Bài 7. Sau phút chia li

1
nhiệt liệt chào mừng
Các thầy giáo, cô giáo
vào dự giờ tham l?p
Lớp 7a1
2
Trích
Chinh phụ ngâm khúc
征 婦 吟 曲
Sau phút chia li
Bài 7 Tiết 26 : Hu?ng d?n d?c thờm
đoàn Thị điểm (?)
3
Em hãy giới thiệu vài nét về tác giả Đặng Trần Côn và dịch giả Đoàn Thị Điểm?
1. Tác gi?, d?ch gi?
a./ Tác gi? : Dặng Trần Côn (? - ?)
- Quê làng Nhân Mục - Thanh Trỡ Hà Nội
Dỗ Hương cống, làm chức quan Huấn dạo, Tri huyện, cuối đời làm chức Ngự sử
Có nhiều tác phẩm, nổi tiếng là "Chinh phụ ngâm".
I. Tỏc gi?, tỏc ph?m :
b/ Dịch gi? : Doàn Thị Diểm(1705 - 1748)
Hiệu là Hồng Hà, quê huyện Van Giang tỉnh Hưng Yên.
- Là người phụ n? nhan sắc, tài hoa nhưng tính cách lại không theo khuôn phép XHPK, từng dạy học.
- Tác phẩm: Truyền kỳ tân ph? (Ch? Hán).
4
Trang bìa sách
Trang 2 sách
Nguyờn van
Tác phẩm : Chinh phụ ngâm khúc
5
Chinh phụ ngâm khúc
征 婦 吟 曲
6
I. Tỏc gi?, tỏc ph?m
1. Tỏc gi?, d?ch gi?.
2. Doạn trích "Sau phút chia li"
Nêu xuất xứ của văn bản?
a/ Xu?t x?: Trích từ "Chinh phụ ngâm khúc"
Ph?n 2 từ câu 53 ? 64
b/ Ho�n c?nh ra d?i: 1741 - 1742
Tác phẩm ra đời vào thời gian nào?
Tác phẩm thuộc thể loại nào?
c/ Thể loại: Ngâm khúc
Phương thức biểu đạt c?a do?n trớch l� gỡ?
d/ PTBD : bi?u c?m
7
Chàng thỡ đi cõi xa mưa gió
Thiếp thỡ về buồng cũ chiếu chan
Doái trông theo đã cách ngan
Tuôn màu mây biếc, tr?i ngàn núi xanh.
Chốn Hàm Dương chàng còn ng?nh lại
Bến Tiêu Tương thiếp hãy trông sang
Bến Tiêu Tương cách Hàm Dương
Cây Hàm Dương cách Tiêu Tương mấy trùng.
Cùng trông lại mà cùng chẳng thấy
Thấy xanh xanh nhung mấy ngàn dâu
Ngàn dâu xanh ngắt một màu
Lòng chàng ý thiếp ai sầu hơn ai?...
Sau phút chia li
7 chữ song thÊt
 6 chữ  lôc
 8 chữ  b¸t
thấy
dâu
màu
sầu
mấy
? Vần trắc
? Vần bằng
8
I. Tác gi?, tác phẩm
1. Tác gi?, d?ch gi?
2. Doạn trích "Sau phút chia li"
a/ Xu?t x?: Trích từ "Chinh phụ ngâm khúc"
Ph?n 2 từ câu 53 ? 64
b/ Ho�n c?nh ra d?i: 1741 - 1742
c/ Thể loại: Ngâm khúc
d/ PTBD: Bi?u c?m
e/ Thể thơ: Song thất lục bát
9
Chàng thỡ đi / cõi xa mưa gió
Thiếp thỡ về / buồng cũ chiếu chan
Doái trông theo / đã cách ngan
Tuôn màu mây biếc, / tr?i ngàn núi xanh.
Chốn Hàm Dương / chàng còn ng?nh lại
Bến Tiêu Tương / thiếp hãy trông sang
Bến Tiêu Tương / cách Hàm Dương
Cây Hàm Dương / cách Tiêu Tương mấy trùng.
