Bài 8. Bạn đến chơi nhà

Nhiệt liệt chào mừng các thầy cô giáo
về dự giờ thăm lớp
Tiết 30: Van bản
bạn đến chơi nhà
Nguyễn Khuyến
Tiết 30 : BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
( Nguyễn Khuyến )
I. Đọc và tìm hiểu chung.
1. Tác giả
- Quê ở thôn Vị Hạ, xã Yên Đổ, Huyện Bình Lục, tỉnh Hà Nam. Là người thông minh, học giỏi, đỗ đầu cả ba kì nên còn có tên gọi là Tam Nguyên Yên Đổ. Ông ra làm quan khoảng mười năm, sau đó thời thế loạn lạc cáo quan về ở ẩn.
- Nhà thơ lớn của dân tộc.
Tiết 30 : BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
( Nguyễn Khuyến )
Nguyễn Khuyến lúc làm quan
Nguyễn Khuyến cáo quan về quê ở ẩn
I. Đọc và tìm hiểu chung.
1. Tác giả
Nguyễn Khuyến ( 1835 – 1909)
Quê: Thôn Vị Hạ, xã Yên Đổ, tỉnh Hà Nam.
Bản thân: là người thông minh, học giỏi, đỗ đầu cả 3 kì thi.  Tam Nguyên Yên Đổ
=> Là nhà thơ lớn của dân tộc.
Mộ Nguyễn Khuyến đặt trên núi Phương Nhi, huyện ý Yên, tỉnh Nam Định
Tiết 30 : BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
( Nguyễn Khuyến )
I. Đọc và tìm hiểu chung.
1. Tác giả
2. Tìm hiểu chung về văn bản
a. Đọc và tìm hiểu chú thích:
b. Văn bản
- Hoàn cảnh: Khi Nguyễn Khuyến đã về ở ẩn tại quê nhà
+ Thể thơ: Thất ngôn bát cú đường luật
+ Bố cục: Từ câu 2 đến câu 6 tác giả đi vào kể và tả
II. Phân tích
Tiết 30 : BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
( Nguyễn Khuyến )
Đã bấy lâu nay bác tới nhà
II. Phân tích.
1. Cảm xúc khi bạn đến chơi nhà
Tiết 30 : BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
( Nguyễn Khuyến )


II. Phân tích.
Câu thứ nhất nói về việc gì ?
1. Cảm xúc khi bạn đến chơi nhà
Tiết 30 : BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
( Nguyễn Khuyến )

Đã bấy lâu nay bác tới nhà
II. Phân tích.
- Thông báo có bạn đến chơi nhà
1.Cảm xúc khi bạn đến chơi nhà
Tiết 30 : BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
( Nguyễn Khuyến )

Có gì đángchú ý về thời gian và cách xưng hô ?
Tiết 30 : BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
( Nguyễn Khuyến )

Đã bấy lâu nay bác tới nhà
II. Phân tích.
- Thời gian:
Đã bấy lâu nay
- Xưng hô:
Bác
1.Cảm xúc khi bạn đến chơi nhà
- Thông báo có bạn đến chơi nhà
Tiết 30 : BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
( Nguyễn Khuyến )

Cụm từ “ bấy lâu nay” có ý nghĩa gì?
Tiết 30 : BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
( Nguyễn Khuyến )

Đã bấy lâu nay bác tới nhà
II. Phân tích.
- Thời gian:
Đã bấy lâu nay
- Xưng hô:
Bác
Niềm mong ước chờ đợi, bạn đến thăm.
1.Cảm xúc khi bạn đến chơi nhà
- Thông báo có bạn đến chơi nhà
Tiết 30 : BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
( Nguyễn Khuyến )

