Bài 7. Quan hệ từ

Chào mừng các thầy cô giáo về dự tiết học ngày hôm nay
Giáo viên: Trần Thị Thoan
Tổ: Xã hội
Trường: THCS Tân Lợi
Kiểm tra bài cũ
Kiểm tra bài cũ
Câu 1: hãy chỉ ra những từ hán việt trong những câu sau:
a, Phụ nữ Việt Nam giỏi việc nước, đảm việc nhà.
b, Hoàng đế đã băng hà nên mọi người đều thương tiếc.
c, Hoa Lư là cố đô của nước ta.
Câu 2: Hãy xếp những từ Hán Việt vừa tìm được theo những sắc thái sau:
A. Sắc thái trang trọng:
B. Sắc thái tao nhã:
C. Sắc thái cổ kính:
Kiểm tra bài cũ
Câu 1: hãy chỉ ra những từ hán việt trong những câu sau:
a, Phụ nữ Việt Nam giỏi việc nước, đảm việc nhà.
b, Hoàng đế đã băng hà nên mọi người đều thương tiếc.
c, Hoa Lư là cố đô của nước ta.
Câu 2: Hãy xếp những từ Hán Việt vừa tìm được theo những sắc thái sau:
A. Sắc thái trang trọng: phụ nữ
B. Sắc thái tao nhã: băng hà
C. Sắc thái cổ kính: hoàng đế, cố đô

Bài 7. Tiết 27:
Quan hệ từ
Ví dụ 1:
a, Đồ chơi của chúng tôi chẳng có nhiều.
b, Hùng Vương thứ mười tám có một người con gái tên là Mị Nương, người đẹp như hoa, tính nết hiền dịu.
c, Bởi tôi ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên tôi chóng lớn lắm.
Câu 1a: Văn bản: Cuộc chia tay của những con búp bê. Tác giả: Khánh Hoài
Câu 1b: Văn bản: Truyền thuyết: Sơn Tinh Thuỷ Tinh
Câu 1 c: Văn bản: Bài học đường đời đầu tiên . Tác giả: Tô Hoài
Các câu ở ví dụ 1a,1b,1c được trích trong văn bản nào? Của ai?
Dựa vào kiến thức đã học ở bậc Tiểu học, em hãy cho biết thế nào là quan hệ từ?
Ví dụ 1:
a, Đồ chơi của chúng tôi chẳng có nhiều.
b, Hùng Vương thứ mười tám có một người con gái tên là Mị Nương, người đẹp như hoa, tính nết hiền dịu.
c, Bởi tôi ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên tôi chóng lớn lắm.
của
như
Bởi
nên
Dựa vào kiến thức đã học ở bậc Tiểu học, em hãy cho biết thế nào là quan hệ từ?
Ví dụ 1:
a, Đồ chơi của chúng tôi chẳng có nhiều.
b, Hùng Vương thứ mười tám có một người con gái tên là Mị Nương, người đẹp như hoa, tính nết hiền dịu.
c, Bởi tôi ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên tôi chóng lớn lắm.
Từ kiến thức đó, em hãy xác định quan hệ từ trong những câu ở ví dụ 1?
của
như
Bởi
nên
Các quan hệ từ nói trên
liên kết những từ ngữ
hay những câu nào với nhau?
Nêu ý nghĩa của mỗi quan hệ từ?
Ví dụ 1:
a, Đồ chơi của chúng tôi chẳng có nhiều.
b, Hùng Vương thứ mười tám có một người con gái tên là Mị Nương,
người đẹp như hoa, tính nết hiền dịu.
c, Bởi tôi ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên tôi chóng lớn lắm.
Đáp án:
1a.- Quan hệ từ " của" liên kết " chúng tôi" với " đồ chơi"
-Quan hệ từ " của" biểu thị ý nghĩa quan hệ sở hữu.

1b. -Quan hệ từ " như" liên kết " hoa " với " đẹp"
-Quan hệ từ " như" biểu thị ý nghĩa quan hệ so sánh.

