Bài 7. Bánh trôi nước

Hồ Xuân Hương
BÀI 7
BÁNH TRÔI NƯỚC
2
3
4
5
- Bánh trôi nước: là loại bánh được làm bằng bột nếp, được nhào nặn và viên tròn, có nhân đường phèn màu đỏ bên trong, được luộc bằng cách bỏ vào nồi nước đun sôi, khi bánh nổi là chín.
- Rắn: cứng
- Nát: nhão
6
6



I/ Tìm hiểu chung :

1/ Tác giả :
Hồ Xuân Hương (1772 - 1822 ) quê ở Nghệ An. Với những sáng tạo độc đáo, bà được mệnh danh là
Bà chúa thơ Nôm.
2/Tác phẩm:
- Đề tài: vịnh vật
7



I/ Tìm hiểu chung :

1/ Tác giả :
2. Tác phẩm
-Thể thơ : Thơ thất
ngôn tứ tuyệt.
8
BÁNH TRÔI NƯỚC
Tiết 28
Hồ Xuân Hương
II. Tìm hiểu chung:
1. Tác giả:
2. Tác phẩm:
3. Bố cục:
2 phần
9
10
11
12
13
14
Thân em vừa trắng, lại vừa tròn,
Bảy nổi ba chìm với nước non.
Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn,
Mà em vẫn giữ tấm lòng son.
15
BÁNH TRÔI NƯỚC
Hồ Xuân Hương
Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Bảy nổi ba chìm với nước non
Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn
Mà em vẫn giữ tấm lòng son.
16
II. Đọc - hiểu văn bản :
Bài thơ có mấy nghĩa ?
hai nghĩa :
- Nghĩa thứ nhất : miêu tả bánh trôi nước.
- Nghĩa thứ hai : phản ánh vẻ đẹp, phẩm chất và thân phận của người phụ nữ trong xã hội cũ.
17
BÁNH TRÔI NƯỚC
Tiết 28
Hồ Xuân Hương
II. Tìm hiểu VB:
1. Hình ảnh bánh trôi nước(tầng nghĩa thứ nhất)
18
19
BÁNH TRÔI NƯỚC
Tiết 28
Hồ Xuân Hương
III. Tìm hiểu VB:
1. Hình ảnh bánh trôi nước:
- “Thân em”: bánh trôi tự giới thiệu về mình
+ Màu sắc: trắng
+ Hình dáng: tròn
+ Nhân: đỏ son
+ Cách nấu: luộc trong nước
+ Sống: chìm, chín: nổi
+ Chất lượng: ngon ngọt không thay đổi
20
BÁNH TRÔI NƯỚC
Tiết 25
Hồ Xuân Hương
III. Tìm hiểu VB:
1. Hình ảnh bánh trôi nước:
- Nghệ thuật:
+ Nhân hóa
+ Sử dụng cặp quan hệ từ hô ứng nhau (vừa…vừa)
+ Đảo ngữ
 Bánh trôi là loại bánh vừa đẹp về hình thức vừa ngon đậm đà, hấp dẫn.
21
BÁNH TRÔI NƯỚC
Tiết 25
Hồ Xuân Hương
2. Vẻ đẹp và thân phận người phụ nữ (tầng nghĩa thứ 2):
22
- Hình thể:
Thân em
Vừa trắng
Vừa tròn
xinh đẹp
? khoẻ mạnh
hoàn hảo
? Vẻ đẹp ngoại hình: xinh đẹp, khoẻ mạnh

- Thân phận:
Bảy nổi, Ba chìm
Đối lập
Đảo thành ngữ
?Bấp bênh, trôi nổi
23
- Rắn nát
phó thác, phụ thuộc vào ngưuời khác.
- Mặc dầu
- Phẩm chất:
Em vẫn giửừ
tấm lòng son
Sắt son, chung thủy,
nghĩa tình.
24
BÁNH TRÔI NƯỚC
Tiết 25
Hồ Xuân Hương
2. Vẻ đẹp và thân phận người phụ nữ
* Nghệ thuật:
- Ẩn dụ
- Thành ngữ
- §èi lËp

25
25
Vẻ đẹp tâm hồn - nhân cách: Dù gặp bất kỳ
hoàn cảnh nào ngưuời phụ nửừ vẫn giửừ đưuợc tấm lòng sắt son, chung thủy, tỡnh nghĩa.
26
Tổng kết
1. Nghệ thuật:
- ẩn dụ, đảo thành ngữ .
- Kết cấu chặt chẽ, độc đáo.
- Ngôn ngữ bình dị, dễ hiểu.
2. Nội dung:
- Trân trọng vẻ đẹp và phẩm cách của người phụ nữ.
- Cảm thông cho số phận chỡm noồi của họ.
27
Nghĩa đen
28
Thái độ của
tác giả
Ca ngợi vẻ đẹp,
phẩm chất của
người phụ nữ

Cảm thương
cho thân phận của
người phụ nữ xưa
Giá trị nhân đạo
29
BÁNH TRÔI NƯỚC
Tiết 25
Hồ Xuân Hương
V. Luyện tập:
Hãy tìm những câu ca dao bắt đầu bằng cụm từ “Thân em”?
* Bài tập 1:
* Bài tập 1: Những câu ca dao bắt đầu bằng cụm từ “Thân em”
30
1. Thân em như hạt mưa sa
Hạt vào đài các hạt ra ruộng cày.
2. Thân em như tấm lụa đào
Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai?
3. Thân em như giếng giữa đàng
Người thanh rửa mặt, người phàm rửa chân.
4. Thân em như như hạt mưa rào
Hạt rơi xuống giếng, hạt vào vườn hoa.
5. Thân em như quế giữa rừng
Thơm tho ai biết ngát lừng ai hay.
6. Thân em như củ ấu củ gai
Nửa trong thì trắng, nửa ngoài thì đen.
7. Thân em như chẽn lúa đòng đòng
Phất phơ dưới ngọn nắng hồng ban mai.
...........................
31
BÁNH TRÔI NƯỚC
Tiết 25
Hồ Xuân Hương
V. Luyện tập:
* Bài tập 2:
THẢO LUẬN NHÓM
(3 PHÚT)
CÂU HỎI THẢO LUẬN:
Hãy cho biết mối liên quan giữa cảm xúc của bài thơ “Bánh trôi nước” với những câu hát than thân?
Mối liên quan giữa cảm xúc của bài thơ “Bánh trôi nước” với những câu hát than thân là: Cảm xúc chung đều chỉ thân phận bấp bênh, chìm nổi của người phụ nữ. Họ không có quyền hạn gì, không làm chủ được cuộc đời mình mà hoàn toàn phụ thuộc vào xã hội phong kiến đầy rẫy bất công.
32
DẶN DÒ
- Học thuộc lòng bài thơ.
- Tìm đọc thêm vài bài thơ khác của Hồ Xuân Hương.
- Phân tích hiệu quả nghệ thuật của các biểu hiện Việt hóa trong bài thơ : dùng từ, thành ngữ, mô típ.
- Soạn bài : Sau phút chia li
Xem, trả lời các câu hỏi SGK/ 81 84
33