Bài 7. Quan hệ từ

NHiệt liệt chào mừng
các thầy giáo cô giáo về dự giờ thăm lớp
Giáo viên thực hiện: Nguyễn Thị Lan
Tiết: Luyện Từ và câu - lóp 5
Trường Tiểu học Quảng Nhân
Em hãy tìm những từ mà em vẫn dùng để xưng hô với:
- Thầy cô.
- Ông bà, bố mẹ, anh chị.
- Với bạn bè (những người cùng trang lứa).
Kiểm tra bài cũ
Thứ sáu ngày 11 tháng 11 năm 2011
Luyện từ và câu
Quan hệ từ
I. Nhận xét:
1. Trong mỗi ví dụ dưới đây, từ in đậm được dùng để làm gì?
a) Rừng say ngây và ấm nóng.
b) Tiếng hót dìu dặt của Hoạ Mi giục các loài chim dạo lên
những khúc nhạc tưng bừng, ca ngợi núi sông đang đổi mới.
c) Hoa mai trổ từng chùm thưa thớt, không đơm đặc như hoa
đào. Nhưng cành mai uyển chuyển hơn cành đào.
a) Rừng say ngây và ấm nóng.
g và nối say ngây với ấm nóng.
*Biểu thị quan hệ: liên hợp.
b) Tiếng hót dìu dặt của Hoạ Mi giục các loài chim dạo lên
những khúc nhạc tưng bừng, ca ngợi núi sông đang đổi mới.
g của nối tiếng hót dìu dặt với Hoạ Mi.
*Biểu thị quan hệ: sở hữu.
c) Hoa mai trổ từng chùm thưa thớt, không đơm đặc như hoa
đào. Nhưng cành mai uyển chuyển hơn cành đào.
g Như nối không đơm đặc với hoa đào.
*Biểu thị: quan hệ so sánh.
g Nhưng nối hai câu trong đoạn văn.
*Biểu thị quan hệ: tương phản.

2. Quan hệ giữa các ý nghĩa của mỗi câu dưới đây (rừng cây bị
chặt phá - mặt đất thưa vắng bóng chim; mảnh vườn nhỏ bé
bầy chim vẫn về tụ hội) được biểu hiện bằng những cặp từ nào?
a) Nếu rừng cây cứ bị chặt phá xơ xác thì mặt đất sẽ càng
ngày thưa vắng bóng chim.
b) Tuy mảnh vườn ngoài ban công nhà Thu thật nhỏ bé nhưng
bầy chim vẫn thường rủ nhau về tụ hội.
a) Nếu rừng cây cứ bị chặt phá xơ xác thì mặt đất sẽ càng
ngày thưa vắng bóng chim.
g Cặp quan hệ từ: Nếu ... thì ...
*Biểu thị quan hệ: điều kiện, giả thiết - kết quả.
b) Tuy mảnh vườn ngoài ban công nhà Thu thật nhỏ bé nhưng bầy chim vẫn thường rủ nhau về tụ hội.
g Cặp quan hệ từ: Tuy ... nhưng ...
*Biểu thị quan hệ: tương phản.
3. Thế nào là quan hệ từ? Các cặp từ ngữ trong câu được nối với
nhau như thế nào?
Quan hệ từ là từ nối các từ ngữ hoặc các câu, nhằm thể hiện
mối quan hệ giữa những từ ngữ hoặc những câu ấy với nhau.
Các quan hệ từ thương gặp như: và, với, hay, hoặc, nhưng, mà,
thì, của, bằng, tại, ...
Nhiều khi, từ ngữ trong câu được nối với nhau bằng một cặp
quan hệ từ. Các cặp quan hệ từ thường gặp như:
- Vì ... nên, nhờ ... mà (Quan hệ nguyên nhân - kết quả).
- Nếu ... thì, hễ ... thì (Quan hệ giả thiết, điều kiện - kết quả).
- Tuy ... nhưng, mặc dù ... nhưng (Quan hệ tương phản).
- Không những ... mà còn (Quan hệ tăng tiến).
Ghi nhớ
I. Luyện tập:
1. Tìm quan hệ từ trong mỗi câu sau và nêu tác dụng của nó:
a) Chim, Mây, Nước và Hoa đều cho rằng tiếng hót của Hoạ
Mi đã làm cho tất cả bừng tỉnh giấc.
b) Những hạt mưa to và nặng bắt đầu rơi xuống như ai ném
đá, nghe rào rào.
c) Bé Thu rất khoái ra ban công ngồi với ông nội, nghe ông
rủ rỉ giảng về từng loại cây.
a) Chim, Mây, Nước và Hoa đều cho rằng tiếng hót của Hoạ
Mi đã làm cho tất cả bừng tỉnh giấc.
+ Và: Nối nước với hoa.
+ Của: Nối tiếng hót kì diệu với Hoạ Mi.
+ Rằng: Nối cho bộ phận đứng sau.
b) Những hạt mưa to và nặng bắt đầu rơi xuống như ai ném
đá, nghe rào rào.
+ Và: Nối to với nặng.
+ Như: Nối rơi xuống với ai ném đá.
c) Bé Thu rất khoái ra ban công ngồi với ông nội, nghe ông
rủ rỉ giảng về từng loại cây.
+ Với: Nối ngồi với ông nội.
+ Về: Nối giảng với loài cây.
2. Tìm cặp quan hệ từ ở mỗi câu sau và cho biết chúng biểu thị
quan hệ gì giữa các bộ phận của câu?
a) Vì mọi người tích cực tham gia Tết trồng cây nên quê
hương em có nhiều cánh rừng xanh mát.
b) Tuy hoàn cảnh gia đình khó khăn nhưng bạn Hoàng vẫn
luôn học giỏi.
a) Vì mọi người tích cực tham gia Tết trồng cây nên quê
hương em có nhiều cánh rừng xanh mát.
g Cặp quan hệ từ: Vì ... nên ...
*Biểu thị quan hệ: nguyên nhân - kết quả.
b) Tuy hoàn cảnh gia đình khó khăn nhưng bạn Hoàng vẫn
luôn học giỏi.
g Cặp quan hệ từ: Tuy ... nhưng ...
*Biểu thị quan hệ: tương phản.
3. Em hãy đặt câu với mỗi quan hệ từ: và, nhưng, của.
- Và:
...................................................................................................
- Nhưng:
...................................................................................................
- Của:
...................................................................................................
- Mẹ mua cho em chiếc cặp sách và hộp đựng bút.
- Bạn Yến Nhi học rất giỏi nhưng tính tình lại nhút nhát.
- Cây bút máy của bạn Nam cho em mượn rất đẹp.
Về nhà
1, Ôn lại bài học hôm nay.
2, Làm bài tập các bài tập trong VBT Tiếng Việt.
3, Chuẩn bị bài: Mở rộng vốn từ - Bảo vệ môi trường.
TIẾT HỌC ĐẾN ĐÂY LÀ KẾT THÚC
Tiết học đến đây là kết thúc!
Xin chân thành cảm ơn
các thầy giáo, cô giáo cùng
toàn thể các bạn học sinh lớp 5B
Kính chúc các thầy cô giáo
bạn học sinh lớp 5B
cùng toàn thể các