Bài 8. Bạn đến chơi nhà

PHÒNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO THUẬN BẮC
TRƯỜNG THCS BÙI THỊ XUÂN
NGỮ VĂN 7
Giáo viên: PHAN THỊ HƯƠNG
Kiểm tra bàI cũ
Câu hỏi: Đọc thuộc lòng bài thơ Qua Đèo Ngang.
- Nêu nội dung, nghệ thuật đặc sắc của bài thơ
Đáp án:
Nội dung: Bài thơ tả cảnh Đèo Ngang đẹp, hoang vu, buồn vắng lúc chiều tà và nỗi niềm cô quạnh, thầm lặng, nhớ nước thương nhà của tác giả.
- Nghệ thuật: Sử dụng thể thơ thất ngôn bát cú điêu luyện, tả cảnh ngụ tình, điệp từ, điệp âm, phép đối, chơi chữ, đảo ngữ, tương phản
bạn đến chơi nhà
Nguyễn Khuyến


Bạn đến chơi nhà
- Nguyễn Khuyến -
I. Tìm hiểu chung.
Đọc-Chú thích
? Quan sát chú thích và cho biết vài nét về tác giả và tác phẩm?


Bạn đến chơi nhà
- Nguyễn Khuyến -
I. Đọc, tìm hiểu chung
Đọc-chú thích
a. Tác giả.
Nguyễn Khuyến (1835 - 1909) - Quê ở thôn Vị Hạ, xã Yên Đổ, huyện Bình Lục, tỉnh Hà Nam. Là ngưưu?i thông minh học giỏi đỗ đầu cả ba kì thi nên còn có tên gọi là Tam Nguyên Yên Đổ. Ông ra làm quan khoảng mưu?i nam, sau đó thời thế loạn lạc cáo quan về ở ẩn.
-Nhà thơ lớn của dân tộc.

-Nguyễn Khuyến (1835 - 1909)
- Quê: Tỉnh Hà Nam.
Học giỏi đỗ đầu cả ba kì thi nên còn gọi là Tam Nguyên Yên Đổ.
- Là nhà thơ lớn của dân tộc.
Nguyễn Khuyến cáo quan về quê ở ẩn
Nguyễn Khuyến lúc làm quan


Bạn đến chơi nhà
- Nguyễn Khuyến -
I. Tìm hiểu chung.
2. Tác giả- tác phẩm
a. Tác giả�:
b. Tác phẩm:
- Thể thơ:
Thất ngôn bát cú du?ng luật.
Bạn đến chơi nhà

Đã bấy lâu nay, bác tới nhà,
Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa.
Ao sâu nước cả, khôn chài cá,
Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà .
Cải chửa ra cây, cà mới nụ,
Bầu vừa rộng rốn, mướp đương hoa.
Đầu trò tiếp khách, trầu không có,
Bác đến chơi đây, ta với ta !
* Thất ngôn bát cú Đưuờng luật�: Câu 3-4 đối nhau( Ao sâu/ vuườn rộng; nưu?c cả/ rào thua. Khôn chài cá/ khó đuổi gà). Câu 5-6 đối nhau( Cải/ bầu; chửa ra cây/ vừa rụng rốn; cà mới nụ/ mưuớp đuơng hoa).Các câu 1-2-4-6-8 hiệp vần chân .
Ao sâu nước cả,
Vườn rộng rào thưa
Khôn chài cá,
khó đuổi gà .
Bạn đến chơi nhà

Đã bấy lâu nay, bác tới nhà,
Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa.
Ao sâu nước cả, khôn chài cá,
Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà .
Cải chửa ra cây, cà mới nụ,
Bầu vừa rụng rốn, mướp đưuơng hoa.
Đầu trò tiếp khách, trầu không có,
Bác đến chơi đây, ta với ta !
Ao sâu
Vườn rộng
nước cả
rào thưa
khôn chài cá
khó đuổi gà
? Bài thơ du?c l�m theo thể thơ nào? Nêu một vài đặc điểm của thể thơ đó?


