đọc với giọng vui tươi, hóm hỉnh
như thấp thoáng một nụ cười.
Chú ý ngắt nhịp 4/3
THỂ THƠ THẤT NGÔN BÁT CÚ ĐƯỜNG LUẬT
-Số câu : 8 câu / bài
Số chữ : 7 chữ / câu
Ngắt nhịp 4 /3
Gieo vần : ở các chữ cuối của các
câu 1,2,4,6,8.
Có phép đối giữa câu 3 với câu 4,
Câu 5 với câu 6
Luật bằng trắc.
Bố cục : Đề - thực - luận -kết
I. Đọc -Tìm hiểu chung:
II. Tìm hiểu chi tiết văn bản:
1. Cảm xúc khi bạn đến chơi nhà (Câu mở đầu)

Tiết 30: BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
_Nguyễn Khuyến_

Đã bấy lâu nay, bác tới nhà
- Ngôn ngữ giản dị, tự nhiên như một lời chào hỏi.

=> Niềm vui sướng, thái độ niềm nở, thân mật, tôn trọng của tác giả đối với bạn.
- Cách vào bài tự nhiên như lời nói hàng ngày.

- Cách xưng hô : “bác”

=> Thái độ tôn trọng, thân mật.
I. Đọc -Tìm hiểu chung:
II. Tìm hiểu chi tiết văn bản:
1. Cảm xúc khi bạn đến chơi nhà
2. Hoàn cảnh tiếp bạn (6 câu tiếp
theo)

Tiết 30: BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
_Nguyễn Khuyến_

Trẻ thời đi vắng, chợ tho`i xa
Ao sâu nu?c cả, khôn chài cá
Vu?n rộng rào thua, khó đuổi gà
Cải chửa ra cây, cà mới nụ,
Bầu vừa ru?ng rốn, mu?p duong hoa
Đầu trò tiếp khách, trầu không co?
-Tre? va?ng, --> khơng co? nguo`i sai ba?o
cho? xa --> khơng d�~ mua sa?m thu?c an
Khơng cĩ mĩn an cao sang d�i b?n.

-Ao s�u nuo?c ca?, khơn ch�i c�,
Vu?n r?ng ra`o thua, khĩ du?i g�
? Khơng cĩ mĩn an ngon vu?n nh� d�i b?n.

- C?i ch?a ra c�y, c� m?i n?,
B?u v?a ru?ng rơ?n, muo?p duong hoa
? Khơng cĩ mĩn an d�n d� vu?n nh� d�i b?n.
I. Đọc -Tìm hiểu chung:
II. Tìm hiểu chi tiết văn bản:
1. Cảm xúc khi bạn đến chơi nhà
2. Hoàn cảnh tiếp bạn (6 câu tiếp
theo)
- Tình huống khó xử khi bạn tới chơi.
- Mong muốn tiếp đãi bạn thịnh soạn nhưng không thực hiện được.


Tiết 30: BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
_Nguyễn Khuyến_

Cách tạo tình huống: Có rất nhiều mà lại
hóa ra không có gì
=> Tình huống đặc biệt
Liệt kê: Cá, gà, cải, cà, bầu, mướp,
=> Liệt kê tên các món ăn ngon muốn
đãi bạn. => Làm nổi bật cái không có.
Phép đối : Câu 3 đối với câu 4.
Câu 5 đối với câu 6
=> Tạo nhịp điệu cân đối cho bài thơ
I. Đọc -Tìm hiểu chung:
II. Tìm hiểu chi tiết văn bản:
1. Cảm xúc khi bạn đến chơi nhà
2. Hoàn cảnh tiếp bạn (6 câu tiếp
theo)
- Tình huống khó xử khi bạn tới chơi.
- Mong muốn tiếp đãi bạn thịnh soạn nhưng không thực hiện được.
- Trầu: lễ nghi tiếp khách tối thiểu cũng không có
Cuộc sống thanh bạch, dân dã, bình
dị của nhà thơ.

Tiết 30: BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
_Nguyễn Khuyến


Đầu trò tiếp khách, trầu không có,




- trầu: không có
=> Sù thiÕu thèn, ®¹m b¹c được nãi qu¸, cường ®iÖu ®Õn møc tèi ®a.
BÀI TẬP NHANH
Từ câu thứ 2 đến câu thứ 6, tác giả nói đến sự thiếu thốn tất cả những điều kiện vật chất để đãi bạn với mục đích gì?
Miêu tả hoàn cảnh nghèo của mình.
B. Giãi bày hoàn cảnh thực tế của mình.
C. Không muốn tiếp đãi bạn.
D. Kh?ng d?nh cỏi d?p, s? cao quý, giỏ tr? c?a tỡnh b?n, tỡnh ngu?i.
Văn học
Tiết 30 :
BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
I. Đọc -Tìm hiểu chung:
II. Tìm hiểu chi tiết văn bản:
1. Cảm xúc khi bạn đến chơi nhà
2. Hoàn cảnh tiếp bạn (6 câu tiếp theo)
3. Khẳng định giá trị tình bạn (câu cuối)
Bác đến chơi đây, ta với ta !
“ Ta với ta” : ta là tôi, là bác, là hai chúng ta, tuy hai mà một
=> Thể hiện sự đồng nhất trọn vẹn giữa chủ và khách.
=> Tình bạn quý giá trọn vẹn, tâm giao, tri kỉ.

