Bài 7. Bánh trôi nước

Môn Ngữ văn 7
Bánh trôi nước.
(Hồ Xuân Hương)
Kiểm tra bài cũ:
1/ §äc thuéc lßng ®o¹n trÝch “Bµi ca C«n S¬n” cña NguyÔn Tr·i?
Qua đoạn thơ, em thấy hình ảnh Nguyễn Trãi hiện lên như thế nào?


I. Đọc và tìm hiểu chung:
1. Tác giả, tác phẩm:
a.Tác giả
-Hồ Xuân Hương (?-?), quê ở Quỳnh Đôi-Quỳnh Lưu - Nghệ An.Cuộc đời riêng: nhiều bi kịch
-Là nhà thơ nữ lớn nhất và độc đáo nhất trong nền văn học cổ Việt Nam. Còn 50 bài thơ.
- Bà được mệnh danh là: Bà chúa thơ Nôm.
- Phong cách thơ bà: sắc sảo, trào phúng thì sắc nhọn, trữ tình thì tê tái sót đau, và mang giá trị nhân đạo sâu sắc

Tiết 25: Bánh trôi nước
( Hồ Xuân Hương)




Tiết 25: Bánh trôi nước
( Hồ Xuân Hương)

b/ Tác phẩm: Bánh trôi nước
Nằm trong cụm bài thơ Nôm - theo lối vịnh vật.
Là một trong những tác phẩm tiêu biểu cho phong cách nghệ thuật thơ Hồ Xuân Hương.



Tiết 25:
Văn bản: Bánh trôi nước
( Hồ Xuân Hương)
I. Đọc và tìm hiểu chú thích.
1Đọc
2. Tìm hiểu chú thích
1. Tác giả - Tác phẩm

2. Thể loại:
3. Phương thức biểu đạt:
- Biểu cảm + miêu tả + tự sự

Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Bảy nổi ba chìm với nước non
Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn
Mà em vẫn giữ tấm lòng son.
- Thất ngôn tứ tuyệt
- Nhịp 4/3. - Vần: 1, 2, 4
Bài thơ được sáng tác bằng thể thơ gì?Đặc điểm của thể thơ đó?
Phương thức biểu đạt ?
Bài thơ có thể hiểu theo mấy nghĩa? Đó là những nghĩa nào?
Tiết 25:
Văn bản: Bánh trôi nước
( Hồ Xuân Hương)
I.Đọc và tìm hiểu chú thích.
II. Tìm hiểu văn bản
Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Bảy nổi ba chìm với nước non
Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn
Mà em vẫn giữ tấm lòng son.
Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Bảy nổi ba chìm với nước non
Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn
Mà em vẫn giữ tấm lòng son.
Tác giả tả thực cái bánh trôi nước thông qua những từ ngữ nào?
1. Tả thực bánh trôi nước
Tiết 25:
Văn bản: Bánh trôi nước
( Hồ Xuân Hương)
I. Đọc và tìm hiểu chú thích.
II. Tìm hiểu văn bản
1. Tả thực bánh trôi nước
?quá trình l�m bánh
?hình dáng bánh
- trắng, tròn
Biện pháp nhân hóa
? Lựa chọn chi tiết tiêu biểu, miêu tả chính xác
? Nhận biết một món ăn dân tộc: bánh trôi nước
- Nổi, chìm, rắn, nát, lòng son
Tiết 25:
Văn bản: Bánh trôi nước
I.Đọc và tìm hiểu chú thích. ( Hồ Xuân Hương)
II.Tìm hiểu văn bản
1. Tả thực bánh trôi nước
2. Vẻ đẹp, phẩm chất và thân phận của người phụ nữ trong xã hội cũ
Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Bảy nổi ba chìm với nước non
Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn
Mà em vẫn giữ tấm lòng son.
Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Bảy nổi ba chìm với nước non
Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn
Mà em vẫn giữ tấm lòng son.
Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Bảy nổi ba chìm với nước non
Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn
Mà em vẫn giữ tấm lòng son.
Quan sát bài thơ
để trả lời câu hỏi
Tiết 25:
Văn bản: Bánh trôi nước
( Hồ Xuân Hương)
II. Tìm hiểu Văn bản
1. Tả thực bánh trôi nước
2. Vẻ đẹp, phẩm chất và thân phận của người phụ nữ trong xã hội cũ
a. Hình thể:
Vừa trắng
Vừa tròn
Hàm ẩn sự duyên dáng- (Trắng: Làn da; Tròn: Hình thể ) Đó là sự xinh xắn, vẻ đẹp trong sáng, đôn hậu.
- Ca ngợi vẻ đẹp của người phụ nữ.
- Thân em
Người phụ nữ
Quan hệ từ,
tính từ m iêu tả
Tiết 25:
Văn bản: Bánh trôi nước
( Hồ Xuân Hương)
I.Đọc và tìm hiểu chú thích.
II. Tìm hiểu văn bản
1. Tả thực bánh trôi nước
2. Vẻ đẹp, phẩm chất và thân phận của người phụ nữ trong xã hội cũ
b. Thân phận
Bảy nổi ba chìm
Đối lập
Đảo thành ngữ
Số phận bấp bênh, chìm nổi
Tiết 25:
Văn bản: Bánh trôi nước
( Hồ Xuân Hương)
I.Đọc và tìm hiểu chú thích.
II. Tìm hiểu văn bản
1. Tả thực bánh trôi nước
2. Vẻ đẹp, phẩm chất và thân phận của người phụ nữ trong xã hội cũ
b. Thân phận
- Rắn, nát
- Mặc dầu.mà
Phó thác, phụ thuộc không t? làm chủ
Tính từ miêu tả, cặp quan hệ từ.
Tiết 25:
Văn bản: Bánh trôi nước
( Hồ Xuân Hương)
I. Đọc và tìm hiểu chú thích.
II. Tìm hiểu văn bản.
1. Tả thực bánh trôi nước
2. Vẻ đẹp, phẩm chất và thân phận của người phụ nữ trong xã hội cũ
ẩn dụ
c. Phẩm chất
Em vẫn giữ tấm lòng son
Sắt son chung thuỷ, nghĩa tình
Tiết 25:
Văn bản: Bánh trôi nước
( Hồ Xuân Hương)
I.Đọc và tìm hiểu chú thích.
II.Tìm hiểu văn bản
1. Tả thực bánh trôi nước
2. Vẻ đẹp, phẩm chất và thân phận của người phụ nữ trong xã hội cũ
? Nghệ thuật ẩn dụ, từ ngữ thuần Việt, sử dụng cách nói trong ca dao, thành ngữ, các cặp quan hệ từ.
?Người phụ nữ có hình thể xinh đẹp, tuy thân phận chìm nổi, long đong, nhưng phẩm chất trong trắng, sắt son, thuỷ chung, tình nghĩa.
Tiết 25:
Văn bản: Bánh trôi nước
( Hồ Xuân Hương)
II. Tìm hiểu văn bản
III. Tổng kết
1. Nghệ thuật
- Ngôn ngữ bình dị
- Kết cấu chặt chẽ
- Hình ảnh ẩn dụ, phép hân hóa
- Sử dụng thành ngữ, các cặp quan hệ từ
2. Nội dung
Trân trọng vẻ đẹp, phẩm chất trong trắng, sắt son của người phụ nữ Việt Nam ngày xưa.- Cảm thương sâu sắc cho thân phận chìm nổi của họ.
3. Ghi nhớ (SGK- Trang 95)
Tiết 25:
Văn bản: Bánh trôi nước
( Hồ Xuân Hương)
I.Đọc và tìm hiểu chú thích.
II. Tìm hiểu văn bản
III. Tổng kết
IV. Luyện tập
- Ghi lại những câu hát than thân đã học và đọc thêm bắt đầu bằng hai từ thân em .
- Trò chơi ô chữ