Bạn đến chơi nhà
- Nguyễn Khuyến -
I. Tìm hiểu chung.
2. Tác giả- tác phẩm
a. Tác giả�:
b. Tác phẩm:
- Thể thơ:
Thất ngôn bát cỳ du?ng luật.
3. Bố cục:
Bạn đến chơi nhà

Đã bấy lâu nay, bác tới nhà,
Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa.
Ao sâu nước cả, khôn chài cá,
Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà.
Cải chửa ra cây, cà mới nụ,
Bầu vừa rụng rốn, mướp đưuơng hoa.
Đầu trò tiếp khách, trầu không có,
Bác đến chơi đây, ta với ta !
- Bố cục bài thơ không tuân theo qui cách: Đề -Thực -Luận - Kết.
mà cấu trúc theo (1-6-1) câu đầu nêu cảm xúc khi bạn đến; sáu câu giữa: Tình huống và khả năng tiếp bạn; Cõu cu?i: ni?m vui khi dún b?n v�o nh�
3 phần
? Bố cục một bài thơ thất ngôn bỏt cỳ du?ng lu?tdu?c chia làm mấy phần?
- Kết cấu: 1-6-1


Bạn đến chơi nhà
- Nguyễn Khuyến -
I. Tìm hiểu chung.
2. Tác giả- tác phẩm
a. Tác giả�:
b. Tác phẩm:
3. Bố cục.
Bạn đến chơi nhà

Đã bấy lâu nay, bác tới nhà,
Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa.
Ao sâu nước cả, khôn chài cá,
Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà.
Cải chửa ra cây, cà mới nụ,
Bầu vừa rụng rốn, mướp du?ng hoa.
Đầu trò tiếp khách, trầu không có,
Bác đến chơi đây, ta với ta !
II. Tìm hiểu văn bản.
Đã bấy lâu nay, bác tới nhà,
- Giọng thơ tự nhiên, thân mật gọi bạn là bác
- Rất vui khi được gặp bạn, tình cảm thân thiết, tôn trọng.
2. Tình huống và khả năng tiếp bạn.
1. Cảm xúc khi bạn đến chơi nhà
Đọc và nhận xét giọng điệu của câu thơ 1. Cách xưng hô?
Đọc câu thơ 1 em cảm nhận được tình cảm của tác giả đối với bạn như thế nào?
Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa,
Ao sâu nuước cả, khôn chài cá.
Vườn rộng rào thưua, khó đuổi gà.
Cải chửa ra cây, cà mới nụ.
Bầu vừa rụng rốn, mu?p đưuơng hoa.


Bạn đến chơi nhà
- Nguyễn Khuyến -
-Trẻ thời đi vắng
? không có ngu?i sai bảo.
- Chợ thời xa
? không dễ mua sắm thức ăn thết bạn.
- có cá, có gà
- có cải, có cà, có bầu, có mư?op.
như­ng còng chØ míi ë d¹ng tiÒm Èn (chöa ra c©y, míi nô, võa rông rèn, đương hoa).
I. Tìm hiểu chung
II. Tìm hiểu chi tiết
1. Lời chào bạn đến chơi nhà - giọng thơ tự nhiên, thân mật, gọi bạn là bác. Rất vui khi gặp bạn, tình cảm thân thiết, tôn trọng.

2. Tình huống và khả năng tiếp bạn
- Có cá, có gà, có rau
? Nhà thơ tiếp đãi bạntrong hoàn cảnh nào?
- Trẻ đi vắng, chợ thì xa
nhuưng cũng bằng không vì (ao sâu, nưuớc cả, vuườn rộng, rào thưua).
 Nhưng cũng bằng không có
? Trong hoàn cảnh đó nhà thơ có gì tiếp đãi bạn?
- Trầu cũng không có
 Mong muốn tiếp bạn thịnh soạn, nhưng không thực hiện được


Bạn đến chơi nhà
- Nguyễn Khuyến -
-Trẻ thời đi vắng
? khụng cú ngu?i sai b?o.
- Chợ thời xa
? không dễ mua sắm thức ăn thết bạn.
- có cá, có gà
- có cải, có cà, có bầu, có mưu?p.
nh­ưng còng chØ míi ë d¹ng tiÒm Èn (chöa ra c©y, míi nô, võa rông rèn, đương hoa).
I. Tìm hiểu chung.
II. Tìm hiểu văn bản.
1. Cảm xúc khi bạn đến chơi nhà
- Giọng thơ tự nhiên, thân mật, gọi bạn là bác
 Rất vui khi gặp bạn, tình cảm thân thiết, tôn trọng.

