Bài 8. Bạn đến chơi nhà

KIỂM TRA BÀI CŨ
? Đọc thuộc lòng bài thơ Qua đèo Ngang của Bà Huyện Thanh Quan? Nêu những nét chính về nội dung và nghệ thuật của bài thơ?
Tiết 30 - Văn bản: BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
Nguyễn Khuyến
Tìm hiểu chung:
1. Đọc văn bản :
Giọng đọc: chậm rãi, ung dung, vui đùa hóm hỉnh như thấp thoáng nụ cười.
Nhịp thơ: 4/ 3 ; 2/2/3 .
BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
Đã bấy lâu nay, bác tới nhà,
Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa.
Ao sâu nước cả, khôn chài cá,
Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà.
Cải chửa ra cây, cà mới nụ,
Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa.
Đầu trò tiếp khách, trầu không có,
Bác đến chơi đây, ta với ta!
Nguyễn Khuyến
BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
Nguyễn Khuyến
NGUYỄN KHUYẾN
(Lúc làm quan)
Cổng vào Từ Đường Nguyễn Khuyến
Đường vào nhà Nguyễn Khuyến
Ngôi nhà Nguyễn Khuyến cáo quan về ở ẩn
Mộ Nguyễn Khuyến đặt trên núi Phương Nhi, huyện Ý Yên, tỉnh Nam Định.
BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
Nguyễn Khuyến
2. Tác giả – Tác phẩm:
Nguyễn Khuyến (1835 – 1909) - Quê ở thôn Vị Hạ, xã Yên Đổ, huyện Bình Lục, tỉnh Hà Nam.
- Là người thông minh học giỏi đỗ đầu cả ba kì thi nên còn có tên gọi là Tam Nguyên Yên Đổ. Ông ra làm quan khoảng mười năm, sau đó thời thế loạn lạc cáo quan về ở ẩn.
- Nhà thơ lớn của dân tộc.
3. Thể thơ:
Đã bấy lâu nay, bác tới nhà,
Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa.
Ao sâu nước cả, khôn chài cá,
Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà.
Cải chửa ra cây, cà mới nụ,
Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa.
Đầu trò tiếp khách, trầu không có,
Bác đến chơi đây, ta với ta!
Thất ngôn bát cú Đường luật.
4. Bố cục:
Ba phần
BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
Đã bấy lâu nay, bác tới nhà,
Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa.
Ao sâu nước cả, khôn chài cá,
Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà.
Cải chửa ra cây, cà mới nụ,
Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa.
Đầu trò tiếp khách, trầu không có,
Bác đến chơi đây, ta với ta!
Cảm nghĩ về tình bạn.
Cảm xúc khi bạn đến nhà.
Tình huống và khả năng tiếp bạn.
Tiết 44 - Văn bản: BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
Nguyễn Khuyến
1. Cảm xúc khi bạn đến nhà chơi:
Đã bấy lâu nay, bác tới nhà
Thời gian
Cách
xưng hô
Phân tích văn bản:
- Là tiếng reo chào đón bạn đến chơi với thái độ thân mật, niềm nở và vui sướng.
2. Tình huống và khả năng tiếp bạn:
Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa.
Ao sâu nước cả, khôn chài cá,
Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà.
Cải chửa ra cây, cà mới nụ,
Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa.
Đầu trò tiếp khách, trầu không có,
Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa.
Trẻ đi vắng  không có người sai bảo.
chợ xa  không dễ mua sắm thức ăn.
 Không có món ăn cao sang đãi bạn.
Ao sâu nước cả, khôn chài cá,
Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà
 Không có món ăn ngon vườn nhà đãi bạn.
Cải chửa ra cây, cà mới nụ,
Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa
 Không có món ăn dân dã vườn nhà đãi bạn.
Đầu trò tiếp khách, trầu không có,
- Mong muốn tiếp đãi bạn thịnh soạn nhưng không thực hiện được.
- Nhà thơ tiếp đãi bạn bằng những câu nói vui, hóm hỉnh và tình cảm thật của mình.
3. Cảm nghĩ về tình bạn:
Bác đến chơi đây, ta với ta!
- Tình bạn hồn nhiên, vô tư, dân dã nhưng vô cùng đậm đà, thắm thiết.