Cùng trông lại / mà cùng chẳng thấy
Thấy xanh xanh / nh?ng mấy ngàn dâu
Ngàn dâu / xanh ngắt một màu
Lòng chàng ý thiếp / ai sầu hơn ai?...
Sau phút chia li
Cách đọc:
Chậm,
nhẹ nhàng, buồn, ngắt nhịp đúng (3/4; 3/2/2)
10
I. Tác gi?, tác phẩm
1. Tác gi? - dịch gi?.
2. Doạn trích "Sau phút chia li"
a/ Xu?t x?: Trích từ "Chinh phụ ngâm khúc"
Ph?n 2 từ câu 53 ? 64
b/ Ho�n c?nh ra d?i: 1741 - 1742
c/ Thể loại: Ngâm khúc
d/ PTBD: Biểu c?m
e/ Thể thơ: Song thất lục bát
II. Phân tích
1. Bố cục :
11
Chàng thỡ đi cõi xa mưa gió
Thiếp thỡ về buồng cũ chiếu chan
Doái trông theo đã cách ngan
Tuôn màu mây biếc, tr?i ngàn núi xanh.
Chốn Hàm Dương chàng còn ng?nh lại
Bến Tiêu Tương thiếp hãy trông sang
Bến Tiêu Tương cách Hàm Dương
Cây Hàm Dương cách Tiêu Tương mấy trùng.
Cùng trông lại mà cùng chẳng thấy
Thấy xanh xanh nh?ng mấy ngàn dâu
Ngàn dâu xanh ngắt một màu
Lòng chàng ý thiếp ai sầu hơn ai?...
Sau phút chia li
Theo
em,
van
b?n có
bố cục
mấy
phần?
Nội
dung
tương
ứng?
Nỗi trống tr?i của lòng người trước cuộc chia li phũ phàng
Nỗi xót xa v� cách trở núi sông
Nỗi sầu thương trước c?nh vật
12
II. Ph©n tÝch
1. Bè côc :3 phÇn
Khúc ngâm 1
Khúc ngâm 2
Khúc ngâm 3
2. . Phân tích :
13
I. Tác gi?, tác phẩm
II. Phân tích
a. Khúc ngâm 1
1. Bố cục : 3 phần
2. Phân tích :
Theo em, đây là tâm trạng của ai? Vỡ sao nhân vật lại có tâm trạng ấy?
- Tâm trạng của người chinh phụ sau lúc tiễn đưa chồng ra trận
14
Chàng thỡ đi cõi xa mưa gió
Thiếp thỡ về buồng cũ chiếu chan
Doái trông theo đã cách ngan
Tuôn màu mây biếc, tr?i ngàn núi xanh.
Thiếp
Chàng
- Xưng hô: chàng - thiếp
cõi xa mưa gió
buồng cũ chiếu chan
Nhân vật tr? tỡnh trong đoạn trích xưng hô như thế nào?
? tỡnh c?m đằm thắm, hạnh phúc.
Hỡnh ?nh đối lập:
Chàng thỡ đi
Cõi xa mưa gió
>< thiếp thỡ về
>< buồng cũ chiếu chan

Về tổ ấm hạnh phúc nhưng cô đơn
?
Cách xưng hô biểu hiện điều gỡ trong tỡnh c?m
của đôi vợ chồng?
?
ở 2 câu thơ đầu, tác gi? đã sử dụng một số hỡnh ?nh
đối lập. Em hãy chỉ ra nh?ng hỡnh ?nh ấy?
?
Hỡnh ?nh ẩn dụ ước lệ tượng trưng "cõi xa mưa gió"
và "buồng cũ chiếu chan" ngầm chỉ điều gỡ ?
Ra nơi chiến trường nguy hiểm
Nghệ thuật đối lập ở đây có tác dụng gỡ trong việc
gợi t? nỗi buồn của người thiếu phụ?