Cách gọi bạn là bác gọi ra điều gì?.
Tiết 30 : BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
( Nguyễn Khuyến )
Đã bấy lâu nay bác tới nhà
II. Phân tích.
- Thời gian:
Đã bấy lâu nay
- Xưng hô:
Bác
Niềm mong ước chờ đợi, bạn đến thăm.
Thể hiện sự tôn trọng, thân tình, bền chặt, gần gũi, thắm thiết
1. Cảm xúc khi bạn đến chơi nhà
Tiết 30 : BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
( Nguyễn Khuyến )

Tâm trạng nhà thơ khi có bạn đến chơi như thế nào?
Giọng điệu câu thơ?
Tiết 30 : BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
( Nguyễn Khuyến )
1. Cảm xúc khi bạn đến chơi nhà
Đã bấy lâu nay bác tới nhà
II. Phân tích.
- Thời gian:
Đã bấy lâu nay
- Xưng hô:
Bác
Niềm mong ước chờ đợi, bạn đến thăm.
Thể hiện sự tôn trọng, thân tình, bền chặt, gần gũi, thắm thiết
* Hồ hởi, vui vẻ, thỏa lòng câu thơ như một tiếng reo, chào đón biểu lộ niềm vui khôn xiết khi được gặp bạn đã xa cách lâu ngày.
Tiết 30 : BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
( Nguyễn Khuyến )
1. Cảm xúc khi bạn đến chơi nhà

II. Phân tích.
2. Cảm xúc về gia cảnh
Tiết 30 : BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
( Nguyễn Khuyến )
2. Cảm xúc về gia cảnh .
Bạn đến chơi nhà

đã bấy lâu nay, bác tới nhà,
Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa.
Ao sâu nước cả, khôn chài cá,
Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà .
Cải chửa ra cây, cà mới nụ,
Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa.
đầu trò tiếp khách, trầu không có,
Bác đến chơi đây, ta với ta !
Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa.
Ao sâu nước cả, khôn chài cá,
Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà .
Cải chửa ra cây, cà mới nụ,
Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa.
Đầu trò tiếp khách, trầu không có,
Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa,
Ao sâu nước cả, khôn chài cá.
Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà.
Cải chửa ra cây, cà mới nụ.
Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa.
Tiết 30 : BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
( Nguyễn Khuyến )
2. Cảm xúc về gia cảnh .
Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa.
Ao sâu nước cả, khôn chài cá,
Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà .
Cải chửa ra cây, cà mới nụ,
Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa.
Đầu trò tiếp khách, trầu không có,
-Trẻ thời đi vắng
? không có người sai bảo.
- Chợ thời xa
không dễ mua sắm thức ăn đãi bạn
Mong muốn tiếp đãi bạn thịnh soạn nhưng không thực hiện được
- có cá, có gà
nhưng không bắt được vì (ao sâu, nước cả, vườn rộng, rào thưa)
- có cải, có cà, có bầu, có mướp.
nhưng cũng chỉ mới ở dạng tiềm ẩn (chửa ra cây, mới nụ, vừa rụng rốn, đương hoa).
- Ngay cả miếng trầu( là thứ tối thiểu thường dùng để tiếp khách ) cũng không có.
Mong muốn tiếp đãi bằng phong tục thông thường cũng không thành.
Tiết 30 : BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
( Nguyễn Khuyến )
I. đọc - hiểu chú thích.
II. Đọc - hiểu văn bản
1. Cảm xúc khi bạn đến chơi.
2. Cảm xúc về gia cảnh .
I. Đọc và tìm hiểu chung
II. Phân tích
1.Cảm xúc khi bạn đến chơi nhà
2. Cảm xúc về gia cảnh
-Nghệ thuật:
+ Cách tạo tình huống.
+ Liệt kê
+ Phép đối, nói quá
-Nguyễn Khuyến tiếp bạn trong hoàn cảnh không có gì để tiếp bạn.
->Tình huống khó xử
-> Cuộc sống thanh bạch, dân dã, bình dị giữa xóm làng
.-> Chủ nhân là người thật thà, chất phác
-> Tình cảm đối với bạn chân thành, không khách sáo
Tiết 30 : BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
( Nguyễn Khuyến )
Nghệ thuật nào được sử dụng
trong 6 câu thơ này ?
Cách tạo tình huống: Từ chuyện lâu ngày
bạn mới đến chơi để tác giả được giãi bày
tâm sự.
Liệt kê: Cá, gà, cải, cà, bầu, mướp, trầu
-> liệt kê tên các món ăn ngon muốn
đãi bạn
Phép đối :Câu 3 đối với câu 4.
Câu 5 đối với câu 6
-> Tạo nhịp điệu cân đối cho bài thơ
Nói quá :Sự thiếu thốn, đạm bạc được
nói quá, cường điệu đến mức tối đa.
Tiết 30 : BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
( Nguyễn Khuyến )



