Bài 7. Bánh trôi nước

KÍNH CHÀO CÁC
THẦY CÔ GIÁO VỀ DỰ GIỜ THĂM LỚP
GV: Trần Kim Thanh
Nêu cảm nhận của em về khung cảnh được miêu tả trong bài thơ “Côn Sơn ca” (Nguyễn Trãi). Từ đó em hiểu gì về hồn thơ Nguyễn Trãi?
Tuần 7 – Bài 7
Tiết 25 – Văn bản:
Bánh trôi nước
Hồ Xuân Hương
I/ Tìm hiểu chung:
1.Tác giả:
Là nữ thi sĩ xuất sắc thời Trung đại. Được suy tôn
là “ Bà chúa thơ Nôm”.
Sáng tác: Thơ Nôm; Tập thơ chữ Hán “Lưu Huơng kí”.
Bản thân: Tư chất thông minh, có học, có tài thơ văn
ứng đối. Cuộc đời nhiều ngang trái, éo le.
2/ Tác phẩm thơ:
* Xuất xứ:
- Trích tập thơ chữ Nôm.
- Là bài thơ tiêu biểu cho tư tưởng, phong cách nghệ thuật độc đáo của nữ sĩ Xuân Hương.
I/ Tìm hiểu chung:
1.Tác giả:
- Số câu: 4 câu/bài.
- Số chữ: 7 chữ/câu.
- Luật bằng, vần bằng hiệp vần ở các chữ cuối câu 1,2,4.
* Thể thơ:
Thất ngôn tứ tuyệt.
* Nhan đề - Đề tài: Vịnh vật - sự vật bình thường,…
- Kết cấu: Khai - Thừa - Chuyển - Hợp.
* Đọc: Giọng tình cảm, nhẹ nhàng,
tự hào, khẳng định, ngợi ca.
BÁNH TRÔI NƯỚC

Thân em vừa trắng / lại vừa tròn
Bảy nổi ba chìm / với nước non
Rắn nát / mặc dầu tay kẻ nặn
Mà em vẫn giữ / tấm lòng son”
II/. Đọc, chú thích:
III/ Tìm hiểu văn bản:
1/ Hình ảnh bánh trôi:
Trao đổi nhóm nhỏ
Với cách sử dụng thành ngữ, điệp từ, tính từ tác giả đã miêu tả hình ảnh bánh trôi nước như thế nào?
BÁNH TRÔI NƯỚC
Thân em vừa trắng / lại vừa tròn
Bảy nổi ba chìm / với nước non
Rắn nát / mặc dầu tay kẻ nặn
Mà em vẫn giữ / tấm lòng son”
-----
------
_____
_____________
III/ Tìm hiểu chi tiết VB:
- Thân em.
- Điệp từ vừa.
- Tính từ trắng, tròn.
- Lời tự xưng.
Hình thức bên ngoài tròn trịa, mộc mạc, tinh khiết, không pha tạp.
- Thành ngữ: “Bảy nổi ba chìm”
- Cụm từ “với nước non”.
Việc luộc bánh: bánh sống chìm, bánh chín nổi trong nước sôi.
Rắn, nát,
mặc dầu tay kẻ nặn.
- Việc làm bánh: pha nhào bột, nặn bánh khéo “rắn”, vụng “nát” tuỳ kinh nghiệm của người làm bánh. Vẻ đẹp bên ngoài có thể thay đổi.
- mà
tấm lòng son.
- Chất lượng bánh: bánh chín, nhân đường phên đỏ tươi không bị tan chảy thành nước,ngon ngọt, không đổi thay.

Nhận xét chung
 Cách miêu tả cụ thể, chính xác.
 Lòng yêu mến tự hào về bản sắc văn hoá Việt Nam.
2. Hình ảnh người phụ nữ:
Thảo luận nhóm
Trong bài thơ hình ảnh người phụ nữ hiện lên như thế nào?
- Thân em.
- Điệp từ vừa.
- Tính từ trắng, tròn.
- Hình thể - nhan sắc: Đẹp, xinh xắn, đầy đặn, phúc hậu và tràn đầy sức sống, hàm ẩn sự trinh trắng, dịu dàng, duyên dáng, khiêm nhường kín đáo của người thiếu nữ Việt Nam.
- Thành ngữ: “Bảy nổi ba chìm”
- Cụm từ “với nước non”.
- Thân phận: chìm nổi long đong, bất hạnh,

Rắn, nát,
mặc dầu tay kẻ nặn.
- mà
tấm lòng son.
- Nhân phẩm: tấm lòng son
 Nhân phẩm đẹp đẽ: vẻ đẹp tâm hồn trong sáng, kiên trinh, tấm lòng thủy chung, tình nghĩa son sắt.

Nhậnxét chung
bị phụ thuộc, không được làm chủ cuộc đời mình.
 Cách miêu tả ẩn dụ. Ngôn từ giản dị, đa nghĩa. Sử dụng thành ngữ dân gian.
Cảm xúc thương cảm, ngợi ca.
IV/ Tổng kết:
1/ Nội dung:
- Cảm thương cho số phận khổ đau của người phụ nữ xưa.
- Trân trọng, ca ngợi vẻ đẹp hình thể và phẩm chất trắng trong, thủy chung son sắt, kiên trinh của họ.
2/ Nghệ thuật:
- Ngôn ngữ thơ bình dị, đa nghĩa.
- Hình ảnh ẩn dụ, mộc mạc, chân thực.
- Thành ngữ dân gian.
- Mô típ ca dao than thân (mở đầu = cụm từ “thân em”).
Tính đa nghĩa
Vịnh bánh trôi nước
Cảm thương, ngợi ca người phụ nữ.
Hình thức bên ngoài (trắng, tròn – tinh khiết không pha tạp).
Hình thể xinh xắn, đầy đặn, phúc hậu, trong trắng, dịu dàng, duyên dáng, khiêm nhường, kín đáo
Cách luộc bánh, nặn bánh (Bánh sống chìm, chín nổi, rắn, nát tuỳ kinh nghiệm người làm.
Thân phận người phụ nữ lận đận, bất hạnh, bị phụ thuộc. (Bảy nổi ba chìm với nước non - Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn.
Chất lượng bánh nhân đường nguyên vẹn. ngon ngọt,
Tâm hồn trong sáng, tư thế kiên trinh, tấm lòng thuỷ chung tình nghĩa son sắt (tấm lòng son)
V/ Luyện tập:
Bài thơ biểu cảm theo phương thức gián tiếp
thể hiện thái độ thương cảm, ca ngợi,
đề cao người phụ nữ.
Bài Bánh trôi nước có biểu cảm không,
nếu là biểu cảm thì bộc lộ cảm xúc gì ?

DA?N DO`
Chú ý thể ngâm khúc
- Tìm đọc cuốn “Hồ Xuân Hương – Thơ và đời”.
Hoàn thiện viết đoạn văn phần Luyện tập.
- Học và soạn bài “Luyện tập cách làm văn bản biểu cảm” soạn theo câu hỏi sgk.
CẢM ƠN QUÝ THẦY CÔ!
CHÀO CÁC EM HỌC SINH!