1c.- Quan hệ từ " Bởi..nên" liên kết giữa hai vế của câu ghép " tôi ăn uống
điều độ và làm việc có chừng mực" với " tôi chóng lớn lắm"
-Quan hệ từ " Bởi. nên" biểu thị ý nghĩa quan hệ nguyên nhân- kết quả.
* Ví dụ: - Nó đi học bằng xe đạp
- Tôi và Lan học chung một lớp
- Học để có kiến thức
- Quyển sách ở trên bàn
? Hãy chỉ ra quan hệ từ và ý nghĩa quan hệ của các quan hệ từ đó.
=> Chỉ phương tiện.
=> Liệt kê.
=> Chỉ mục đích
=> Chỉ vị trí
Từ việc phân tích ví dụ trên,
em hãy khái quát lại
thế nào là quan hệ từ?
Quan hệ từ dùng để biểu thị các ý nghĩa quan hệ như : sở hữu, so sánh, nhân quả,.giữa các bộ phận của câu hay giữa câu với câu trong đoạn văn.
- Nhà nó lắm của
-Sách của nó
-Sách của nó
- Nhà nó lắm của
(của:quan hệ từ)
(của:danh từ)
bài tập
xác định quan hệ từ trong những câu sau:
* Lưu ý: Có nhiều quan hệ từ có hình thức giống với các danh từ, động từ. Phải biết phân biệt, tránh nhầm lẫn.
Vào đêm trước ngày khai trường của con, mẹ không ngủ được. Một ngày kia, còn xa lắm, ngày đó con sẽ biết thế nào là không ngủ được. Còn bây giờ giấc ngủ đến với con dễ dàng như uống một li sữa, ăn một cái kẹo. Gương mặt thanh thoát của con tựa nghiêng trên gối mềm đôi môi hé mở và thỉnh thoảng chúm lại như đang mút kẹo.
Con là một đứa trẻ nhạy cảm. Cứ mỗi lần, vào đêm trước ngày sắp đi chơi xa, con lại háo hức đến nỗi lên giường mà không sao nằm yên được. Nhưng mẹ chỉ dỗ một lát là con đã ngủ. Đêm nay con cũng có niềm háo hức như vậy: Ngày mai con vào lớp Một. Việc chuẩn bị quần áo mới, giày nón mới, cặp sách mới, tập vở mới, mọi thứ đâu đó đã sẵn sàng, khiến con cảm nhận được sự quan trọng của ngày khai trường. Nhưng cũng như trước một chuyến đi xa, trong lòng con, không có mối bận tâm nào khác ngoài chuyện ngày mai thức dậy cho kịp giờ.
Bài Tập 1:
Ví dụ 2:
a, Khuôn mặt của cô gái
b, Lòng tin của nhân dân
c, Cái tủ bằng gỗ mà anh vừa mới mua
d, Nó đến trường bằng xe đạp
e, Giỏi về toán
g, Viết một bài văn về phong cảnh Hồ Tây
h, Làm việc ở nhà
i, Quyển sách đặt ở trên bàn
Hãy xác định quan hệ từ trong những trường hợp trên,
và cho biết trường hợp nào bắt buộc phải có quan hệ từ,
trường hợp nào không bắt buộc phải có?

=> Không bắt buộc
=> Bắt buộc
=> Không bắt buộc
=> Bắt buộc
=> Không bắt buộc
=> Bắt buộc
=> Bắt buộc
=> Không bắt buộc
Từ việc phân tích ví dụ trên,
em rút ra nhận xét gì về cách
sử dụng quan hệ từ?
Như vậy khi nói hoặc viết
có những trường hợp
không bắt buộc phải dùng quan hệ từ.
Bên cạnh đó
cũng có trường hợp
bắt buộc dùng quan hệ từ

Vậy vì sao các ví dụ b, d, g, h lại bắt
buộc phải dùng quan hệ từ
mà các ví dụ a, c, e lại không bắt buộc?
Khi nói hoặc viết, có những trường hợp bắt buộc phải dùng quan hệ từ. Đó là những trường hợp nếu không có quan hệ từ thì câu văn sẽ đổi nghĩa hoặc không rõ nghĩa. Bên cạnh đó, cũng có trường hợp không bắt buộc dùng quan hệ từ. ( Dùng cũng được, không dùng cũng được ).

