Bài 7. Quan hệ từ

Lớp 5
TIẾT 27 – TIẾNG VIỆT
QUAN HỆ TỪ
KIỂM TRA BÀI CŨ
Đọc thuộc lòng phiên âm và dịch thơ của văn bản “Nam quốc sơn hà ” (Sông núi nước Nam) theo bản dịch của Lê Thước – Nam Trân.
a, Đồ chơi của chúng tôi cũng chẳng có nhiều.
của
chúng tôi
Đồ chơi
b, Hùng Vương thứ mười tám có một người con gái tên là Mị Nương, người đẹp như hoa, tính nết hiền dịu
đẹp
hoa
như
c, Bởi tôi ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên tôi

chóng lớn lắm.
Bởi
nên
tôi ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực
tôi
d,Mẹ thường nhân lúc con ngủ mà làm vài việc của riêng mình.
chóng lớn lắm
d,Mẹ thường nhân lúc con ngủ mà làm vài việc của riêng mình.
Nhưng hôm nay mẹ không tập trung được vào việc gì cả.
Nhưng
hôm nay mẹ không tập trung được vào việc gì cả.
và
ăn uống điều độ
làm việc có chừng mực
mà
thường nhân lúc con ngủ
làm vài việc của riêng mình
VÍ DỤ (SGK): Xác định các quan hệ từ trong câu sau:
a,Của: Liên kết giữa định ngữ chúng tôi và danh từ đồ chơi
Quan hệ sở hữu
b, Như : Liên kết giữa bổ ngữ hoa và tính từ đẹp
Quan hệ so sánh
c, Bởi ….. nên : Nối 2 vế của câu ghép
Quan hệ nhân quả
d, Nhưng : Nối câu với câu
Biểu thị quan hệ đối lập
VÍ DỤ (SGK): Xác định ý nghĩa các quan hệ từ trong câu:
.Ghi nhớ
Ghi nhớ 1:
Quan hệ từ dùng để biểu thị các ý nghĩa quan hệ như sở hữu, so sánh, nhân quả,...giữa các bộ phận của câu hay giữa câu với câu trong đoạn văn.
Bài tập nhanh: Có mấy cách hiểu đối với cụm từ sau:
Thơ thiếu nhi
Thơ của thiếu nhi
Thơ do thiếu nhi sáng tác
Thơ dành cho thiếu nhi đọc
Thơ viết về thiếu nhi
VÍ DỤ: 1.Trường hợp nào trong các câu sau cần dùng quan hệ từ?
a, Khuôn mặt của cô gái
b, Lòng tin của nhân dân
c, Cái tủ bằng gỗ mà anh vừa mới mua
d, Nó đến trường bằng xe đạp
e, Giỏi về toán
g, Viết một bài văn về phong cảnh Hồ Tây
h, Làm việc ở nhà
i, Quyển sách đặt ở trên bàn
TIẾT 27 – TiÕng ViÖt QUAN HỆ TỪ
Bắt buộc phải có quan hệ từ
Không bắt buộc phải có quan hệ từ
b, Lòng tin của nhân dân
g, Viết một bài văn về phong
cảnh Hồ Tây
h, Làm việc ở nhà
a, Khuôn mặt của cô gái
c, Cái tủ bằng gỗ mà anh
vừa mới mua
e, Giỏi về toán
i, Quyển sách đặt ở trên bàn
d, Nó đến trường bằng xe đạp
VÍ DỤ: 1.Trường hợp nào trong các câu sau cần dùng quan hệ từ?
TIẾT 27 – TiÕng ViÖt QUAN HỆ TỪ
Hễ….
VÍ DỤ2: Tìm quan hệ từ tương ứng.Đặt câu với các cặp quan hệ từ đó?
thì
Sở dĩ….
là vì
nên
Vì….
nhưng
Tuy….
Các cặp quan hệ từ
Nếu….
thì
Đặt câu
Nếu em chăm chỉ học tập thì em sẽ đạt được kết quả cao.
Ví trời mưa nên đường trơn.
Tuy học giỏi nhưng Hoa không kiêu ngạo.
Hễ được nghĩ học thì chúng tôi đi thả diều.
Sở dĩ nó bị ốm là vì nó không biết vâng lời.
TIẾT 27 – TiÕng ViÖt QUAN HỆ TỪ
MỘT SỐ CẶP QUAN HỆ TỪ THƯỜNG GẶP
Không những …mà, không chỉ …mà còn
Vì….nên,do…nên, nhờ…mà
Tuy….nhưng, mặc dù…nhưng
Các cặp quan hệ từ
Nếu….thì, hễ…thì, giá như…thì
Biểu thị quan hệ
Nguyên nhân – kết quả
Tương phản
Giả thiết-kết quả, điều kiện-kết quả
Tăng tiến
BÀI TẬP NHANH
Điền các quan hệ từ thích hợp vào chỗ trống:
1. Làm việc……nhà.
2. ………..nhà xa……Bắc luôn đi học đúng giờ.
3……….gió thổi mạnh……..diều bay cao.
4………nó thi trượt…….nó chủ quan.
Đáp án:
ở
Tuy….nhưng
Hễ……thì, nếu …thì
Sở dĩ…..là vì