Bác đến chơi đây, ta với ta.
- Ta với ta: Chủ nhân (tác giả) và bạn (người khách)
- Kết thúc bất ngờ, thú vị
Tình bạn đậm đà, thắm thiết
Quan hệ gắn bó, hoà hợp không tách rời
- Ta với ta: Tôi và bác, là hai chúng ta: tuy hai mà một, tuy một mà hai - Sự đồng nhất trọn vẹn giữa chủ và khách.
- Mở ra tình bạn chân thành, thắm thiết vượt lên điều kiện vật chất, điều kiện không gian, thời gian.
I. Đọc và tìm hiểu chung
II. Phân tích
1.Cảm xúc khi bạn đến chơi nhà
2. Cảm xúc về gia cảnh
3. Cảm xúc về tình bạn
Tiết 30 : BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
( Nguyễn Khuyến )
- Ta với ta: Tôi và bác, là hai chúng ta: tuy hai mà một, tuy một mà hai - Sự đồng nhất trọn vẹn giữa chủ và khách.
- Mở ra tình bạn chân thành, thắm thiết vượt lên điều kiện vật chất, điều kiện không gian, thời gian.
I. Đọc và tìm hiểu chung
II. Phân tích
1. Cảm xúc khi bạn đến chơi nhà
2. Cảm xúc về gia cảnh
3. Cảm xúc về tình bạn

















Câu hỏi thảo luận
Theo em có gì khác nhau trong cụm
từ “ta với ta ‘’ ở bài thơ này so với
bài ‘’ Qua đèo ngang’’- Bà Huyện
Thanh Quan ?
* Giống : về mặt hình thức
* Khác :
Tiết 30 : BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
( Nguyễn Khuyến )
3. Cảm xúc về tình bạn
III. Tổng kết
1. Nghệ thuật
Cách tạo tình huống bất ngờ, kết thúc độc đáo.
Ngôn ngữ đời thường, tự nhiên mộc mạc, có tính biểu cảm cao.
Cách nói hóm hỉnh, thậm xưng.
Lập ý bất ngờ, thể loại điêu luyện.
1. Nghệ thuật
2. Nội dung
2. Nội dung
Ghi nhớ: (sgk/105)
- Ca ngợi tình bạn chân thành, thắm thiết, thuỷ chung, bất chấp mọi hoàn cảnh.
I. Đọc và tìm hiểu chung
II. Phân tích
1. Cảm xúc khi bạn đến chơi nhà
2. Cảm xúc về gia cảnh
Tiết 30 : BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
( Nguyễn Khuyến )
I. đọc - hiểu chú thích.
II. Đọc - hiểu văn bản
1. Cảm xúc khi bạn đến chơi.
2. Cảm xúc về gia cảnh .
3. Cảm xúc về tình bạn
III. Tổng kết
Ghi nhớ: (sgk/105)
IV. Luyện tập
Ngoân ngöõ ôû baøi thô Baïn ñeán chôi
nhaø coù gì khaùc so vôùi ngoân ngöõ
ôû ñoaïn thô Sau phuùt chia ly maø
chuùng ta ñaõ hoïc?
1. Bài tập 1/106: ý a