Tổng kết:
1. Nghệ thuật:
2. Nội dung:
- Sáng tạo nên tình huống khó xử khi bạn đến chơi nhà và cuối cùng vỡ òa ra niềm vui đồng cảm.
- Cách lập ý bất ngờ.
- Vận dụng ngôn ngữ đời thường, thể loại điêu luyện.
- Ghi nhớ sách giáo khoa trang 105
2.Ý nghĩa văn bản:
- Thể hiện một quan niệm: Tình bạn quý hơn mọi vật chất.
- Quan niệm đó vẫn còn có ý nghĩa, giá trị lớn trong cuộc sống của con người hôm nay.
IV. Luyện tập:
Bài tập 1: a/ Ngôn ngữ trong bài “Bạn đến chơi nhà” của Nguyễn Khuyến có gì khác ngôn ngữ “Sau phút chia li” của Đặng Trần Côn do Đoàn Thị Điểm dịch mà em đã học?
b/ So sánh cụm từ “ta với ta” trong bài “Bạn đến chơi nhà” của Nguyễn Khuyến với cụm từ “ta với ta” trong bài “Qua Đèo Ngang” của Bà Huyện Thanh Quan.
Thảo luận nhóm 4 (3 phút)
15
14
13
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
60
59
58
57
56
55
54
53
52
51
40
39
38
37
36
35
34
33
32
31
30
29
28
27
26
25
24
23
22
21
20
19
18
17
16
50
49
48
47
46
45
44
43
42
41
15
14
13
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
60
59
58
57
56
55
54
53
52
51
40
39
38
37
36
35
34
33
32
31
30
29
28
27
26
25
24
23
22
21
20
19
18
17
16
50
49
48
47
46
45
44
43
42
41
0
Bài 1/a: Ngôn ngữ trong bài “Bạn đến chơi nhà” của Nguyễn Khuyến có gì khác ngôn ngữ “Sau phút chia li” của Đặng Trần Côn do Đoàn Thị Điểm dịch mà em đã học?
Bài 1/b: So sánh cụm từ “ta với ta” trong bài “Bạn đến chơi nhà” của Nguyễn Khuyến với cụm từ “ta với ta” trong bài “Qua Đèo Ngang” của Bà Huyện Thanh Quan.
- Ngơn ng? tho ? b�i B?n d?n choi nh�: Ngơn ng? d?i thu?ng m?c m?c, gi?n d?.
1a/ - Ngôn ngữ thơ ở đoạn trích Sau phút chia ly: Ngôn ngữ bác học, uyên bác.
*. Khác nhau:
- “ta với ta” trong bài Qua Đèo Ngang của Bà Huyện Thanh Quan chỉ có một mình tác giả đang cô đơn, lẻ loi gần như tuyệt đối giữa cảnh đèo Ngang bao la, rộng lớn.
- “ta với ta” trong bài Bạn đến chơi nhà của Nguyễn Khuyến chỉ hai người đó là chủ nhà và khách. Thể hiện sự đồng nhất trọn vẹn giữa chủ và khách, giữa tác giả và bạn tri âm cũng như một tình bạn đậm đà, thắm thiết.
1b/ *. Giống nhau:
- Cùng ở cuối bài thơ dùng để kết thúc bài thơ.
- Cùng cấu tạo 3 từ “ta với ta”.
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
Bài học hôm nay:
- Học thuộc bài thơ, nắm nội dung, nghệ thuật, ý nghĩa bài thơ.
Viết đoạn văn phát biểu cảm nghĩ về tình bạn của nhà thơ Nguyễn Khuyến được thể hiện trong bài thơ.
2. Chuẩn bị bài cho tiết học tới:
Bài cũ: Học và làm bài tập bài “Luyện tập cách làm bai văn biểu cảm”.
- Soạn bài: Cách lập ý của bài văn biểu cảm.
+ Trả lời các câu hỏi trong mục I và tự rút ra các cách lập ý của bài văn biểu cảm.
+ Nghiên cứu trước bài tập phần luyện tập.
KÍNH CHÚC: SỨC KHỎE, HẠNH PHÚC, THÀNH ĐẠT
TIẾT HỌC ĐẾN ĐÂY LÀ KẾT THÚC
XIN CẢM ƠN QUÝ THẦY CÔ GIÁO VÀ CÁC EM!