*Khi nói hoặc viết ,có những trường hợp bắt buộc phải dùng quan hệ từ .Đó là những trường hợp nếu không có quan hệ từ thì câu văn sẽ đổi nghĩa hoặc không rõ nghĩa .Bên cạnh đó ,cũng có trường hợp không bắt buộc dùng quan hệ từ (dùng cũng được ,không dùng cũng được)
*Có một số quan hệ từ được dùng thành cặp.
.Ghi nhớ
(1)Vào đêm trước ngày khai trường của con, mẹ không ngủ được.(2)Một ngày kia, còn xa lắm, ngày đó con sẽ biết thế nào là không ngủ được.(3) Còn bây giờ giấc ngủ đến với con dễ dàng như uống một li sữa,ăn một cái kẹo.(4) Gương mặt thanh thoát của con tựa nghiêng trên gối mềm,đôi môi hé mở và thỉnh thoảng chúm lại như đang mút kẹo.
Bài tập 1: Tìm các quan hệ từ trong đoạn đầu văn bản “ Cổng trường mở ra”.


Lâu lắm rồi nó mới cởi mở … tôi như vậy. Thực ra tôi … nó ít khi gặp nhau. Tôi đi làm, nó đi học. Buổi chiều thỉnh thoảng tôi ăn cơm … nó. Buổi tối tôi thường vắng nhà. Nó có khuôn mặt đợi chờ. Nó hay nhìn tôi …………cái vẻ mặt chờ đợi đó. …… tôi lạnh lùng …. nó lảng đi. Tôi vui vẻ … tỏ ý muốn gần nó, cái vẻ mặt ấy thoắt biến đi thay vào khuôn mặt tràn trề hạnh phúc.
với
và
với
với
Nếu
thì
và
Bài tập 2: Điền các quan hệ từ thích hợp vào chỗ trống:
THẢO LUÂN NHÓM
Bài tập 3:
Trong những câu sau, câu nào đúng, câu nào sai?
a. Nó rất thân ái bạn bè
b. Nó rất thân ái với bạn bè
c. Bố mẹ rất lo lắng con
d. Bố mẹ rất lo lắng cho con
e. Mẹ thương yêu không nuông chiều con
Đ
g. Mẹ thương yêu nhưng không nuông chiều con
Đ
Đ
S
S
S
Bài tập 5. Phân biệt ý nghĩa hai câu có quan hệ từ nhưng sau:
- Nó gầy nhưng khỏe.
- Nó khỏe nhưng gầy.
Nhấn mạnh tới tình trạng sức khỏe mang tính tích cực (khen).
Nhấn mạnh tới tình trạng hình thể (gầy) và mang tính tiêu cực (chê).
IV. Củng cố
V. Dặn dò
Học bài, thuộc ghi nhớ, làm bài tập còn lại
Chuẩn bị bài:Chữa lỗi về quan hệ từ.
CHÚC CÁC EM HỌC GIỎI, CHĂM NGOAN