Sau phút chia li

Ngôn ngữ bác học
uyên bác
Sử dụng từ Hán
Việt với các điển tích,
điển cố mang ý
nghĩa tượng trưng
Bạn đến chơi nhà

Ngôn ngữ đời thường
mộc mạc,giản dị
Sử dụng từ thuần Việt
ĐÁP ÁN
BT1,ý a
Tiết 30 : BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
( Nguyễn Khuyến )
I. đọc - hiểu chú thích.
II. Đọc - hiểu văn bản
1. Cảm xúc khi bạn đến chơi.
2. Cảm xúc về gia cảnh .
3. Cảm xúc về tình bạn
III. Tổng kết
Ghi nhớ: (sgk/105)
IV. Luyện tập
1. Bài tập 1/106: ý a
Rượu ngon không có bạn hiền
Không mua không phải không tiền không mua.
Câu thơ nghĩ đắn đo không viết
Viết đưa ai ai biết mà đưa.

( Nguyễn Khuyến, Khóc Dương Khuê )
ĐỌC THÊM
TRÒ CHƠI
GIẢI Ô CHỮ
THỂ LỆ CHƠI NHƯ SAU
Cả lớp chia làm 2 đội: CHĂM NGOAN – HỌC GIỎI
Mỗi đội lần lượt chọn ô hàng ngang tương ứng là một
câu hỏi liên quan đến kiến thức đã học. Trả lời đúng
mỗi ô hàng ngang được 10 điểm.
Đội nào tìm ra từ chìa khóa (ô hàng dọc) trước được
40 điểm.
T R A N N H A N T O N G
B A N H C H U N G B A N H G I A Y
M I N H H U E
N G U Y E N T R A I
T R I E U C O N
T I N H
L I T H U O N G K I E T
T H U O N N T I N H
Q U E M E
C O Y E M D A O
H U E
T R A I B A N
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Ai là tác giả của bài thơ " Thiên trường vãn vọng"?
Tác giả của bài " Đêm nay Bác không ngủ"?
Cô gái trong văn bản "Những câu hát than thân? ví mình với hình ảnh nào?
Ai là tác giả bài thơ "Sông núi nước Nam"
Điền từ vào chỗ trống:
"Nơi đây sống một người tóc bạc
Người không con mà có ..."
Điền từ vào chỗ trống:
"Vần thơ của Bác vần thơ thép
Mà vẫn mênh mông bát ngát ."
Tác giả của bài thơ "Côn Sơn ca"
Điền từ vào dấu ba chấm: "Đường vô xứ.quanh quanh. Non xanh nuo?c biờ?c nhu tranh ho?a dụ` "
Nhân vật trữ tình xuất hiện trong bài thơ : " Cái cò lặn lội bờ sông Hỡi .lấy chú tôi chăng"
Điền từ vào dấu ba chấm: "Chiều chiều ra đứng ngõ sau Trông về . ruột đau chín chiều"
Điền từ vào dấu ba chấm: "Vì một lẽ .
Bác là Hồ Chí Minh"
Loại bánh thường xuất hiện trong ngày tết,truyền thuyết là do Lang Liêu làm?
TRO` CHOI GIA?I ễ CHU~
Tiết 30 : BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
( Nguyễn Khuyến )
I. đọc - hiểu chú thích.
II. Đọc - hiểu văn bản
1. Cảm xúc khi bạn đến chơi.
2. Cảm xúc về gia cảnh .
3. Cảm xúc về tình bạn
III. Tổng kết
Ghi nhớ: (sgk/105)
IV. Luyện tập
1. Bài tập 1/106: ý a
Rượu ngon không có bạn hiền
Không mua không phải không tiền không mua.
Câu thơ nghĩ đắn đo không viết
Viết đưa ai ai biết mà đưa.

( Nguyễn Khuyến, Khóc Dương Khuê )
ĐỌC THÊM
Tiết 30 : BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
( Nguyễn Khuyến )