Tìm quan hệ từ có thể dùng thành cặp với các quan hệ từ sau đây?
Nói rõ ý nghĩa của chúng?

Nếu .
Vì .
Tuy .
Hễ .
Sở dĩ .
thì ...
nên .
nhưng .
thì ...
là vì ...
( điều kiện . kết quả)
( nguyên nhân . kết quả )
( nhượng bộ . tăng tiến )
(điều kiện . kêt quả )
Từ việc tìm hiểu các ví dụ trên, em rút ra nhận xét gì về việc sử dụng quan hệ từ.
( kết quả . nguyên nhân)
Đặt câu với các cặp quan hệ từ vừa tìm được?
Quan hệ từ được tạo thành cặp
* Khi nói hoặc viết, có những trường hợp bắt buộc phải dùng quan hệ từ. Đó là những trường hợp nếu không có quan hệ từ thì câu văn sẽ đổi nghĩa. Bên cạnh đó, cũng có trường hợp không bắt buộc dùng quan hệ từ ( dùng cũng được, không dùng cũng được ).
* Có một số quan hệ từ được dùng thành cặp.
Qua bài học, em nắm được gì về quan hệ từ?
Bài tập 2 : Điền các quan hệ từ thích hợp vào những chỗ trống trong đoạn văn sau đây?

Lâu lắm rồi nó mới cởi mở . tôi như vậy. Thực ra, tôi . nó ít khi gặp nhau. Tôi đi làm, nó đi học. Buổi chiều, thỉnh thoảng tôi ăn cơm . nó. Buổi tối tôi thường vắng nhà. Nó có khuôn mặt đợi chờ. Nó hay nhìn tôi . cái vẻ mặt đợi chờ đó. .... tôi lạnh lùng . nó lảng đi.Tôi vui vẻ . tỏ ý muốn gần nó, cái vẻ mặt ấy thoắt biến đi thay vào khuôn mặt tràn trề hạnh phúc.
( Theo Nguyễn Thị Thu Huệ)
với
với
với
và
Nếu
thì
và
Bài tập 3: Trong các câu sau đây, câu nào đúng và câu nào sai?
a, Nó rất thân ái bạn bè.
b, Nó rất thân ái với bạn bè.
c, Bố mẹ rất lo lắng con.
d, Bố mẹ rất lo lắng cho con.
e, Mẹ thương yêu không nuông chiều con.
g, Mẹ thương yêu nhưng không nuông chiều con.
h, Tôi tặng quyển sách này anh Nam.
i, Tôi tặng quyển sách này cho anh Nam.

S
Đ
S
Đ
S
Đ
S
Đ
tiếp sức
Trò chơi
Bài tập 4:
Viết một đoạn văn ngắn ( từ 3- 5 câu) nói về phong trào thi đua học tập lập thành tích chào mừng ngày Phụ nữ Việt Nam: 20/10 trong đó có sử dụng các quan hệ từ?
Gợi ý
- Viết đúng chủ đề: phong trào thi đua học tập
- Sử dụng linh hoạt quan hệ từ
-Trình bầy sạch sẽ, rõ ràng.
Bài tập 5: Phân biệt ý nghĩa của hai câu có quan hệ từ nhưng sau đây?
Nó gầy nhưng khỏe.
Nó khỏe nhưng gầy.

(tỏ ý khen)
(tỏ ý chê)
Hướng dẫn về nhà

- Học thuộc ghi nhớ 1 và 2: SGK / T97+98
-Hoàn thành các bài tập trong vở bài tập
-Sọan bài: Luyện tập cách làm văn bản biểu cảm
Xin chào và hẹn gặp lại!