? Nhấn mạnh:
Hiện thực chia li
Sự cách trở ngang trái
15
Chàng thỡ đi cõi xa mưa gió
Thiếp thỡ về buồng cũ chiếu chan
Doái trông theo đã cách ngan
Tuôn màu mây biếc, tr?i ngàn núi xanh.
- Xưng hô: chàng - thiếp
Hỡnh ?nh đối lập
Hỡnh ?nh: mây biếc, núi xanh: tượng trưng cho sự xa cách; kết hợp với động từ "tuôn", "tr?i"
? đẩy không gian rộng ra vô tận: người vừa chia cách đã như biệt vô âm tín.
Tuôn
mây biếc
núi xanh
tr?i
Trong phút chia li, con mắt nhớ thương của người vợ
vẫn đam đắm trông theo. Nàng chỉ nhỡn thấy gỡ?
Hỡnh ?nh mây biếc, núi xanh, kết hợp với
động từ tuôn, tr?i có ý nghĩa gỡ?
16
I. Tác gi?, tác phẩm
II. Phân tích
a. Khúc ngâm 1
1. Bố cục : 3 phần
2. Phân tích :
C?m nhận của em về tâm trạng của người chinh phụ trong khúc ngâm thứ nhất?
Khúc ngâm là tâm trạng buồn cô đơn, nỗi niềm sầu thương khắc kho?i của người chinh phụ khi tiễn chồng ra trận.
17
I. Tác gi?, tác phẩm
II. Phân tích
a. Khúc ngâm 1
1. Bố cục : 3 phần
2. Phân tích :
Khúc ngâm là tâm trạng buồn cô đơn, nỗi niềm sầu thương khắc kho?i của người chinh phụ khi tiễn chồng ra trận.
b. Khúc ngâm 2
18
Chốn Hàm Dương chàng còn ng?nh lại
Bến Tiêu Tương thiếp hãy trông sang
Bến Tiêu Tương cách Hàm Dương
Cây Hàm Dương cách Tiêu Tương mấy trùng.
Nh?ng d?a danh n�o
du?c nh?c d?n trong khúc ngâm?
Em có nhận xét gỡ
về các địa danh ?y?
Hàm Dương
Tiêu Tương
Tại sao t? cuộc chia li ở đất Việt mà tác gi? lại sử dụng nhiều địa danh ở Trung Quốc?
Hàm Dương
Tiêu Tương
Tượng trưng cho 2 vị trí xa cách của đôi vợ chồng
Hỡnh ?nh bến, cây
gợi liên tưởng đến
không gian nào?
Bến
Cây
Bến: sông nước
Cây: núi rừng
Không gian cách trở, không dễ gặp lại
Nghệ thuật nào
được sử dụng trong
4 câu thơ trên?tác dụng?
19
Chốn Hàm Dương chàng còn ng?nh lại
Bến Tiêu Tương thiếp hãy trông sang
Bến Tiêu Tương cách Hàm Dương
Cây Hàm Dương cách Tiêu Tương mấy trùng.
Hàm Dương
Tiêu Tương
Bến
Cây
Nghệ thuật:
Dối: Ng?nh lại >< trông sang
? Gợi tâm trạng lưu luyến
Diệp ng?, đ?o ng? : 2 địa danh
? Thể hiện tâm trạng buồn triền miên, không gian xa cách của người đi kẻ ở.
ng?nh lại
trông sang
Hàm Dương
Tiêu Tương
Tiêu Tương
Hàm Dương
Nghệ thuật đó có ý nghĩa gỡ trong việc gợi t? nỗi sầu chia li?
Nỗi sầu chia li trong độ tang tiến, nỗi nhớ chất chứa,
kéo dài, nỗi xót xa, nghịch lí
20
I. Tác gi?, tác phẩm
II. Phân tích
a. Khúc ngâm 1
1. Bố cục : 3 phần
2. Phân tích :
Khúc ngâm là tâm trạng buồn cô đơn, nỗi niềm sầu thương khắc kho?i của người chinh phụ khi tiễn chồng ra trận.
b. Khúc ngâm 2
Khái quát nội dung khúc ngâm thứ 2
Khúc ngâm là bi kịch chia ly của lứa đôi, là nỗi buồn cô đơn, thương nhớ của người chinh phụ không thể kể xiết.
c. Khúc ngâm 3
21
Cùng trông lại / mà cùng chẳng thấy
Thấy xanh xanh / nh?ng mấy ngàn dâu
Ngàn dâu / xanh ngắt một màu
Lòng chàng ý thiếp / ai sầu hơn ai?...