2. Tình huống và khả năng tiếp bạn
- NT: cỏch t?o tỡnh hu?ng, cỏch núi l?p l?ng, phộp d?i, li?t kờ, núi quỏ,
Cỏch núi húm h?nh, dựa vui.
 Mọi thứ đều có mà lại như không
- Tình cảm dành cho bạn chân thành
- Có cá, có gà, có rau…
?Tác giả sử dụng biện pháp NT thuật gì khi trình bày tình cảnh của mình? Tác dụng của biện pháp NT đó?
- Trẻ đi vắng, chợ xa
nh­ưng còng b»ng kh«ng v× (ao s©u, n­ước c¶, vườn­ réng, rµo thư­a).
-> nhưng cũng bằng không có.
- Trầu cũng không có
 Mong muốn tiếp bạn thịnh soạn nhưng không thực hiện được


Bạn đến chơi nhà
- Nguyễn Khuyến -
I. Tìm hiểu chung.
II. Tìm hiểu văn bản.
1. Cảm xúc khi bạn đến chơi nhà
- Giọng thơ tự nhiên, thân mật gọi bạn là bác
 Rất vui khi gặp bạn, tình cảm thân thiết, tôn trọng

2. Tình huống và khă năng tiếp bạn.
- Cách tạo tình huống, cách nói lấp lửng. Phép liệt kê, phép đối. Nói quá, cách nói hóm hỉnh, đùa vui.
 Mọi thứ đều có mà lại như không, tình cảm dành cho bạn chân thành
3. Niềm vui khi đón bạn vào nhà
- Kh?ng d?nh m?t tỡnh b?n chõn th�nh, d?m d�, th?m thi?t
“Bác đến chơi đây ta với ta” - ta với bạn: tuy hai mà một
? Em có nhận xét gì về cụm từ "Ta với ta"? Ta ở đây là chỉ ai? Qua đó muốn nói lên điều gì?


Bạn đến chơi nhà
- Nguyễn Khuyến -
I. Tìm hiểu chung.
II. Tìm hiểu văn bản.
1. Cảm xúc khi bạn đến chơi nhà.
- Giọng thơ tự nhiên, thân mật, gọi bạn là bác
- Rất vui khi gặp bạn, tình cảm thân thiết, tôn trọng
2.Tình huống và khă năng tiếp bạn.

 Mọi thứ đều có mà lại như không, tình cảm dành cho bạn chân thành.
3. Niềm vui khi đón bạn vào nhà
 Khẳng định một tình bạn chân thành, đậm đà, thắm thiết.
III. Tổng kết.
1. Nghệ thuật:
- Phép đối, liệt kê, nói quá, cách nói hóm hỉnh, đùa vui . - Sử dụng thể thơ TNBC, vận dụng ngôn ngữ, thể loại điêu luyện - Sáng tạo tình huống khó xử khi bạn tới nhà và cuối cùng òa ra niềm vui đồng cảm.
2. Ý nghĩa
- th? hi?n quan ni?m v? tỡnh b?n, quan ni?m dú v?n cũn cú ý nghia, giỏ tr? trong cu?c s?ng hụm nay.
- Cách tạo tình huống, cách nói lấp lửng. Phép liệt kê, phép đối. Nói quá, cách nói hóm hỉnh, đùa vui.
“Bác đến chơi đây ta với ta - ta với bạn tuy hai mà một
? Nêu nghệ thuật được tác giả sử dụng trong bài thơ?
? Bài thơ có ý nghĩa như thế nào?


Bạn đến chơi nhà
- Nguyễn Khuyến -



IV. Luyện tập.
Bài 1:
? Từ câu thứ hai đến câu thứ sáu, tác giả nói đến sự thiếu thốn tất cả những điều kiện vật chất để đãi bạn với mục đích gì?
Miêu tả hoàn cảnh nghèo của mình.
B. Giãi bày hoàn cảnh thực tế của mình.
C. Không muốn tiếp đãi bạn.
D. Diễn đạt một cách dí dỏm tình cảm chân thành, sâu sắc.
Bài 2:
? Em hãy so sánh cách dùng cụm từ "ta với ta" của Nguyễn Khuyến và cụm từ " Ta với ta" trong bài Qua đèo Ngang
của Bà Huyện Thanh Quan?


Tiết 33 Bạn đến chơi nhà
- Nguyễn Khuyến -
Mộ Nguyễn Khuyến đặt trên núi Phương Nhi, huyện ý Yên, tỉnh Nam Định.
Hướng dẫn về nhà
Nắm toàn bộ kiến thức của bài.
Làm bài tập còn lại trong SGK.
Học thuộc bài thơ.
Chuẩn bị bài viết TLV số 2.