Tiết 30: BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
_Nguyễn Khuyến_


=> Tỡnh b?n chõn th�nh vu?t qua m?i thi?u th?n v? v?t ch?t. Cái đáng quí nhất là đến với nhau bằng tấm lòng.
? Em có nhận xét gì về cụm từ ta với ta? Ta ở đây là chỉ ai? Qua đó muốn nói lên điều gì?
So sánh cụm từ “ta với ta” trong bài “Bạn đến chơi nhà” của Nguyễn Khuyến với cụm từ “ta với ta” trong bài “Qua Đèo Ngang” của Bà Huyện Thanh Quan?
THẢO LUẬN (3 phút)
Giống nhau: Cùng hình thức, cùng khép lại hai bài thơ.
Khác nhau:
- Tác giả một mình với chính mình
- Nỗi cô đơn không thể chia sẻ của một con người giữa không gian bao la trời non nước hoang vắng trong ánh chiều tà
 Bộc lộ sự cô đơn đến mức tuyệt đối của tác giả
- Tác giả với bạn, tuy hai mà một, tri kỉ, đồng cảm, sẻ chia
- Tình cảm chân thành, cảm động vượt trên mọi thứ vật chất
 Thể hiện tình bạn gắn bó, thắm thiết chân thật, đậm đà
Văn học
Tiết 30 :
BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
I. Đọc -Tìm hiểu chung:
II. Tìm hiểu chi tiết văn bản:
1. Cảm xúc khi bạn đến chơi nhà
- Ngôn ngữ giản dị, tự nhiên như một lời chào hỏi.
=> Niềm vui sướng, thái độ niềm nở, thân mật, kính trọng của tác giả đối với bạn.

2. Hoàn cảnh tiếp bạn
- Tình huống khó xử khi bạn tới chơi.
- Mong muốn tiếp đãi bạn thịnh soạn nhưng không thực hiện được.
- Trầu: lễ nghi tiếp khách tối thiểu cũng không có
=> Cuộc sống thanh bạch, dân dã, bình dị của nhà thơ giữa xóm làng
3. Khẳng định lại giá trị của tình bạn
“Ta với ta” – ta là tôi, là bác, là hai
chúng ta =>Tình bạn trọn vẹn, tâm giao, tri kỉ.
Tiết 30: BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ

=>Tình bạn chân thành vượt qua mọi thiếu thốn về vật chất. C¸i ®¸ng quÝ nhÊt lµ ®Õn víi nhau b»ng tÊm lßng.

III Tổng kết:
1. NghÖ thuËt
- T¹o t×nh huèng bÊt ngê, thó vÞ.
- Lêi th¬ thuÇn N«m, gi¶n dÞ, tù nhiªn.
- Giäng th¬ hãm hØnh
2.Néi dung: Ca ngîi t×nh b¹n ®Ëm
®µ, thắm thiết.
Nội dung
Nghệ thuật
Câu mở đầu: Cảm xúc khi bạn đến chơi nhà
Sáu câu tiếp theo: Hoàn cảnh tiếp bạn
Câu thơ kết: Khẳng định lại giá trị của tình bạn.
Giọng thơ hóm hỉnh, dối về bố cục
Tạo tình huống bất ngờ, thú vị.
Lời thơ thuần Nôm, giản dị, tự nhiên.
BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
Bài 1: Bài thơ “Bạn đến chơi nhà” được viết theo phương thức biểu đạt chính nào?

Miêu tả B. Tự sự

C. Nghị luận D. Biểu cảm
IV. LUYỆN TẬP
Bài 2: Trong các dòng sau, dòng nào có sử dụng quan hệ từ ?


Trẻ thời đi vắng B. Chợ thời xa

C. Mướp đương hoa D. Ta với ta
Bài 3: Trong nh÷ng nhËn xÐt sau ®©y, nhËn xÐt nµo ®óng, nhËn xÐt nµo sai ?
A. Hai bµi th¬ Qua §Ìo Ngang vµ B¹n ®Õn ch¬i nhµ ®Òu viÕt b»ng thÓ th¬ thÊt ng«n b¸t có.
B. Hai bµi th¬ ®· diÔn t¶ t×nh b¹n th©n thiÕt g¾n bã cña nh÷ng t©m hån tri ©m.
C. Hai bµi th¬ ®Òu kÕt thóc bëi ba tõ ta víi ta, nhưng néi dung thÓ hiÖn cña mçi bµi l¹i hoµn toµn kh¸c nhau.
D. Hai bµi th¬ ®Òu cã c¸ch nãi gi¶n dÞ, d©n d·, dÝ dám.

Đ
S
Đ
S
Bài 4: Hãy viết một đoạn văn nêu cảm nhận về tình bạn của Nguyễn Khuyến, từ đó suy ngẫm về tình bạn của bản thân em.