Từ ng? trong khổ
thơ này có gỡ
đặc biệt?
Cùng
cùng
xanh xanh
Ngàn dâu
ngàn dâu
Thấy
thấy
Diệp từ vòng tròn
Từ láy
Không gian li biệt được mở ra như thế nào qua các chi tiết nghệ thuật ấy?
? Không gian rộng lớn, tr?i dài một màu xanh đơn điệu.
Không gian "xanh"
của mấy ngàn dâu
gợi tâm trạng gỡ
của người thiếu phụ?
? Buồn, vô vọng
Câu hỏi "Ai sầu hơn ai?" có ý nghĩa gỡ? Em c?m nhận được nh?ng nỗi sầu nào ở đây?
- Câu hỏi tu từ, động từ trạng thái: sầu ? nỗi buồn li biệt đúc kết thành khối sầu, núi sầu, nặng trĩu tâm hồn người chinh phụ.
+ Xót xa tuổi xuân không được hạnh phúc.
+ Nỗi oán hận chiến tranh phi nghĩa.
22
I. Tác gi?, tác phẩm
II. Phân tích
a. Khúc ngâm 1
1. Bố cục : 3 phần
2. Phân tích :
Khúc ngâm là tâm trạng buồn cô đơn, nỗi niềm sầu thương khắc kho?i của người chinh phụ khi tiễn chồng ra trận.
b. Khúc ngâm 2
Khúc ngâm là bi kịch chia ly của lứa đôi, là nỗi buồn cô đơn, thương nhớ của người chinh phụ không thể kể xiết.
c. Khúc ngâm 3
Tóm tắt nội dung khúc ngâm thứ 3
Khúc ngâm cực t? nỗi buồn thương vô vọng, nỗi sầu li biệt triền miên khôn nguôi trong tâm hồn chinh phụ.
23
I. Tác gi?, tác phẩm
II. Phân tích
a. Khúc ngâm 1
1. Bố cục : 3 phần
2. Phân tích :
b. Khúc ngâm 2
c. Khúc ngâm 3
III. Tổng kết
Khái quát giá trị nội dung,
nghệ thuật đoạn trích
Ghi nhớ : SGK
24
IV. Luyện tập
HS hoạt động nhóm.

a/ Ghi đủ các từ chỉ màu xanh:
b/ Phân biệt sự khác nhau trong các màu xanh.
c/Tác dụng của việc sử dụng màu xanh trong việc diễn t? nỗi sầu của người chinh phụ.
25
IV. Luyện tập
a/ Các từ : mây biếc, núi xanh, xanh xanh, xanh ngắt.
b/ Phân biệt:
+ Xanh của mây, núi, ngàn dâu.
+ Xanh nhàn nhạt, xa xa, bao trùm c? c?nh vật (xanh xanh).
c/ Tác dụng:
Mây biếc, núi xanh: màu xanh ở trên cao, xa mờ ? diễn t? nỗi sầu hướng về phương xa,nơi chinh chiến.
- Xanh xanh ngàn dâu và ngàn dâu xanh ngắt ? gợi t? màu xanh chung chung mờ nhạt, không rõ, như c? c?nh vật, trời đất chuyển thành màu xanh ngắt ? như nỗi sầu, buồn chia ly của người chinh phụ đôi lúc lại nhói lên để rồi chung đúc lại thành một khối sầu.
26
Học thuộc đoạn thơ.
Soạn bài:
Qua đèo Ngang
Bà Huyện Thanh Quan
Về nhà

27
Cảm ơn các thầy cô giáo và các em học sinh