2/Hình ảnh người phụ nữ trong xã hội xưa
-Hình thức: hoàn hảo,xinh đẹp
-Thân phận: bấp bênh,phụ thuộc
-Phẩm chất:trong trắng,sắt son,thuỷ chung,tình nghĩa

H: Văn bản bánh trôi nước có hai nội dung :
a/ Miêu tả bánh trôi nước.
b/ Phản ánh thân phận,phẩm chất của người phụ nữ trong xã hội cũ.
Theo em nội dung nào quyết định giá trị của bài thơ?
b
BT: Hãy sưu tầm một số bài ca dao mở đầu bằng cụm từ "Thân em". Tìm mối liên hệ cảm xúc giữa bài thơ với những câu ca dao ấy. Qua đó em hiểu gì về thái độ, tình cảm của Hồ Xuân Hương với thân phận, nhân phẩm của người phụ nữ xưa?
-Thân em như trái bần trôi
Gió dập, sóng dồi biết tấp vào đâu.
-Thân em như tấm lụa đào
Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai
-Thân em như giếng giữa đàng
Người khôn rửa mặt người phàm rửa chân
-Thân em như miếng cau khô
Kẻ thanh tham mỏng,người thô tham dày
-Thân em như hạt mưa sa
Hạt vào đài các hạt ra ruộng cày
Trân trọng, thái độ cảm thương cho thân phận chìm nổi của họ
Bài tập củng cố
H:Thể thơ của bài thơ Bánh trôi nước giống với thể thơ của bài thơ nào sau đây?
a/ Nam quốc Sơn Hà
b/ Côn Sơn ca
c/ Phò giá về kinh
d/ Cả a,b,c đều sai
H: Qua hỡnh ?nh Bỏnh trụi nu?c H? Xuõn Huong mu?n núi gỡ v? ngu?i ph? n??
a/ V? d?p v? hỡnh th?
b/ V? d?p v? tõm h?n
c/S? ph?n b?t h?nh
d/ V? d?p v� s? ph?n long dong.
a
d

H­íng dÉn häc ë nhµ

T×m ®äc tuyÓn tËp th¬ Hå Xu©n H­¬ng.
Häc thuéc lßng bµi th¬.
So¹n bµi HD §T: Sau phót chia ly.