Bài 7. Bánh trôi nước

Tiết 26:

Văn bản:
BÁNH TRÔI NƯỚC. HỒ XUÂN HƯƠNG
Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Bảy nổi ba chìm với nước non
Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn
Mà em vẫn giữ tấm lòng son.
Văn lớp 7
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HUYỆN GIA LÂM
TRƯỜNG T.C.S. THỊ TRẤN TRÂU QUỲ
Người thực hiện :
NGUYỄN THỊ THU TRÀ
KIỂM TRA BÀI CŨ
Đọc thuộc lòng bài thơ : “Côn Sơn ca”Bài thơ thể hiện nội dung gì?
? Bài thơ thể hiện hào khí Đông A đúng hay sai ? Vì sao?
LỜI HAY Ý ĐẸP
Sống trong đời sống cần có một tấm lòng
Trịnh Công Sơn
Ngữ Văn 7
Tiết : 26
Văn bản :
Bánh trôi nước
(Hồ Xuân Hương )
Bài thơ:
BÁNH TRÔI NƯỚC
( Hồ Xuân Hương )
Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Bảy nổi ba chìm với nước non
Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn
Mà em vẫn giữ tấm lòng son.

I. Tìm hiểu chung về văn bản:
1. Tác giả: Hồ Xuân Hương:
- Con ông Hồ Phi Diễn . Quê ở làng Quỳnh Đôi- huyện Quỳnh Lưu-Nghệ An.
- Từng sống ở phường Khán Xuân gần Hồ Tây-Hà Nội.
- Là nữ sĩ tài hoa trong lịch sử thơ ca dân tộc.
- Được mệnh danh là “Bà chúa thơ nôm”.

2. Tác phẩm: Bài thơ “ Bánh trôi nước ” tiêu biểu cho phong cách nghệ thuật độc đáo của nữ sĩ Hồ Xuân Hương.
3.Từ khó : Chú ý các từ:
- Rắn : cứng
- Nát : nhão
- Thể loại : Bài thơ thuộc thể thơ :Thất ngôn tứ tuyệt Đường Luật.(Bài thơ gồm 4 câu, mỗi câu 7 chữ, tiếng thứ 7 câu 1,2,4 là thanh bằng).
- Đề tài : Vịnh vật
4. Thể loại và đề tài



II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN:
Bánh trôi nước:
* Bánh trôi nước là bánh làm bằng bột nếp,được nhào nặn và viên tròn, có nhân đường phèn. Được luộc chín bằng cách cho vào nước đun sôi, bánh nổi là chín.
a. Hình thức bên ngoài: Tròn trịa, tinh khiết, không pha tạp, có thể thay đổi  Vẻ đẹp ngoại hình.
b. Chất lượng bên trong: Ngon, ngọt, không thay đổi.
Bánh trôi nước
a. Hình thể:
Thân em
Vừa trắng
Vừa tròn
xinh đẹp
 khoẻ mạnh
hoàn hảo
 Vẻ đẹp ngoại hình.
b. Thân phận:
Bảy nổi, Ba chìm
Đối lập
Đảo thành ngữ
Bấp bênh, trôi nổi
2. Hình ảnh người phụ nữ:
- Rắn nát
phó thác, phụ thuộc vào người khác.
- Mặc dầu
c. Phẩm chất:
Em vẫn giữ
tấm lòng son
Sắt son, chung thủy,
nghĩa tình.
Vẻ đẹp tâm hồn - nhân cách.Dù gặp bất kỳ
hoàn cảnh nào người phụ nữ vẫn giữ được tấm lòng sắt son, chung thủy, tình nghĩa.
III. TỔNG KẾT - GHI NHỚ:
1. Nghệ thuật:
- Ẩn dụ, đảo thành ngữ .
- Kết cấu chặt chẽ, độc đáo.
- Ngôn ngữ bình dị, dễ hiểu.
2. Nội dung:
- Trân trọng vẻ đẹp và phẩm cách của người phụ nữ.
- Cảm thông cho số phận chìm nổi của họ.
GHI NHỚ:
Với ngôn ngữ bình dị, bài thơ Bánh trôi nước cho thấy Hồ Xuân Hương vừa rất trân trọng vẻ đẹp, phẩm chất trong trắng, son sắt của người phụ nữ Việt Nam ngày xưa,vừa cảm thương sâu sắc cho thân phận chìm nổi của họ.
.

. IV.LUYỆN TẬP


- Thân em như hạt mưa rào
Hạt rơi xuống giếng hạt vào vườn hoa.
- Thân em như hạt mưa sa
Hạt vào đài các hạt ra cánh đồng.
- Thân em như chẽn lúa đòng đòng
Phất phơ dưới ngọn nắng hồng ban mai.


1.Tìm những câu ca dao có từ “thân em”?



- Thân em như giếng giữa đàng
Người khôn rửa mặt người phàm rửa chân.
- Thân em như quế giữa rừng
Thơm tho ai biết ngát lừng ai hay.
- Thân em như củ ấu củ gai
Nửa trong thì trắng, nửa ngoài thì đen.


* Cảm xúc chung đều chỉ thân phận bấp bênh, chìm nổi của người phụ nữ . Họ không có quyền hạn gì, không làm chủ được cuộc đời mình mà hoàn toàn phụ thuộc vào xã hội phong kiến đầy rẫy bất công.
- Mối liên quan trong cảm xúc giữa bài thơ : “Bánh trôi nước”của Hồ Xuân Hương với các câu hát than thân:
I. GIỚI THIỆU TÁC GIẢ, TÁC PHẨM:
1. Tác giả: Hồ Xuân Hương:
- Nữ sĩ tài hoa trong lịch sử thơ ca dân tộc.
- Được mệnh danh là bà chúa thơ nôm.
2. Tác phẩm: Bài thơ “ Bánh trôi nước ” tiêu biểu cho phong cách nghệ thuật độc đáo .
II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN:
1. Bánh trôi nước:
- Hình thức bên ngoài: Tròn trịa, tinh khiết, không pha tạp, có thể thay đổi  Vẻ đẹp ngoại hình.
- Chất lượng bên trong: Ngon, ngọt, không thay đổi.

a. Hình thể:
Thân em
Vừa trắng
Vừa tròn
xinh đẹp
 khoẻ mạnh
hoàn hảo
 Vẻ đẹp ngoại hình.
b. Thân phận:
Bảy nỗi, Ba chìm
Đối lập
Đảo thành ngữ
Bấp bênh, trôi nỗi
2. Hình ảnh người phụ nữ:
- Rắn, nát
phó thác
phụ thuộc
- Mặc dầu
c. Phẩm chất:
Em vẫn giữ
tấm lòng son
Sắt son, chung thủy,
nghĩa tình.
 Vẻ đẹp tâm hồn - nhân cách.
III. GHI NHỚ: 1. Nghệ thuật: - Kết cấu chặt chẽ, độc đáo.
- Ngôn ngữ bình dị, dễ hiểu.
2. Nội dung: - Trân trọng vẻ đẹp và phẩm cách của người phụ nữ.
- Cảm thông cho số phận của họ.
* HƯỚNG DẪN HỌC Ở NHÀ:

a. Học thuộc lòng bài thơ.
b. Làm bài luyện tập (trong sách giáo khoa).
c.  Soạn bài "Qua đèo Ngang".